گزارش کاراموزی SPC و MSA در کارخانه محور سازان ایران خودرو در 400 صفحه ورد قابل ویرایش

کنترل کیفیت

مقدمه :

کنترل کیفیت قدمتی برابر با تولید دارد. هر آنچه انسان حتی قرن ها قبل از میلاد تولید کرده است دارای دقت و ظرافتی است که نشان از توجه سازندگان آن به کیفیت دارد . نگاهی بر دست ساخته های انسان باستان در موزه ها و یا عجایب هفت گانه جهان نظیر اهرام ثلاثه مصر ، مجسمه ابوالهول و دیوار چین تایید خوبی بر این مدعاست.

با شروع انقلاب صنعتی در اروپا در اواسط قرن هیجدهم میلادی و استفاده از ماشین آلات و ابزار دقیق در تولید ، روش های تولید نیز مدرن تر و پیچیده تر شدند . این تغییرات حجم تولید محصولات را بالا برد و روش های کنترل دقیق بودن و ظرافت نیز در آنها تغییر یافت . مقایسه روش های کنترل کیفیت تولیدات در سال های اولیه انقلاب صنعتی با آنچه که امروزه به چشم می خورد ، نشان می دهد که تغییرات در این بخش فوق العاده بوده است . این تغییرات که خواست عمده صاحبان صنایع و مصرف کنندگان بود ، در سال 1920 میلادی به ابداع کنترل کیفیت آماری منجر شد.

در مهندسی و تولید صنعتی، بخش کنترل کیفیت و مهندسی کیفیت به بخشی گفته می‌شود که به درست کردن روش‌هایی مشغول است تا کارخانه بتواند به‌وسیله آن روش‌ها از مرغوبیت و مشتری‌پسند بودن کالاهای تولیدی خود مطمئن گردد. این روش‌ها و سیستم‌ها معمولاً با همکاری با دیگر رشته‌های مهندسی و بازرگانی طراحی می‌شوند.

یکسان بودن تقریبی برجسته‌کاری‌های ستون ها و دیوارهای تخت جمشید، نیایشگاه‌های مصری و یونانی و دیگر سازه‌های باستانی نشانگر اینست که موضوع کنترل کیفیت از دیرباز نزد بشر وجود داشته است.

عمده بحث کنترل کیفیت مربوط به انجام نمونه گیری از محصولات ، بازرسی آن نمونه ها و تعممیم نتایج به کل انباشت محصول است که بر اساس روش های آماری انجام می گیرد . از دیگر روش های مورد استفاده در کنترل کیفیت ، کنترل فرایند تولید محصول به جای کنترل محصول تهیه شده است که با استفاده از روش های آماری مانند SPC و ... انجام می گیرد. مبحث کنترل کیفیت ، جایگاه ویژه ای در مباحث نظام های جامع مدیریت کیفیت دارد.

تعریف کنترل کیفیت :

کنترل کیفیت یک کلمه مرکب از کنترل و کیفیت است که هر کدام تعاریف خاص خود را دارند . کیفیت : وجود آن در یک محصول ، شایسته بودن آن را به مصرف گننده نشان می دهد . به عبارتی وجود کیفیت به معنای آن است که کالا ، انتظارات مصرف کننده را فراهم می آورد .

تعریف کنترل : به کار اعمال قوانین در پروسه تولید که تولیدکننده را در جهت دسترسی به نتایج مورد نظر مطمئن می سازد ، کنترل گفته می شود .

تعریف کیفیت : کیفیت یعنی شایستگی جهت استفاده بخصوص و میزانی است که یک محصول انتظارات مصرف کننده خود را بر طرف می سازد .

تعریف کنترل کیفیت (QC) : کنترل کیفیت سیستمی است جهت رسیدن به سطح مطلوبی از کیفیت یک محصول یا یک سطح فرآیند تولید و نگهداری آن با برنامه ریزی دقیق، استفاده از ماشین آلات مناسب، بازرسی مستمر و عمل اصلاح کننده هرگاه که لازم باشد .

