تحقیقی پیرامون هنرهای سنتی ایران،قلمدان در 35 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان صفحه

1- قلمدان در زمانهای گذشته............................................................................... 1

2- مقوای قلمدان و شیوه ساختن آن.................................................................... 5

3- قلمدان خام در دست نقاش.............................................................................. 7

4- بوم سازی قلمدان............................................................................................ 9

5-جعبه قلمدان...................................................................................................... 13

6- محتویات قلمدان- اندازه قلمدان....................................................................... 13

7- اقسام قلمدان.................................................................................................... 15

8- فهرست منابع و مأخذ...................................................................................... 34



قلمدان در زمانهای گذشته

قلمدان از سه قرن پیش که وسایل تحریر به صورت امروزی وجود نداشت، بهترین وسیله فراگیری خواندن و نوشتن و مهمترین عامل تشویق مردم در آموختن خطاطی و خوشنویسی بود. هنرمندان سعی داشتند قلمدانها را طی سه قرن اخیر زیباتر و نفیس تر ساخته و به صاحبان ذوق و هنر و طالبان علم و ادب عرضه دارند.

نکته ای که در اینجا قابل ذکر است، استفاده از قلمدان در روزگاران گذشته، برای حفظ قلمهای نیی تراشیده شده درون آن بود تا مانع شکستن آنها شود. دواتی فلزی از برنج، نقره یا طلا در داخل قلمدان قرار داشت. مضافاً اینکه علاوه بر چند قلم چاقوی قلم تراش، قاشق کوچک آب دوات، قط زن و قیچی باریک هم در قلمدان گذارده می شد.

در ایران باستان از وجود پدیده ای به نام قلمدان اطلاعی در دست نیست ولی بعد از اسلام کاربرد قلمدان برای کارهای تحریری معمول بود و در مکتب ها و مدرسه ها و مراجع دیوانی از آن بهره گیری می شده است (البته قلمدان هایی در دوران ساسانیان به صورت مشبک و غیر مشبک از فولاد و مفرغ بود و نقره کوبی و طلاکاری شده است).

قلمدانهایی که پیش از سدة نهم هجری ساخته می شده بر دو نوع بوده است؛ چوبی و فلزی که نوع چوبی آن بیشتر ساده و گاهی با منبت کاری همراه بوده و نوع فلزی آن اکثراً از فولاد ساخته می شده، به ساده و مرصع تقسیم می گردیده است.

قلمدانهای فولادی مرصع طلاکوب و گوهر نشان جنبه اشرافی داشته و بر روی بعضی از آنها آیات قرآنی یا اشعاری به صورت کنده کاری دیده شده است.

در دورة تیموری به موازات ترقی هنرهای تزئینی از قبیل مینیاتورسازی (نگارگری) و خطاطی و تذهیب و صحافی می توان حدس زد که قلمدان سازی نیز تحولی توأم با ترقی یافته و به علت توجه خاصی که شاهان و شاهزادگان و دولتمردان زمان نسبت به هنر خوشنویسی داشته اند این وسیلة نگارش، جنبه هنری و تزئینی پیدا کرده باشد.

ترقی قلمدان مقوایی نقشدار از اواخر دوران صفوی آغاز و در اواخر عصر قاجار پایان پذیرفته است. آنچه از قلمدانهای دوران صفوی به نظر می رسد از تاریخ 1070 هجری به بعد بوده است.

از ویژگی های قلمدان دورة صفوی، استواری و مرغوبیت مقوا و تفاوت سبک وزنشان و گل بته و کم تصویر بودن آنها در مقایسه با دوره های بعد است و از حیث اندازه و شکل نیز، قلمدان معمولی صفوی قدری بزرگتر و مسطح تر از قلمدان متعارف عصر قاجار می باشد. در دیوارة زبانه برخی از آنها نیز گاهی معرق کاری با چرم دیده می شود.

تک صورت سازی ایستاده از شاهان و شاهزادگان صفوی با جامه های معمول آن زمان و تصویر بانوان زیبا در حالت ایستاده و نشسته و و لمیده (با جاذبه نگارگری) و همچنین نقش کاخهای آن عصر و دورنما و پلها و خیابانهای مشجر و تصویرهای نیم تنه ای اشخاص در بدنة دو طرف قلمدان از جمله ویژگیهای دوران صفویست که مورد تقلید نقاشان دوره های بعد نیز قرار گرفته ولی به پایه کارهای ممتاز این زمان نرسیده است.

در دورة (زندیه) هر چند از نظر افزایش تاثیر سبک اروپایی در نقاشی قلمدان، رگه های تحولی به چشم می خورد اما تقلید از استادان نام آور پیشین به طور کلی رایج و معمول بوده و آثار این دوره را حقیقت باید دنباله مکتب صفوی دانست. از این روی است که قلمدانهای این دوران تا حدی از اصالت سبک صفوی بی بهره نیست و بیننده صاحب نظر را به یاد شیوة آن زمان می اندازد. سبک زندیه در قلمدان نگاری تا اوایل دورة قاجاریه (قرن سیزدهم) ادامه دارد و از میانه های این عصر مکتب، بر روی دلبستگان خود باب آشنایی می گشاید و هنرمندان و هنرآموزان خویش را به پژوهندگان با ذوق می شناساند در این مکتب تنوع و نوآوری بنابر مقتضیات عصر که از آن جمله رفت و آمد با دنیای غرب است به نحو چشمگیری پدیدار و سبکهای گوناگون با سلیقه های جوراجور، از سوی استادان نامی به تجلیگاه هنر عرضه می گردد. این تنوع و تجدد هم در شیوه کار و هم در طرح موضوع (سوژه) به ظهور می رسد و به حدی گسترش می یابد که پژوهنده را به ترقی خاصی که در هنر قلمدان به وجود آمده است متوجه می سازد.

