این پژوهش بر آن است که با توجه به تحولات سیاسی و اقتصادی بین‌المللی در دهه‌های آغازین قرن نوزدهم که متأثر از انقلاب صنعتی و انقلاب فرانسه بوده است جایگاه ایران در معادلات بین‌المللی و برداشت هیأت حاکمه از این معادلات را بررسی نماید. مسأله اصلی که مدنظر بوده است چگونگی ورود ایران به دایره سیاست بین‌الملل می‌باشد روشی که در این پژوهش به کار گرفته شده است روش پژوهش کتابخانه‌ای می‌باشد که بر مبنای منابع تاریخ‌نگاری و تحقیقات جدید صورت پذیرفته است.

فهرست مطالب

عنوان .................................................................................................... صفحه

1ـ مقدمه......................................................................................................... 2

2ـ مسأله اصلی.............................................................................................. 3

3ـ سوالات و فرضیات پژوهش...................................................................... 3

4ـ روش تحقیق............................................................................................... 3

5ـ مشکلات تحقیق.......................................................................................... 4

6ـ پیشینه و ادبیات تحقیق............................................................................... 5

7ـ شناخت و نقد منابع.................................................................................... 6

8ـ سامان‌دهی تحقیق.................................................................................... 12

فصل مقدماتی

روابط ایران و اروپا در دوره صفویه، افشاریه و زندیه (انگلیس، فرانسه و روسیه) 17

الف ـ روابط ایران و انگلیس در دوره صفویه............................................. 18

ب ـ روابط ایران و انگلیس در دوره افشاریه و زندیه................................ 21

پ ـ روابط ایران و فرانسه در دوره صفویه............................................... 23

ت ـ روابط ایران و فرانسه در دوره افشاریه و زندیه................................ 27

ث ـ روابط ایران و روسیه در دوره صفویه............................................... 29

ج ـ روابط ایران و روسیه در دوره افشاریه و زندیه................................. 32

فصل اول:

اوضاع اروپا و کشیده شدن ایران به دایره سیاست بین‌المللی

1ـ1ـ تحولات اروپا در قرون هیجدهم و نوزدهم:................................. 35

1ـ2ـ انقلاب صنعتی............................................................................... 35

2ـ3ـ علل و نتایج انقلاب صنعتی............................................................ 35

1ـ4ـ اوضاع اروپا در قرن هیجدهم...................................................... 40

عنوان .................................................................................................... صفحه

1ـ5ـ اوضاع اروپا در اواخر قرن 18.................................................... 42

1ـ6ـ ناپلئون و مصر............................................................................. 44

1ـ7ـ سیاست خارجی ناپلئون................................................................ 46

1ـ8ـ از انقلاب فرانسه تا قتل تزار پل اول............................................ 51

1ـ9ـ از جلوس الکساندر تا عقد قرارداد تیلسیت................................... 59

1ـ10ـ از قرارداد تیلسیت تا کنگره وین................................................ 71

فصل دوم:

سیاست خارجی ایران از سقوط اصفهان تا اواخر دوره فتحعلیشاه

2ـ1ـ از سقوط اصفهان تا فتحعلیشاه.................................................... 86

2ـ2ـ تحولات سیاسی ایران در اوایل دوره قاجاریه............................. 99

فصل سوم:

دخالت کشورهای اروپایی در اوضاع سیاسی ایران (فرانسه، انگلیس و روسیه)

3ـ1ـ دوره دخالت فرانسه در اوضاع سیاسی ایران........................... 111

3ـ2ـ جایگاه انگلستان در جنگ‌های ایران و روسیه............................ 127

3ـ3ـ مذاکرات و شکست اصلاندوز.................................................... 137

3ـ4ـ عهدنامه گلستان و پذیرش صلح................................................. 143

3ـ5ـ دوره دوم جنگ‌های ایران و روسیه.......................................... 152

3ـ6ـ نتیجه........................................................................................... 156

میراث فرهنگی هر کشور،یکی از اساسی ترین ارکان تحکیم هویت، ایجاد خلاقیت وخودباوری ملی است که به واسطة آن می‌توان تمدن، آداب وسنن،شیوه‌های تجاری و اقتصادی و نهایتاً روند تحول، سیر تکوین و تکامل انسان را در طول تاریخ مورد شناسایی و تحلیل قرار داد. لذا در وهلة اول بدلائل علمی،مذهبی و فلسفی و پس ازآن بدلیل مزایای اقتصادی در صنعت توریسم، حفاظت از این آثار امری ضروری بوده ودر این راستا وضع قوانین،برنامه ریزی متناسب و حرکت صحیح برای ساختن حال و آینده‌ای متکی بر تجارب تاریخی ضرورتی اجتناب ناپذیر تلقی می‌گردد.