کنترل کیفیت در مواقعی فقط به بازرسی نهایی و جدا کردن محصولات فاقد کیفیت محدود می شود اما در مواردی فراتر از آن عمل می کند . به عنوان مثال به برنامه ریزی کیفیت ، کنترل مواد ورودی ، کنترل کیفیت در حین تولید ، کنترل مواد خروجی ، تجزیه و تحلیل و اقدام مقتضی در رابطه با مشکلات کیفی تولید و . . . می پردازد . در این حالت گزارشات مربوط به مسایل کیفی کمک بزرگی به حساب می آیند . در کل می توان گفت کنترل کیفیت سیستمی است که با اتکا به آن می توان کیفیت یک محصول یا یک فرایند تولید را به حد مناسبی رساند و با برنامه ریزی دقیق ، استفاده از ابزراهای کیفی ، بازرسی های مداوم و . . . آن را حفظ کرد و یا نسبت به بهبود مداوم آن گام برداشت .

تاریخچه کنترل کیفیت

کنترل کیفیت آماری با شروع از سال 1920 میلادی ، در طی 78 سال گذشته دچار تغییراتی به شرح زیر شده است :

1- کنترل کیفیت برای اولین بار در سال 1920 میلادی توسط دانشمندی به نام والتر شوهارت در آزمایشگاه شرکت تلفن بل آمریکا بنیان گذاری شد. وی در 16ام ماه می سال 1920، اولین تصاویر نمودار های کنترلی را رسم کرد و در مطالعات بعدی از آن بهره گرفت . والتر شوهارت بعد از 11 سال کار مداوم در سال 1931 میلادی نتایج تحقیقات خود را در کتابی با نام " کنترل اقتصادی کیفیت محصول ساخته شده" منتشر کرد.

2- بعد از تحقیقات پروفسور شوهارت ، دو همکار دیگر وی به نام های داج و رومینگ کاربرد تئوری آماردر نمونه گیری را بررسی کرده و نتایج کار خود را در سال 1944 با نام" جداول بازرسی داج-رومیگ" منشر کردند . این مجموعه بعد ها به عنوان اساس علمی کنترل کیفیت آماری مورد استفده قرار گرفت .

3- در دهه 1930 ، پروفسور شوهارت و همکارانش با همکاری "جامعه آمریکایی برای آزمایش و مواد"، " انجمن استاندارد های آمریکا " و " جامعه مهندسین مکانیک آمریکا " تلاش همه جانبه ای را برای معرفی روش های جدید آماری آغاز کردند.

در این دوره علیرغم تبلیغات وسیع در مورد روش های جدید، صنایع آمریکا در این خصوص مقاومت نشان دادند . پروفسور فریمن استاد آمار در انستیتو تکنولوژی ماساچوست این عدم استقبال را ناشی از دو علت زیر می دانست:

الف) از آنجا که مهندسین بخش های تولیدی اعتقاد راسخ داشتند که اولا وظیفه اصلی آنها تکمیل روش های فنی تا حدی است که در کیفیت محصولات تولیدی هیچگونه تغییر مهمی به وجود نیاید و دوما نظریه تغییرات تصادفی و احتمالات نمی تواند جایگاه مناسبی در روش های تولید داشته باشد لذا در پذیرش آن مقاومت نشان می دادند .

ب)آموزش دیدن آمارشناسان صنعتی در زمینه کاری خود،آنها را در پذیرش روش های جدید دچار مشکل می کرد لذا آنها نیز از روش های جدید استقبال نمی کردند.

مقاومت صنایع آمریکا باعث شد تا سال 1937، تعداد مراکز صنعتی پذیرنده روش های جدید از 12 مرکز تجاوز نکند. در دوران جنگ جهانی دوم که در سال 1939 شروع شد ، ایالات متحده آمریکا اهمیت افزایش کارآیی تجهیزات نیرو های مسلح خود را درک کرد. این امر شروعی بر حرکت نیرو های مسلح آمریکا به سمت صنایع بود که نتایجی به شرح زیر داشت :

الف) نیرو های مسلح به جهت نیاز به بالا بودن کیفیت تسلیحات مورد نیاز ، اولین پذیرنده روش های علمی بازرسی از طریق نمونه گیری شدند . این قدمی بود که بلافاصله بعد از وارد شدن آمریکا در جنگ برداشته شد . در این دوره بنا به در خواست دولت آمریکا ، گروهی از مهندسین برجسته آزمایشگاههای شرکت تلفن بل برای تدوین یک برنامه بازرسی از طریق نمونه گیری در اداره تدارکات ارتش مشغول به کار شدند . این فعالیت ها به ارایه جداول بازرسی از طریق نمونه گیری اداره تدارکات ارتش و نیرو های مسلح در سال 1942 و 1943 منجر شد. تلاش های گروه فوق با برگزاری دوره های آموزش جداول و روش های جدید برای کارکنان دولت ادامه یافت .