در این دورة سبک معمول به سه گونه تقسیم می شود: ایرانی سازی، فرنگی سازی، سبک میانه در شیوه ایرانی سازی، روش نقاشان قلمدان این بوده است که در چهره پردازی و جامه سازی و تجسم بخشیدن منظره ها، بکار خود رنگ ملی و اصالت ایرانی و هندو باین جهت موضوع کار خود رنگ ملی و اصالت ایرانی دهند و به این جهت موضوع کار خود را از تجلیات و شئون زندگی مردم ایران و محتوای فرهنگ و ادبیات فارسی و داستانهای ملی و عرفانی و مذهبی و رویدادها و جنگهای تاریخی برمی گزیده اما همچنان که برخی از رهروان این طریق سعی داشته اند ابتکاری در شیوة انتخاب شده خود به ظهور رسانند بعضی دیگر به تقلید پرداخته، در دنباله روی یا اکمال طرز پیشگامان خود قدم زده اند.

در سبک فرنگی سازی، استادان دلبسته به این شیوه تصویر زنان و مردان را با آرایش و پوشاک اروپایی می ساخته و از باسمه های فرنگی و تابلوهای نقاشان بزرگ ایتالیا و غیره الهام می گرفته و گاه در گزینش موضوع نیز از آنان تقلید می نموده اند.

در شیوة میانه استادان این سبک کوشیده اند که بین دو روش نامبرده آمیزشی پدید آورند و از مزایای هر دو سبک برای جلوه بخشیدن به آثار خود بهره برداری نمایند و مسلم است که برخی از آنان در این کوشش و پویش موفق بوده اند.

در دوره قاجار گل و بوته و پرنده‌سازی و تقسیم‌بندیهای آن در سطح رویین و سطوح‌ جانبی قلمدان تنوع یافته و در کار بعضی از استادان گل و بوته‌ساز متأخر گرایشی به سبک اروپایی دیده می‌شود. نقش فندق به برگهای پهن رگه دار توأم با گل و برگ‌، از جمله کارهای رایج در میان گل و بوته‌سازان است. همچنین در پرنده‌سازی بویژه پروانه حالات مختلف مرغان و پروانگان بر روی شاخه گلها و اقسام آنها در اقلام ریز و درشت تازگیهای را بنظر بیننده می‌رساند.

در دوره قاجار هنر قلمدان از جهات مختلف پیشرفت نموده و مکتب‌های گوناگون پیدا کرده و استادان بزرگی در چهره‌سازی و تذهبی و زرنشان و گل بوته به ظهور رسیده‌اند که هر یک در جای خود فردی شاخص و هنرمندی ممتاز بشمار می‌روند و در راه بالا بردن سطح این هنر ملی گامهای بلند برداشته‌اند.

مقوای قلمدان و شیوه ساختن آن

قلمدان خام یعنی ساده و بی‌نقش از جنس مقوا ساخته می‌شده و قالبی چوبی به شکل خود داشته و به دو شیوه فراهم می‌شده است یا از خمیره مقوا یا از کاغذ.

برای تهیه مقوا از خمیر:

کاغذهای (باطله) را در یک ظرف بزرگ (تغار) خیس کرده، پس از آنکه بصورت خمیره کاغذ در می‌آمده با مختصری کتیرا و کمی شیره و سریش می‌آمیخته‌اند، بعد برای آماده کردن زبانه قلمدان یا قسمت درونی، قالب چوبی ساخته شده به شکل قلمدان را (به هر ابعادی که مورد نظر بوده) برداشته به جدار جانبی آن صابون مالیده آنگاه با کاغذ خشک بدون چسب دور تا دور جدار را می‌پوشانده‌اند به گونه‌ای که قالب چوبی در میان کاغذهای پیچیده به دور خود آزاد باشد. سپس از خمیره تهیه شده با تدبیر خاص به نظر مساوی اطراف قالب را بر روی کاغذی که سریش مالیده‌اند پر می‌کرد. و بعد از آنکه بصورت نیمه خشک درمی‌آمده با تخته‌ای صاف به اطراف قالب ضربه می‌زده‌اند تا خمیر فشرده گردد و پس از خشک شدن کامل، با سوهان چوبسازی زبر، بصاف کاری آن می‌پرداخته پس از آماده کردن قالب چوبی 24 برگ کاغذ مغزدار و مرغوب با ضخامت معمولی را کنار می‌گذاشته، نخست دوازده برگ آنها را یکان یکان روی هم چسبانده بر قالب قلمدان می‌پیچیده‌اند و بوسیله سوهان چوب‌سای، در وضعی که کاغذ نیمه خشک بوده به آن ضربه‌های متوالی می‌زده‌اند سپس سریش با شیره آمیخته شده را روی کاغذ می‌مالیده‌اند تا سوراخهای ریزریز آن که بر اثر ضربه زدن پیدا شده پر شود بعد از آن (مغزی) را که عبارت از سه لا کاغذ بهم چسبیده بوده روی کاغذهای قبلی می‌چسبانده و پس از خشک شدن به وسیله چاقوی تیزی لبه آن را برش می‌داده تا چهار طرف کاغذ برش تیز و یکنواخت پیدا کند سپس 12 لای دیگر یا کمتر (با در نظر گرفتن ضخامت مساوی به همان ترتیب روی آن چسبانیده می‌شده و بعد صافکاری و دهانه بری وی بدانگونه که در مقوای خمیره ذکر شده انجام می‌گرفته است.