بدین ترتیب فراهم نمودن شناختی دقیق از وضع قانونی موجود در امور مربوط به میراث فرهنگی و تلاش برای جستجوی سیاستهایی مناسب تر برای آینده، هدفی است که در این تحقیق تعقیب می‌گردد.

با عنایت به شرح ارائه شده، تحقیق حاضر مشتمل بر سه بخش می‌باشد که بخش اول در راستای آشنایی با موضوع، به بررسی مفاهیم مربوط به میراث فرهنگی،مبانی حمایت ازآن و تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین الملل و ایران اختصاص دارد.

در بخش دوم به بررسی جایگاه میراث فرهنگی درقوانین و مصوبات کشور پرداخته ودر این مباحث کاستی‌ها و چالش های قانونی موجود در ایران مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.

و سرانجام بخش سوم مروری است بر سیاستهای جهانی در زمینه میراث فرهنگی که در این نوشتار به بررسی معاهدات و سازمان‌های بین المللی مربوطه پرداخته خواهد شد، چرا که اقتضای طبیعت و خصلت به هم پیوسته و در هم تنیدة جهان معاصر چنین است که تجارب بین المللی رهنمود ملتهاست.

در پایان جمع بندی تحقیق، شامل نتایج و پیشنهاداتی است برای انتقال از وضع موجود به وضع مطلوب.

فهرست مطالب

بخش اول: مفاهیم، مبانی و تاریخچه حقوق میراث فرهنگی

فصل اول: مفاهیم و مبانی ........................................ 2

مبحث اول: مفاهیم ......................................... 2

1ـ مفهوم فیلولوژیک (زبان شناسانه) ................. 2

2ـ میراث فرهنگی به مفهوم عام .................. 4

3ـ میراث فرهنگی به مفهوم خاص (میراث فرهنگی معنوی) ............ 8

4ـ تعریف میراث فرهنگی در قوانین ایران .. 11

5ـ تعریف میراث فرهنگی در کنوانسیون‌های بین‌المللی ........... 13

مبحث دوم: مبانی ............................................... 18

1ـ مبانی ارزشی ............ 18

2ـ مبانی قانونی ............... 24

3ـ مبانی حفظ، پژوهش و معرفی میراث فرهنگی .....26

فصل دوم: تاریخچه .................................................. 31

مبحث اول: تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین‌المللی ...................................... 31

1ـ پیشینه قراردادی ............. 31

2ـ پیشینه سازمانی ............... 36

مبحث دوم: تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران .............................................. 41

1ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران قبل از انقلاب اسلامی .............. 41

2ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران پس از انقلاب اسلامی ............ 50

بخش دوم: حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران

فصل اول: میراث فرهنگی در قوانین و مقررات ایران ....................................... 61

مبحث اول: میراث فرهنگی در قوانین بنیادی ............................ 61

1ـ میراث فرهنگی در قانون اساسی .......... 61

2ـ میراث فرهنگی در قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی .............. 65

3ـ میراث فرهنگی در قوانین شهری .......................... 68

4ـ میراث فرهنگی در قوانین و مقررات مالی ........75

مبحث دوم: ضوابط حفاظتی ناظر بر میراث فرهنگی ....................... 81

1ـ حفاری ...................................... 82

2ـ ورود و صدور ..................................................... 87

3ـ خرید و فروش ...................................... 92

فصل دوم: حمایت دولت از میراث فرهنگی .............97

1ـ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ......98

2ـ پژوهشگاه میراث فرهنگی ............ 101

3ـ مرکز آموزش عالی ............ 103

4ـ انجمن‌های میراث فرهنگی ...................... 105

مبحث دوم: ثبت میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی .............................. 107