ب) ارتش یک برنامه وسیع آموزشی برای کارکنان علاقه مند صنایع ترتیب داد . در واقع از اوایل سال 1940، انجمن استاندارد های آمریکا با دعوت وزارت جنگ پروژه ای را شروع کرد که نتیجه آن تدوین استاندارد های " استاندارد های جنگ آمریکا " ، " راهنمای کنترل کیفیت و روش نمودار های کنترل برای تجزیه و تحلیل داده ها " و " روش نمودار های کنترل برای کنترل کیفیت در حین تولید " بود.مطالب این استاندارد ها به عنوان مواد درسی دوره های آموزشی ارایه شده توسط ارتش به کار گرفته شد.

4- در ماه ژوئن سال 1942 یک دوره فشرده ده روزه کنترل کیفیت آماری در دانشگاه استانفورد برای نمایندگان صنایع نظامی و مراکز خرید نیرو های مسلح برگزار شد . در ادامه یک دوره هشت روزه نیز در شهر لس آنجلس برگزار شد.

5- موفقیت این دوره های آموزشی، اداره توسعه و تحقیقات شورای تولیدات نظامی را به بر گزاری دوره های مشابه در سرتاسر آمریکا ترغیب کرد . از سال 1943 تا 1945، 810 سازمان از 35 ایالت مختلف آمریکا ، نمایندگانی را جهت شرکت در 32 دوره فشرده آموزش کنترل کیفیت آماری این اداره اعزام کردند. در میان آنها استادان دانشگاه نیز حضور داشتند که در این زمینه آموزش می دیدند.

6- دوره های آموزشی و برنامه های تحقیقاتی به تشکیل هسته هایی از افراد علاقه مند و آموزش دیده در مراکز مختلف صنعتی منجر شد. به دنبال آن ، انجمن های کنترل کیفیت در نقاط مختلف شکل گرفتند و جلسات آنها فضای مناسبی را برای تبادل نظرات و آموزش اعضاء جدید فراهم کرد. بعد ها در شهر بافالو با همکاری دانشگاه بافالو ، انجمن مهندسین کنترل کیفیت تاسیس شد و به انتشار مجله " کنترل کیفیت صنعتی" همت گماشت . پخش این مجله در سراسر کشور و درج مقالاتی از تمامی متخصصین علاقه مند ، تلاش ها در جهت استفاده بیشتر از کنترل کیفیت آماری را هماهنگ کرد.

7- بعد از پایان جنگ ، یک تشکیلات ملی به نام انجمن کنترل کیفیت آمریکا تاسیس شد . این انجمن با به دست گرفتن انتشار مجله کنترل کیفیت صنعتی ، به بزرگترین مرکز ترویج استفاده از کنترل کیفیت آماری در قاره آمریکا تبدیل شد .این انجمن بعد ها شعبه ای نیز در ژاپن تاسیس کرد.

8- در سال 1950 با تلفیق روش های نمونه گیری ارتش و جداول بازرسی وصفی ها ، استاندارد مربوطه تهیه و منتشر شد. در سال 1975 نیز استاندارد جداول بازرسی متغیر ها ارایه شد.

مفهوم عدم قطعیت اندازه گیری

در مسائل ریاضی محض اعداد بصورت یک مقدار دقیق فرض می‌شوند زیرا شرایط فیزیکی محیط هیچ تأثیری در روی مقدار یک عدد خالص ندارد.