اقسام قلمدان

قلمدان ساده: قلمدان ساده همان قلمدان خام است که شکل مقوایی بدون نقش و نگار می‌باشد ولی برای اینکه صورت ظاهر خوشایندی داشته باشد روی قلمدان خام را بوم به رنگ دلخواه کشیده، چند بار روغن کمان می‌زده و پس از خشک شدن مورد استفاده قرار می‌داده‌اند. اینگونه قلمدان برای کسانیکه کار تحریری زیاد داشته و قلمدان ارزان قیمت می‌خواسته‌اند ساخته می‌شده است.

قلمدان ساده با بوم مرغش یا زرک: این نوع قلمدان همان قلمدان ساده است که بوم آن با مرغش یا زرک ساخته شده است و امتیاز قلمدان ساده، درخشندگی و تلألوی آن است که مرهون مرغش و زرک می‌باشد و به این جهت از قلمدان ساده گرانتر است.

قلمدان ساده با نقوش زرین: قلمدان ساده را گاه با نقوش زرین زیور می‌بخشیده‌اند و در این مورد برای اینکه نقشهای طلایی بر روی قلمدان جلوه‌ خوبی پیدا کند رنگ بوم را با تجربه‌هایی که داشته‌اند مناسب انتخاب می‌کرده‌اند. نقش اینگونه قلمدانها، گاه طلااندازی اسلیمی و خطایی و گاه تشعیر زرین بوده است.

قلمدان ساده معرق نقره‌کوب: گاهی قلمدان ساده را با نقره معرق‌کاری می‌کرده‌اند به این ترتیب که نقشهای اسلیمی و ختایی را به شکل نقره‌کوب در سطح قلمدان جای می‌داده‌اند و بطور معمول بوم این قلمدانها سیاهرنگ بوده است.

قلمدان تذهیب: تذهیب عبارت است از تلفیق طلا و رنگهای مختلف با تحریر مرکب که اطراف گل و برگهای ختایی و چنگها و اسلیمی‌ها را از هم مجزا و مشخص می‌کند. این هنر از مهمترین هنرهای زیبایی ماست که دقت و ریزه‌کاری و رعایت‌های فنی در آن به حد اعلا مخلوط گردیده است و با طرحهای گوناگون زینت افزای سر لوح کتابها و در و دیوار بناها مجلل تاریخی و حواشی و زمینه‌های بسیاری از نگاره‌ها (مینیاتورها) و نقوش دیگر شده است.

ترقی هنر تذهیب «زرین کاری» در دوره تیموری و صفوی از لحاظ فنی به حد کمال خود رسیده و نمونه‌های باقیمانده از آن دو عصر چه در سر لوح قرآنها و کتابها و چه بر طاق و رواق بناهای تاریخی از مأثر درخشان هنری به شمار می‌رود.

در اواخر عهد صفوی هنر تذهیب رو به انحطاط رفته ولی در دوران قاجار از حیث تنوع و ابتکار و بکار رفتن سلیقه‌های مختلف و ریزه‌کاری هنری،‌ تذهیب بار دیگر پیشرفت کرده و سبکهای گوناگون در مکتب شیراز و اصفهان ارائه شده است.

تذهیب روی قلمدان اقسام مختلف داشته و هر چند گاهی از برخی جهات شبیه به سر لوح کتابها بوده ولی اساساً مکتب مستقلی داشته و ویژگیهای خود را حفظ کرده است. در اینگونه قلمدان استاد مذهب پس از بوم زدن بدن در غلاف طرح تذهیب خود را در سطح قلمدان و بدنه‌های جانبی آن پیاده می‌کرده و سپس چند نوبت روغن کمان می‌زده است.

سبک تذهیب در قلمدان بستگی به تخصص مشخص مذهب در یکی از سبکهای معمول داشته و بیشتر درمکتب شیراز و اصفهان و تهران ساخته شده است.

قلمدان تذهیبی گاهی نیز با نقش ترنج و سر ترنج و گاه با ترنج و کتیبه عرضه می‌شده است.