1ـ ثبت آثار غیر منقول ........... 108

2ـ ثبت آثار منقول ................... 114

مبحث سوم: پیوستن به معاهدات و سازمان‌های بین‌المللی ...................... 117

1ـ الحاق به معاهدات بین المللی .......... 117

2ـ عضویت در سازمان‌های بین‌الملی.................. 120

بخش سوم: حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین‌المللی

فصل اول: معاهدات بین‌المللی ......................... 123

مبحث اول: کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه (1954 یونسکو) 123

1ـ موضوع و دامنة شمول .................... 123

2ـ روش‌های حمایت از اموال فرهنگی ........................ 125

3ـ قلمرو اجرایی کنوانسیون .................................................. 130

4ـ تشکیل کمیته مشورتی ملی ......................... 133

مبحث دوم: کنوانسیون اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیر قانونی اموال فرهنگی (1970)... 134

1ـ موضوع و دامنة شمول ........................... 134

2ـ مقررات شکلی و اجرایی........................ 136

3- تعهدات دول عضو کنوانسیون............ 138

مبحث سوم: کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان (1972) ........................ 142

1ـ موضوع و دامنة شمول ........................... 142

2ـ ابعاد حمایت از میراث فرهنگی........................................... 145

3ـ مقررات شکلی و اجرایی ........................ 150

فصل دوم: سازمان‌های بین‌المللی ............................................................................................................... 152

مبحث اول: شورای بین‌المللی موزه‌ها ( ایکوم) ...................................... 152

1ـ تعریف و اهداف ............... 152

2ـ عضویت در ایکوم .................. 154

3ـ ارکان ایکوم ............. 155

مبحث دوم: مرکز بین‌المللی مطالعه، مرمت و حفاظت از اموال فرهنگی (ایکروم).............. 163

1ـ تعریف و اهداف ............... 163

2ـ عضویت در ایکروم ............... 163

3ـ ارکان ایکروم ................. 164

مبحث سوم: شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌های فرهنگی (ایکوموس) .............. 168

1ـ تعریف و اهداف169

2ـ عضویت در ایکوموس ................. 169

3ـ ارکان ایکوموس ............. 170

نتیجه‌گیری ..................... 176

کتابنامه ...............

مصطفی کمال آتاتورک در اثراقدامات تدریجی و آشکار توانسته بود به عمر امپراطوری عثمانی پایان دهد و کشور کوچک ترکیه را بنیان نهد ، برآن شد تا کشور ترکیه را در مسیر نوسازی قرار دهد ؛ نوسازی که مصطفی کمال خواستار آن بود ، در واقع غربی سازی بود و در این راستا می بایست تمام سنتها از بین می رفت . وی برای رسیدن به این هدف، مبارزه گسترده با مذهب و نیروهایی مذهبی انجام داد و اسلام رسمی را بطور کامل از جامعه ترکیه پاک کرد . در کنار اقدامات مصطفی کمال ؛ وابستگی روحانیون سنی به دولت و عدم استقلال سیاسی و مالی این زمینه را برای مصطفی کمال فراهم آورد تا بتواند با ترکیب سیاست پنهان و آشکار ترکیه را به یک کشور سکولار تبدیل کند .

از طرف دیگر در ایران نیز رضاشاه به زعم خود برآن شد تا جامعه ایران را همانند ترکیه بسوی تمدن و نوسازی هدایت کند . در راستای چنین اقدامی طبیعی بود که از طرف روحانیون که به عنوان ترویج دهندگان دین در جامعه محسوب می شدند ،در مقابل چنین اقدامی مقاومت صورت گیرد ، استقلال سیاسی، اقتصادی به روحانیون این کمک را می کرد تا در مقابل سیاستهای نوسازی رضاشاه که توأم با دین زدایی بود مقاومت کنند .