ولی اندازه گیری ویژگی الکتریکی و یا فیزیکی یک جسم و یا دستگاه کاملا‌” تکرارپذیر نیست زیرا که تحت تأثیر بسیاری از عوامل قرار دارد. برای مثال فرض کنید که یک تخته یک متری داریم و آن را به 5 قسمت مساوی اره می‌کنیم، طول هر قطعه چقدر است؟ احساس طبیعی ما میگوید 20 سانتیمتر که از نظر ریاضی درست است ولی اگر بخواهیم درست جواب بدهیم باید آنها را اندازه‌گیری کنیم. طول اولیه تخته می‌تواند 5/0 سانتی متر خطا داشته باشد. عمل اره کردن می تواند چند دهم سانتی‌متر نیز اختلاف ایجاد نماید. بنابراین تساوی این پنج قطعه صرفا”‌می تواند از طریق مقایسه انجام شود که احتمالا”‌از یک متر معمولی به عنوان استاندارد استفاده می‌شود که خود دارای مقداری خطاست بنابراین هر گاه عدد درستی مانند یک متر بعنوان کمیت اندازه گیری داده شود حتما” می بایست آن را با تقریب در نظر گرفت هرگاه عملیات ریاضی روی نتایج اندازه گیری انجام شود، خطای اندازه گیری در تمامی عملیات ریاضی نفوذ کرده و در نتیجه بدست آمده اثر می گذارد. بنابراین” تمامی اندازه‌گیریها تا حدود نامطمئن هستند “ .

توجه اینکه هدف نهایی حذف تمامی خطاهای اندازه گیری نیست بلکه کم کردن عدم قطعیت تا حد قابل قبول برای شخصی که از دستگاه اندازه گیری استفاده می‌کند می‌باشد. پس برای رسیدن به این هدف می‌بایستی از طبیعت و نوع خطا‌ها اطلاع کاملی داشته باشیم.

عدم قطعیت چگونه برآورد می گردد

عدم قطعیت به دلیل معلوم نبودن علامت تصادفی، بصورت ± یک مقدار، یعنی فاصله‌ای در اطراف نتیجه، بیان می گردد. این مقدار توسط ترکیب تعدادی از عوامل عدم قطعیت برآورد می‌گردد. این عوامل یا توسط ارزیابی نتایج چندین اندازه گیری تراری بصورت کمی تعیین می‌شوند و یابوسیله تخمینی بر اساس داده‌های موجود در سوابق، اندازه گیری‌های قبلی و یا‌آگاهی از وضعیت ابزار و نحوه عمل اندازه‌گیری.

عوامل ایجاد کننده عدم قطعیت

در هر عمل اندازه گیری و کالیبراسیون ، گونه‌های مختلفی از عدم قطعیت ممکن است وجود داشته باشد که هر یک از آنها سهم مشخصی در عدم قطعیت کلی خواهند داشت. موارد زیر از جمله منابع اصلی عدم قطعیت هستند:

1 – عدم قطعیت موجود در استانداردها و تجهیزات کالیبراسیون.

2 – عدم قطعیت ناشی از خطای اپراتور.

3– عدم قطعیت مربوط به ریزنگری یا تشخیص.

4 – عدم قطعیت ناشی از عوامل محیطی شامل تغییرات دما، فشار یا منبع تغذیه و غیره.

5 – فقدان تکرارپذیری – عدم قطعیت مربوط به عدم ثبات.

6 – عدم قطعیت عملکردی، که در نتیجه عملکرد ناصحیح تجهیزات بوجود می‌آید.

7 – عدم قطعیت ناشی از آلودگی.

8 – عدم قطعیت مربوط به کیفیت پایین بافت سطهی و نواقص شکل هندسی استاندرادها.

9 – عدم قطعیت ناشی از مرور زمان که باعث بروز تغییراتی در تجهیزات و قطعه کار می‌شود.

10 – عدم قطعیت ناشی از گرد کردن اعداد.

محاسبات عدم قطعیت استاندارد ( Standard Uncertainty)

محاسبات عدم قطعیت کمیتهای ورودی به دو روش A , B قابل محاسبه می باشد . در روش A محاسبه عدم قطعیت با استفاده از آنالیز آماری مشاهدات بدست می آید ، در این روش عدم قطعیت بصورت تعیین انحراف معیار آزمایشی بیان کی شود که از روش میانگین و یا آنالیز خط رگرسیون بدست می آید ؛ روش A بنام روش خطای سینوسی نامیده می شود و روش مناسبی برای تعیین عدم قطعیت اندازه گیری مقادیر ورودی می باشد . این روش بتنهائی مرد تفسیر و آنالیز قرار می گیرد ، و به دو مدل می توان محاسبات را انجام داد و بررسی نمود.