قلمدان تذهیب با گل و بته: گاهی بر روی یک قلمدان، دو استاد کار می‌کرده‌اند یکی مذهب و دیگری گل و بته‌ساز. در این نوع قلمدان یک یا سه قاب با خطوط زرین مشخص می‌گردیده است آنگاه استاد مذهب تمام بدنه قلمدان را تذهیب می‌کرده و پس از اتمام آن استاد گل و بته ساز در داخل قابهای مذکور طرح گل و بته یا گل و مرغ یا گل و فندق را می‌ساخته است. بدیهی است که چنانچه مذهب در گل و بته‌سازی نیز دست داشته هر دو کار بوسیله یک استاد انجام می‌پذیرفته است.

قلمدان تذهیب و صورت: اینگونه قلمدان چنان بوده که پیش از تذهیب، یک قاب بیضی شکل در میانه سطح بدنه‌اش ترسیم می‌شده و پس از تذهیب کاری قلمدان بوسیله استاد مذهب نقاش دیگری که در تصویرنگاری چیره‌دست بوده،‌ چهره شخصیت مورد نظر خود را در قاب ترسیم شده روی قلمدان می‌پرداخته است. گاهی هر دو کار تذهیب و تصویر به وسیله یک استاد انجام می‌پذیرفته. قلمدان تذهیب و صورت گاهی با منظره‌سازی توأم بوده و مناظر مورد نظر در دو جانب غلاف در قابهای بیضی ترسیم می‌گردیده است. گاهی نیز قلمدان به جای یک صورت چند صورته ساخته شده است.

قلمدان زرشان: هنر زرنشان‌سازی از پیوسته‌ها و منضمات تذهیب است و آن عبارت است از ترسیم گلهای ختایی و چنگهای زرین تاج خروس و ستاه‌ نشان که بوسیله اسلیمی‌های زیبا با هم پیوستگی پیدا می‌کند و با قلم‌گیریهای نازک و مزدوج «دوگانه» نمایان و چشمگیر می‌گردد. زرنشان انواع مختلف دارد که از آن جمله گل ختایی و خوشه‌انگوری و ستاره‌ای مشهور است.

زرینه کاران چابک دست مخصوصاً‌در دوره قاجار این هنر را با ابداع طرحهای گوناگون بسیار پردامنه ساخته‌اند. غیر از قلمدانهایی که بدون نقوش دیگر تماماً زرنشان‌سازی می‌شده در همه قلمدانهای دیگر از گل و مرغ و تصویر و شبیه‌سازی و غیره در حواشی و کناره‌های قابهای تصاویر در هر قلمدان سبز زرنشان به کار می‌رفته و بدون آن قلمدان ناقص بوده است.

بدنه قلمدانهای زرنشان از این هنر گرانبار بوده و بوسیله استادان توانا به سلیقه‌های مختلف بر روی بوم‌های ساده و رنگین ساخته می‌شده و به قلمدان جلوه و زیبایی خاص می‌بخشیده است.

زرنشان قلمدانهای عالی و گرانبها در درجه ممتاز بوده و لازمه نفاست آن به شار رفته است.

هنر گل و بته‌سازی: هنر گل و بته‌سازی که شامل گل و مرغ و گل و فندق‌سازی نیز می‌شود یکی از رشته‌های نقاشی‌ آبرنگ در مکتب «ایرانی‌سازی» می‌باشد که از دوران صفوی آغاز شده و تا این زمان مراحل مختلفی را پیموده و در سبکهای دلپذیر و گوناگون چهره‌گشایی و جلب توجه نموده است.

در دوره صفویه بیشتر استادان این هنر به ساختن تک بته‌های ظریف و شاخه گلهای لطیف در کنار هم روئیده است دست زده و کمتر طرحهای بزرگ را برای پدید آوردن گل و بته انتخاب می‌کرده‌اند.
قلمدان هفت گنبد

اینگونه نقاشی قلمدان مشتمل بر ترسیم صحنه های داستان هفت گنبد بهرام گور است که شاعر بزرگ، حکیم نظامی آنرا در بهرام نامه به رشته نظم کشیده است. در این نقشبندی، نقاش بزم بهرام را با کنیزک چینی در هفت گنبد، برنگهای مختلف ترسیم کرده و از رقص و پایکوبی رقاصان و ساز و آواز رامشگران و همچنین با ده پیمایی بهرام و معاشقات وی صحنه هایی را نشان داده است.

نقاشی قلمدان هفت گنبد مستلزم استادی و مهارت بسیار بوده و کمتر کسی از نقاشان توانسته است حق مطلب را در این موضوع ادا کند. از جمله استادانی که اینگونه قلمدان را هر چه نیکوتر پرداخته اند اسماعیل نقاشباشی و سید محمد امامی و کاظم بن نجفعلی را می توان نام برد.

قلمدان مجلس یوسف و زلیخا: داستان یوسف و زلیخا که در قرآن مجید به اختصار ذکر گردیده از جمله قصه های مذهبی است که شاعران بزرگ جهان (جامی) و (ناظم هروی) و دیگران آن را به شعر درآورده و نقاشان دورة تیموری و صفوی صحنه پردازی این سرگذشت دلنشین را در کتابهای مربوطه بر عهده گرفته اند. در نقاشی قلمدان نیز برخی از استادان، این قصه را از آغاز تا پایان بر قلمدان نقش زده و تمام قسمتهای بدنه آن را اختصاص به این داستان داده اند و این پدیده ای هنری به نام (قلمدان یوسف و زلیخا) نامبردار شده است. پاره ای از این قلمدانها طوری با چاشنی معمولی آمیخته شده است که بیننده را با مشاهده آن به عالم تقدس رهنمون می گردد.