استقلال یکی از بزرگترین امتیازات روحانیت شیعه درمقایسه با روحانیت سنی است .چه در دوره صفویه، چه در دوره هایی افشاریه و زندیه و قاجاریه و چه در دوره پهلوی، روحانیت اگر چه متفاوت اندیشیدند ولی هیچ گاه زیر بار زور و دستور و ابلاغیه و فرمان شاهی نرفت. نتنها این وضعیت و آرمان را حفظ کرد بلکه در شرایط مقتضی با قدرت ظالمانه مبارزه کرد و برای ایجاد فضایی مساعد تر برای دینداری و دین مداری ، با حاکمان در افتاد و نهایتاً کوشید تا نظامی اسلامی برمبنای دین و مردم تأسیس کند . از دوره های بسیار سخت و طاقت- فرسا برای روحانیت ، دوره حکومت بیست ساله رضاخان بود . در این دوره روحانیت با شدیدترین برخوردها وعمیق ترین موانع مواجه شد . رضاخان که سودای ترقی و پیشرفت ایران به مانند کشورهای اروپایی را درسر داشت ، سعی می کرد مهمترین موانع را که به زعم او مذهب و روحانیت بود ، از میان بردارد . او علاوه بر مقابله های خشن و زورمندانه با روحانیت ، بر آن بود تا تمام نمادهای مذهبی را از جامعه حذف کند . رضاشاه برای از بین بردن مذهب و نیروهایی مذهبی از تمام امکانات استفاده می کرد تا هرچه زودتر به زعم خویش کشور را به دروازه های ترقی برساند .

در پژوهش حاضر با مطالعه اقدامات ضد دینی در ایران و ترکیه که نهایتاً جامعه را به سوی سکولاریسم هدایت می کرد ، آشنا خواهیم شد . و همچنین در این پژوهش سیاست های رضاشاه و آتاتورک را در مقابل مذهب و نیروهایی مذهبی بصورت مقایسه ای بررسی خواهیم کرد .

فهرست مطالب

چکیده.

فصل اول : کلیات

۱-۱) بیان مسأله

۲-۱) بررسی سوابق و ادبیات موضوع

۳-۱) اهداف پژوهش

۴-۱) اهمیت پژوهش

۵-۱) پرسش پژوهش

۱-۵-۱) پرسش اصلی

۲-۵-۱) پرسش های فرعی

۶-۱) فرضیه.

۷-۱) تعریف متغیرها و مفاهیم وعملیاتی

۸-۱) روش پژوهش

۹-۱) سازماندهی پژوهش

فصل دوم : دیدگاه های نظری

۱-۲) تعریف نوسازی

۱-۲-۲) نوسازی روانشناختی

۲-۲-۲) نوسازی اجتماعی

۳-۲-۲) نوسازی سیاسی

۱-۳-۲) آگوست کنت (۱۷۹۸-۱۸۵۷).

۲-۳-۲) کارل مارکس (۱۸۱۸-۱۸۸۳).

۳-۳-۲) هربرت اسپنسر(۱۸۲۰-۱۹۰۳).

۴-۳-۲) امیل دورکیم(۱۸۵۸-۱۹۱۷).

۵-۳-۲) ماکس وبر (۱۸۶۴-۱۹۲۰).

۶-۳-۲) تالکوت پارسونز.

۱-۶-۳-۲) تیپ بندی جوامع از نظر پاسونز.

۷-۳-۲) نیل اسملسر.

۸-۳-۲) برینگتون مور.

جمع بندی..

فصل سوم : سیاست های ضد مذهبی رضاشاه در ایران..

۱-۳) کودکی رضاخان..

۲-۳) دیدگاههای مختلف در مورد زمینه وقوع کودتای ۱۲۹۹٫

۴-۳) گفتمان فکری غرب و ورود آن به ایران..

۱-۴-۳) آخوند زاده (۱۸۱۲-۱۸۷۸م|۱۲۲۸-۱۲۹۵ق).

۲-۴-۳) میرزا ملکم خان (۱۸۳۳-۱۹۰۹|۱۲۴۹-۱۳۲۶ق).

۳-۴-۳) عبدالرحیم طالبوف (۱۸۳۴-۱۹۱۱م|۱۲۵۰-۱۳۲۹ق).

۱-۴-۴-۳) طالبوف : دین و روحانیت..

جمع بندی..

۱-۵-۳) رضاخان و مذهب..