• روش ( TYPE A) A

- میانگین نمونه را محاسبه کنید

- انحراف معیار استاندارد نمونه را محاسبه کنید

- سپس انحراف معیار تجربی ( عدم قطعیت ) نمونه را محاسبه کنید

UA = S / ?n

- حال باید محدوده پذیرش را محاسبه کنید

R = X ± UA

با توجه به طرح محدوده ذکر شده ، پذیرش کل آزمایش و یا عدم پذیرش آن از تابع توزیع نرمال یاگوسی تخمین زده می شود ؛ پس اگر ? ( تقریبا 67% ) با در نظر گرفتن عدم قطعیت داخل محدوده باشد کل آزمایش قابل قبول محسوب می شود، در غیر اینصورت باید موارد خارج شده را کنار بگذاریم و نقاط جدید جایگرین نمائیم و سپس مرخله دوم آزمایش را انجام دهیم .

اگر پس از تکرار بیش از ? جواب نادرست وجود داشته باشد پیشنهاد می شود دستگاهها یا وسایل اندازه گیری در کل فرایند نیاز به کالیبراسیون پیدا می کند.

• روش ( TYPE B) B

روش عدم قطعیت نوع B روشی است با استفاده از تخمین Xi برای ورودی Xi به وسیله آنالیز آماری یک سری از مشاهدات است. مقدار (Xi) U به وسیله یک مبنای علمی که سبب تغییر مقادیر Xi می شوند تعیین می‌شوند که علت این تغییرات می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد (عوامل اثرگذار) .

1 - مقادیر اندازه گیری شده قبلی.

2 - رفتار و شرایط محیطی مربوط به ماده و دستگاههای اندازه‌گیری .

3 - نوع تکنولوژی ساخت دستگاه .

4 - مقادیر بدست آمده در کالیبراسیون و دیگر گواهینامه‌ها.

5 - عدم قطعیت ارجاع شده به اطلاعات مرجعی که از Hand Book گرفته شده است.

پس روش مناسب برای دستیابی اطلاعات لازم جهت روش نوع B برای محاسبه عدم قطعیت، استفاده از استانداردی است که بصورت آزمایش و استنباطی کلی علمی بدست‌ آمده است.

اعتبار روش B به اندازه روش A است با توجه به این مسئله که روش A برای زمانی است که داده‌های کم باشد و روش A به تنهایی قابل تفسیر و آنالیز می باشد. در روش محاسبه عدم قطعیت بر مبنای داشتن اطلاعات و مهارتهای علمی صورت می‌گیرد و این روشهای A,B پایه گذار محاسبات و تفسیر آنالیز هر چه بهتر ابزار به نوع عدم قطعیت گسترش یافته می‌باشد.

- محاسبه عدم قطعیت فاکتور های تاثیر گذار با توجه به نوع توزیع

U1 , 2 ,… K) = Value Factors *)

- سپس انحراف معیار تجربی ( عدم قطعیت ) را محاسبه کنید

UB = SUM U FACTORS

در ضمن ضریب ثابت K به تفکیک هر توزیع بشکل جدول مطروحه زیر می باشد

K DISTRIBUTION

2 Normal

2=1.41? U-Shape

3=1.73? Triangular

6=2.45? Rectangular

- حال باید عدم قطعیت ترکیب دو نوع را بدست آوریم

Total (combined) Standard Uncertainty = UC(y) ? ? ui y

U C(y) ? UA + UB 1 + UB2 + UBU

محاسبات عدم قطعیت گسترش یافته ( Total Expanded Uncertainty)

در EA تصمیم گرفته شده است که آزمایشگاههای کالیبراسیون که عضو این مجمع هستند توسط یک پارامتر عدم قطعیت توسعه یافته U معتبر شوند؛ (اعتبار بیشتری پیدا کنند) که آن به وسیله حاصلضرب عدم قطعیت استاندارد U(y) در یک ضریب پوششی (K) از مجدد اطمینان موردنظر برآورد میشود، بدست می‌آید.

TOTAL EXPANDED UNCERTAINTY) = U = K * UC y (

توصیه می شود که میزان عدم قطعیت گسترش یافته به اندازه احتمال پوششی محاسبه روش نرمال باشد ، که به عنوان نحوه عملکرد دیکر باید انجام شود .