قلمدان تمبر پوش: سازندگان قلمدان گاهی پس از آماده کردن آن، طبله اش را به جای نقاشی با تمبر باطل شده می آراسته اند، چون این قلمدانها در عین زیبایی، از هنر نقاشی بهره ای نداشته است، از اهمیت زیادی برخوردار نبود و بدرد کاتبان حرفه ای می خورده است.

پاورپوینت به بررس ریزگردها در کشور ایران می پردازد.

گزارش کارآموزی شرکت داده پردازی ایران در 23 صفحه ورد قابل ویرایش

فصل اول»

1- آشنایی با داده پردازی ایران (DPI)

1-1 تاریخچه سازمان

شرکت داده پردازی ایران، ابتدا در سال 1335 تحت عنوان شرکت آی بی ام ایران تأسیس شد. تأسیس این شرکت همگام با سیاست کلی شرکت آی بی ام جهانی برای فروش خدمات مربوط به ماشین های اداری در کشورهای خارجی بود.

بنابراین همان سیاست، این شرکت شعب خارجی خود را توسط کارکنان محلی اداره می نمود، که پس از دیدن آموزش های لازم، بکارگیری شدند. به همین دلیل، در سال 1357 شرکت آی بی ام ایران بیش از یکصد و هفتاد تن کارمند داشت که همگی بجز یکنفر ایرانی بودند.

شرکت آی بی ام رفته رفته گسترش یافت، تا جائیکه بنا بر آمار موجود در سال 1357 بیش از نود درصد از کامپیوترهای موجود در ایران و بخش مهمی از ماشین های اداری، نظیر دستگاههای فتوکپی و ماشین هیا تحریر از محل این شرکت تأمین شده بود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور، شرکتهای خارجی کار خود را تعطیل و از کشور خارج گردیدند. و شورای عالی انفورماتیک زیر نظر سازمان برنامه و بودجه تشکیل گردید تا وضعیت شرکتهای کامپیوتری را سر و سامان بخشد و پیرو مصوبه شماره 100236 21/8/60 و مذاکراتی که با مسئولین IBM داشتند در بهمن 1360 شرکت IBM شعبه ایران رسماً فعالیت خود را در ایران تعطیل و کلیة دارائیها و دستگاههای خود را طبق قراردادی به مالکیت دولت جمهوری اسلامی ایران واگذار نمود. قرارداد واگذاری شرکت IBM به دولت جمهوری اسلامی در زمان وزارت آقای دکتر بانکی و در زمان تصدی آقای مهدی صمدانی آخرین مدیر عامل شرکت IBM ایران صورت گرفت.

از بهمن 1360 هیئت مدیره جدید از طرف آقای دکتر بانکی تعیین و شرکت بنام 0مدیریت موقت IBM سابق) به مدیریت آقای ابوالفضل زندی بیدگلی اولین مدیر عامل شرکت پس از پیروزی انقلاب اسلامی مشغول به کار شد. گروهی از پرسنل قدیمی توسط هیئت مدیره جدید انتخاب گردید و مجموعاً با حدود یکصد نفر نیروی انسانی شرکت اداره گردید. شرکت داده پردازی ایران در تاریخ 3/4/63 تحت شماره 52667 در اداره ثبت شرکتها در زمان تصدی آقای فصیحی مدیر عامل وقت به ثبت رسید و زیر نظر سازمان برنامه و بودجه فعالیت خود را ادامه و گسترش داد.

در تاریخ 1/4/1363 شرکتی با نام شرکت داده پردازی ایران 0سهامی خاص) به ثبت رسید تا کلیه اموال و درائیهای شرکت «آی بی ام» را به تملک خود برآورد و عهده دار وظایف و مسئولیتهای آن گردد. در تاریخ 11/11/78 بموجب تصمیم نمایندگان ویژه ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران مالکیت دولت به تمامی 70% سهام و دارائیهای شرکت به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار گردید.

1-2- بخشهای سازمانی و تشکیلات

در حال حاضر شرکت با تشکیل 6 اداره کل و نیروی انسانی کاملاً مشخص یکی از بزرگنرین شرکتهای صنعت انفورماتیک کشور کسب نموده و در زمینه خدمات کامپیوتری، شبکه ارتباطی و اطلاع رسانی، تولید نرم افزارهای کاربردای و تولید ریزکامپیوتری و یا سایر خدمات کامپیوتری فعالیت می نماید.