۲-۵-۳) سیاست ضد مذهبی رضاشاه.

۳-۵-۳) مقابله با روحانیت..

۴-۵-۳) مقابله با مذهب..

۱-۶-۳) کشف حجاب..

۲-۶-۳) قیام مسجد گوهرشاد.

۳-۶-۳) طرح متحدالشکل البسه.

۴-۶-۳) دانشکده معقول و منقول..

۵-۶-۳) مؤسسه وعظ و خطابه.

۷-۶-۳) طرح اداره اوقاف..

۸-۶-۳) تخریب مدارس علمی و مساجد و…

۹-۶-۳) تغییر ماههای قمری به ماههای شمسی و…

جمع بندی..

فصل چهارم: سیاست های مصطفی کمال در مقابل مذهب و نیروهای مذهبی..

۱-۴) زندگی نامه مصطفی کمال آتاتورک…

۱-۱-۴) نحوه به قدرت رسیدن آتاتورک…

۲-۴) اندیشه های تجددگرایی در ترکهای جوان..

۱-۲-۴) ضیاء گوکالپ و ناسیونالیسم ترک…

۳-۴) مصطفی کمال و سلطنت..

۴-۴) مصطفی کمال و خلافت..

۱-۴-۴) تخریب مساجد و اماکن مذهبی..

۲-۴-۴) مقابله با دراویشان..

۳-۴-۴) دگرگونی پوشاک…

۴-۴-۴) دگرگونی حقوقی..

جمع بندی..

نتیجه گیری بخش دوم : مقایسه سیاستهای ضد مذهبی در ایران و ترکیه.

وجوه تشابه.

پیشینه نوسازی..

وجوه اختلاف:

تفاوت در شیوه عمل..

تفاوت در ساختار سیاسی دو کشور.

فصل پنجم : دین و سازمان روحانیت در ایران..

مذهب شیعه.

۱-۱-۵) رهبری شیعیان در دوران غیبت..

۲-۱-۵) سازمان مذهبی شیعه.

۳-۱-۵) منابع مالی روحانیون شیعه.

۴-۱-۵) تشکیلات حکومتی روحانیون..

۵-۱-۵) اصولیون و اخباریون..

۱-۵-۱-۵) ویژگیهای مکتب اصول..

فصل ششم: دین و سازمان روحانیت در ترکیه.

۱-۶) مذهب رسمی..

۲-۶) ادیان ،مذاهب و طریقتهای موجود در ترکیه.

۱-۲-۶) شیعیان..

طریقت ها و داراویش…

۱-۳-۶) علویان..

۲-۳-۶) بکتاشیه.

۳-۳-۶) طریقت نقشبندیه.

۴-۳-۶) طریقت نورجی ها

۵-۳-۶) سلیمانجی ها

۶-۳-۶) طریقت تیجانیه.

۷-۳-۶) طریقت مولویه.

۴-۶) اقلیتهای غیر مسلمان..

۱-۴-۶) مسیحیان..

جمع بندی..

نتیجه گیری بخش سوم :

تفاوتهای دین و سازمان روحانیت در ایران و ترکیه.

میزان همگرایی مذهبی..

میزان مبارزه جویی..

میزان استقلال سیاسی و مالی..

فصل هفتم : مقاومت در برابر سیاستهای نوسازی در ایران..

۱-۷) تأسیس جمهوری..

۲-۷) آیة الله نائینی..

۳-۷) آیةالله سید ابوالحسن اصفهانی..

۴-۷) آیةالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی..

۱-۴-۷)موضع آیةالله حائری در برابرمسایل سیاسی واجتماعی کشور.

۵-۷) آیةالله شیخ محمد تقی بافقی..

۶-۷) طرقت ها و دراویش…

جمع بندی..

فصل هشتم : مقاومت در برابر سیاست های آتاتورک

۱-۸) مقاومت جدی صورت نگرفت

۲-۸) شورش شیخ سعید.

نتیجه گیری بخش چهارم :

مقایسه مقاومت در ایران و ترکیه در برابر سیاست های ضد مذهبی..

توانای بسیج اجتماعی..

منابع مآخذ.

منابع انگلیسی..

منابع ترکی استانبولی