ادارات زیرمجموعه شرکت معظم داده پردازی ایران شامل 6 اداره زیر هستند:

1- اداره کل ریزکامپیوتر و ماشینهای اداری

2- اداره کل عملیات

3- اداره کل شبکه های ارتباطی و اطلاع رسانی

4- اداره توسعه ریزکامپیوتر

5- اداره کل آموزش

6- اداره کل نرم افزار

- اسامی مدیران عامل شرکت IBM از بدو تاسیس تا کنون

ردیف


نام و نام خانوادگی


سال استخدام

1


آقای وان هورگاردن


نیمه دوم سال 1355

2


آقای ماکس ووشر


8/5/1336

3


آقای استانفورد


10/10/1340

4


آقای بادلی لشر


آذرناه 1345

5


آقای محمد صادق سعیدی


دی ماه 1347

6


آقای ژوزف ویلیام هیلی


7 اسفند 1352

7


آقای ماکس استوارت آرتوربوکر


مرداد 1356

8


آقای هونمایستر


18/6/1356

9


آقای حسین محمد


تیرماه 1357

10


آقای مهدی صمدانی


مهرماه 1358

11


آقای ابوالفضل زندی بیگی (اولین مدیر عامل جدید)


25/11/1360

12


آقای ابوالقاسم فصیحی


7/1/1363

13


آقای پرویز شهریاری راد


15/3/1364

14


آقای علی کرمانشاهی


14/7/1365

15


آقای سعیدرضا مومنی


12/10/1367

16


آقای مسیح قائمیان


6/6/1369

17


آقای محمئمهدی خادم ازغندی


8/10/1375

18


آقای مسیح قائمیان


31/1/1381

1-3- فعالیتها و خدمات شرکت

1-3-1- اهداف شرکت

شرکت داده پردازی ایران به عنوان بزرگترین و مجرب ترین شرکا کامپیوتری ایران با احراز مقام اول از نظر تخصصی در ارزیابی شورایعالی انفورماتیک کشور حدمات خود را در بالاترین سطح کیفی و استانداردهای بین المللی به مشتریان گرامی ارایه می دارد. در این راستا طی سالها فعالیت همراه با مراکز بزرگ صنعتی و دانشگاهی و پژوهشی و اقتصادی و بازرگانی و مؤسسات و دستگاههای بزرگ دولتی در ایجاد و تدارک مراکز رایانه ای و تهیه امکانات اقتصادی و بازرگانی و مؤسسات و دستگاههای بزرگ دولتی در ایجاد و تدارک مراکز رایانه ای و تهیه امکانات نرم افزاری و خدمات پشتیبانی تلاش نموده و اینک با اندوخته عظیمی از تجربیات کاری گسترده و نیروی انسانی مجرب و بهره گیری از امکانات لسیار در جهت ارتقاء کیفی و کمی اهداف مذکور گام برمی دارد.

شرکت داده پردازی ایران دارای گواهینامه ایزو 1001 برای طراحی نرم افزارهای کاربردی، ارایه خدمات اطلاع رسانی، فروش و خدمات پس از فروش کامپیوتر در رده های Enterprise Server و Mid-Raye Server فروش و خدمات پس از فروش ریزکامپیوترها و ساخت و تولید تجهیزات جانبی، و پشتیبانی و ارائه خدمات تعمیر ونگهداری آنها است. همچنین دارای گواهینامه ایزو 1001 برای تولید، توزیع، فروش، تعمیر و نگهداری کامپیوترهیا شخصی، صفحه نمایش، صفحه کلید و موشواره است.

- اهداف شرکت را به طور کلی می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

توسعه و ترویج انفورماتیک کشور
انتقال فن آوری روز انفورماتیک کشور و تطبیق آن با ویژگیهای میهن اسلامی
تأمین و تجهیز مراکز انفورماتیک
توسعه کاربردها و پشتیبانی مشتریان
بهره گیری از تکنولوژی در حداکثر سطح مطلوب

1-3-2- فعالیتهای عمده

فعالیتهای عمده کار برروی سرورها و تأمین آنها برای شرکتها و سازمانهای مختلف و پشتیبانی از آنها و تأمین برنامه های سرور ها و برنامه های سیستم بانکها و سیستم های شبکه ای بزرگ و تولید ریزکامپیوترها و PC و پشتیبانی آنها و همچنین تربیت نیروهای کارآمد از طریق دانشکدة کامپیوتر شرکت وابسته به وزارت آموزش عالی است. در حال حاضر DPI مشغول کار برروی سیستمهای سیبا و دیگر سیستمهای شبکه ای گسترده و سریع بانتکها است. همچنین بخش توسعه ریزکامپیوتر که بخشی مستقل و از توابع DPI است در حال گسترش دامنه فعالیتهای خود در زمینه سخت افزار و قطعات کامپیوتری از طریق گرفتن نمایندگی انحصاری مارکهای GENX و Emachine است . لازم به ذکر است شرکت داده پردازی در حال حاضر، نمایندگی انحصاری شرکت آرمور فرانسه و مانیتور فیلیپس و آی بی ام است. شرکت داده پردازی در راستای برنامه تکفام (توسعه و کاربری فناوری و ارتباطات و اطلاعات ایران) خدمات مشاوره ای به کلیه وزارتخانه ها و مؤسسات و سازمانهای دولتی ارائه می دهد.

1-3-3- موفقیت ها

- تأمین، نصب و راه اندازی و نگهداری بیش از 90% از کامپیوترهای بزرگ (main frame) در سطح کشور شامل بانکها، سازمانهای دولتی، دانشگاهها و …

- اجرای دوره های آموزشی عمومی و اختصاصی در زمینه های مختلف Main، PC، Internet.

- اجرای دوره های آموزش عالی از طریق آزمون سراسری در سطح کاردانی و کارشناسی مورد تذئید وزارت فرهنگ و آموزش عالی و سازمان امور استخدامی کشور

- اجرای پروژه سران کشورهای اسلامی در سال 76

- تأمین تجهیزات کامپیوتری، برقرار ارتباط شبکه ای بخشهای مختلف اجلاس و تأمین خطوط اینترنت مورد نیاز جهت استفاده میهمانان و مدعوین حاضر در اجلاس.

- پشتیبانی تجهیزاتی شعب بان سپه، تجارت و صادرات در نقاط مختلف کشور

- اجرای عملیات ارتباط شبکه ای مشتریان مختلف در سراسر شکور ازجمله نیروی انتظامی، نیشکر، هفت تپه، تراکتورسازی تبریز و …

- اجرای سیستم ناب (نظام نوین اطلاعات بانکی) برای بانک رفاه کارگران

- طراحی، پیاده سازی و نصب و نگهداری سیستم خودپرداز (ATM) بانک تجارت در تهارن و کیش

- شرکت داده پردازی موفق به راه اندازی سیستم حساب جاری الکترونیکی بانک رفاه گردید. با استفاده از این حساب جاری همراه شما می توانید در یک شعبه اقدام به افتتاح حساب نموده و از خدماتی از قبیل: نقد کردن چک، وصول واریز فوری چک، دریافت صورتحساب در هر لحظه و … استفاده نمائید.

1-3-4- فعالتهای ادارات کلی DPI

1-3-4-1- اداره کل ریزکامپیوتر و ماشینهای اداری

تولید تجهیزات ریز کامپیوتر شامل:

سیستم یونیت صفحه نمایش، صفحه کلید، موشواره، بر گرافیک، برد مادر، منبع تغذیه و پااینه
عرضه و فروش انواع ریزکامپیوتر و تجهیزات جانبی
ارایه خدمات پس از فروش و انعقاد قراردادهای تعمیر و نگهداری جهت پشتیبانی فنی از تجهیزات مشتریان در سراسر کشور و ارایه کلیه دوره های آموزش ریز کامپیوتر

1-3-4-2- اداره کل عملیات

فعالیتهای این بخش شامل:

ارایه طرحهای جامع (Total Solutuin)
امکان سنجی و طراحی و ایجاد و راه اندازی سیستمهای کاربردی نرم افزاری
عرضه انواع کامپیوتر در رده های: Mid-range Server و Enterprise Server و پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری آنها.
برگذاری دوره های آموزشی کامپیوتری متنوع برای مدیران و کارشناسان در سطوح مختلف

3- آزمون آموخته ها

اینجانب در اداره توسعه ریزکامپیوتر به عنوان کارآموز مشغول به کار شدم. اداره توسعه ریزکامپیوتر بخشی مستقل از داده پردازی ایران می باشد. وظایف این بخش شامل رسیدگی به امور مشتریان. تهیه قطعات کامپیوتری و ارسال آنها به بخش تولید، رفوش PC، سرور، نوت بوک و به طور کلی کلیه محصولات سخت افزاری DPI و پشتیبانی از آنها می باشد که شامل بخشهای تدارکات، فروش، امور مالی، فروشگاه، تعمیرگاه، انبار و امور مشتریان است. در وهله اول با هرکدام از این بخشها و نحوه کار آنها آشنا شدم. وظایف هرکدام از این بخشها به طور مختصر در ذیل می آید:

فروش (Sales): عمده فشار شرکت برروی این بخش است. این بخش است. این بخش وظیفه بازاریابی، شرکت در مناقصات و مزایدات و خرید و فروش سیستم و فروش سیستم ها به مشتریان بزرگ را بر عهده دارد. فروش بیشتر این بخش به معنی سرمایه در گردش بیشتر در شرکت است. این وظیفه بر عهدة مدیران فروش است تا با فروش خوب و جلب نظر و رضایت مشتری شرکت را زنده و برپا نگهدارد.
امور مالی: همان طور که از اسم آن پیداست امور مالی و کلیه سندها و رسیدها و به طور کلی کلیه منابع مالی وارد شده و خارج شده از شرکت زیر نظر این بخش صورت می گیرد.
انبار: کلیه قطعات خریده شده و کلیه سیستم های تولید شده در این قسمت نگهداری می گردند که در ساختمانی جدا قرار دارد. سپس طبق نیاز به بخشهای دیگر ارسال می گردند.
· امور مشتریان: این بخش وظیفه رسیدگی به پیشنهادات، شکایات، انتقادات و کلیه درخواستهای مشتریان را دارد. و سیاستهای اتخاذ شده در شرکت در رابطه با مشتریان در این بخش به مرحله اجرا درمی آید.
· فروشگاه: فروش سیستم های کامپیوتری به مشتریان جزئی و شرکتهایی که با شرکت داده پردازی ایران قرار ندارد بر عهده این بخش است. در این بخش امر سرویس دهی به مشتریان به طور جداگانه در همین بخش صورت می گیرد.
· تعمیرگاه: کلیه قطعات و سیستم هایی که دچار مشکل شده باشند به این بخش ارسال می شوند و پس از تست شدن، تعمیر و یا در صورت لزوم تعویض می گردند.

مرکز ثقل بخش فروش و بعد از آن فروشگاه می باشد. این دو بخش هرچه سفارشات و فروش بیشتری داشته باشد فعالیت کل شرکت بیشتر و سوددهی بیشتری خواهد داشت. بنابراین تمام کارها از بخش فروش شروع یم شود و برای بررسی پروسه کاری شرکت باید از بخش فروش شروع کنیم.

3-1- بررسی پروسه کاری شرکت

همان طور که ذکر شد نقطه شروع کارها بخش فروش (Sales) است. مدیران فروش وظیفه گرفتن سفارش فروش، شرکت در مناقصه و مزایده و جلب نظر مشتریان از طریق برآورده کردن نیازهای آنها با ارائه سیستمهای مناسب و درعین حال در نظر گرفتن سود مورد نظر شرکت است. مدیران فروش بعد از گرفتن درخواست خرید سیستم از طرف مشتری که تمامی آنها شرکتهای دولتی و طرف قرارداد، با شرکت هستند، درخواست استعلام قیمت سیستمهای مورد نظر را به بخش تدارکات ارسال می کنند.

بخش تدارکات قیمت سیستمهای درخواست شده را با توجه به قیمت قطعات و لوازم مورد نیاز در بازار تعیین می کند و بخش فروش باز پس می فرستد. بخش فروش با محاسبه قیمت تمام شده با سود مورد نظر شرکت قیمت نهایی را به تأئید مدیران شرکت می رساند و در صورت توافق با مشتری درخواست خرید قطعات و سیستم های مورد نیاز به بخش تدارکات فرستاده می شود. بخش تدارکات بعد از تهیه قطعات لازم آنها را به بخش انبار یا تولید ارسال می کند و بعد از مدتی معیت که صرف تولید سیتمها و کنترل کیفیت آنها شد، سیتمهای آماده به انبار انتقال داده می شوند و پس از آن آمادة ارائه به مشتری هستند.

بعد از ارائه سیستمها که بسته به قرارداد بین شرکت و مشتری بین 1 تا 3 سال گارانتی هستند، بخش تعمیرات و امور مشتریان وظایف خود را که شامل ارائه سرویسهای گارانتی و خدمات پس از فروش و دریافت پیشنهادات و انتقدات مشتریان و اعمال آنها در سیستم است را ایفا می کنند. وظایف بخش فروشگاه مشابه بخش فروش است یعنی وظیفه آنها فروش سیستم و قطعات به مشتریان و سرویس دهی به آنها است با این تفاوت که کلیه مشتریان سازمانی و ادارات دولتی اعتبار بخش فروش هستند و فروشگاه وظیفه فروش سیستم و قطعات به مشتریان عادی و شرکتهای خصوصی که طرف قرارداد با داده پردازی نیستند را دارد. در صورت خرابی و ایجاد مشکل در سیستمها، سیستمها به بخش تعمیرات فرستاده می شوند و بعد از تست و یافتن قطعه خراب اگر قابل تعمیر باشد آن را تعمیر می کنند و در صورت نیاز تعویض قطعه خراب به بخش تدارکات فرستاده می شود تا قطعه ای جایگزین برای آن فرستاده شود. بخش امور مالی تمامی سندها و فرمها و رسیدها را در آخر هفته بررسی می کند و میزان فروش و خرید و قطعات ورودی و خروجی از شرکت را محاسبه می کند و در آخر ماه میزان سود و سود خالص شرکت را محاسبه می کند.

مدیر یا مسئول هر بخش وظیفه ایجاد و هماهنگ کردن فرلمهاو رسیدهای دستی و ایجاد و تنظیم تعدادی فرم و گزارش کامپیوتری را که اغلب در محیط Excel یا Access یا Word نوشته می شوند بر عهده دارد. این فرمها و بانکهای اطلاعاتی به گونه ای طراحی شده اند تا با فرمها و گزارشات و بانکهای اطلاعاتی مورد استفاده در بخشهای دیگر هماهنگ باشند. در نهایت این گزارشات و فرمها در اختیار دو ناظر اصلی گذاشته می شود که وظیفه آنها هماهنگ کردن کلیه کارهای اداری در شرکت است. در بخش فروشگاه و امور مالی یک سیستم بانک اطلاعاتی وجود دارد که در محیط Fox نوشته شده است و انجام کارهای مالی، محاسباتی و گزارش را آسان می کند. از این سیستم برای محاسبه سود، سود خالص، تهیه انواع گزارشات مشتریان، فروش، لیست قطعات موجود، خریده شده، فروخته شده و … استفاده می شود. همان طور که ذکر شد در شرکت توسعه ریزکامپیوتر دو ناظر مشغول به کار هشتند که وظیفة آنها انتقال عملکرد سیستم به مدیران و ایجاد هماهنگی بین بخشهای مختلف است.