در ضمن سطوح اطمینان به تفکیک عدد ثابت K بشکل جدول مطروحه زیر می باشد

Confidence (%A) k

1 68.27

1.645 90

1.96 95

2 95.45

2.576 99

3 99.73

در ضمن با توجه به عدد بدست آمده U ؛ اگر این عدد 3 تا 7 برابر دقت ابزار(Resolution) ، دقت بیشتری داشته باشد می‌توان آزمایش عدم قطعیت این ابزار را پذیرفت و در حد قابل قبول دانست در غیر اینصورت درصوریتکه تیم ذیربط اظهار به این اقدام را نماید باید نمونه‌های جایگزین و تکرار آزمایش را انجام داد ، . و گرنه باید پیرو موارد ی که در روش B ( در بالا ) اراته شده است عارضه یابی و اقدامات اصلاحی اجرا نمود .

ارزیابی دوره ای

این مرحله به بررسی و اعلام نتایج حاصل از اجرای SPC مربوط است. بعد از به کار بردن نمودار های کنترل در خط تولید، تیم مجری SPC هر 15 روز یکبار، نتیج اجرای SPC را بوسیله شاخص اندازه گیری بهره وری بررسی می کند و نتیجه را به اطلاع کمیته راهبری می رساند. کمیته راهبری نیز بوسیله گزارش های ارسالی توسط تیم ها درباره نحوه عملکرد آنها اظهار نظر می کند. در مثال قطر شفت، تیم مجری، شاخص بهره وری را، درصد موتور هایی که نویز بیشتر از استاندارد دارند، تعریف کرده بود و در شروع کار 30 درصد موتورها نویز بیشتر از استاندارد داشتند. تیم مجری هر 15 روز یکبار، این شاخص را اعلام می کند و کمیته راهبری با مقایسه آن با حالت اولیه (30 درصد) می تواند درباره نحوه عملکرد تیم اظهار نظر کند.

مطالب مربوط به اجرا و پیاده سازی SPC که موضوع این فصل بود، در این جا به اتمام می زسد. در پایان لازم است به ارزیابی اجرای SPC در مقابل روش های کنترل معمول اشاره کنیم.

اگر بخواهید وضعیت اجرای SPC را در تولید کننده ای که مدعی است کنترل آماری فرآیند در خطوط تولیدش جاری است بررسی کنید، باید نکاتی را در نظر بگیرید. برای سهولت کار یک چک لیست ارزیابی را همراه با راهنمای آن در ضمیمه ارائه شده است که می تواند شما را در این راه کمک کند. ارزیابی می تواند بیش از یک بار و در فواصل زمانی تعریف شده انجام شود.

مزایای SPC نسبت به روش های کنترل معمول

کنترل های معمول در خط تولید شرکت ها معمولاً بدین صورت انجام می گیرد که در فواصل زمانی معین یا پس از تولید تعداد مشخصی قطعه، چند قطعه بازرسی می شود. آنگاه در صورتی که یکی از قطعات بازرسی شده معیوب بود، فرآیند تولید تحت بررسی و اصلاح قرار می گیرد. البته ممکن است قطعات تولید شده بین دو زمان بازرسی به صورت صد درصد کنترل شوند .

SPC نیز یک روش کنترل فرآیند است، با این تفاوت که هنگام استفاده از نمودار های کنترل، در صورتی که نمودار های مربوط تحت کنترل باشد، تولید ادامه می یابد، اما چنانچه خارج از کنترل باشد، فرآیند بررسی و اصلاح می شود. در این روش، زمان اصلاح و بررسی فرآیند فقط به مواقعی که قطعه معیوب (خارج از حدود نقشه) تولید شود، محدود نمی گردد، بلکه نمودار های کنترل به گونه ای طراحی می شوند که رفتار فرآیند را طی زمان نشان دهند و به محض مشاهده حالت خارج از کنترل می توان پیش آمدن مشکل در فرآیند را حدس زد.

به طور خلاصه می توان موارد زیر را به عنوان حداقل مزایای SPC مطرح کرد :

نمودار های کنترل، روشی اثبات شده برای بهبود بهره وری

استفاده موفقیت آمیز از نمودار های کنترل سبب می گردد تا ضایعات و دوباره کاری ها که خطری جدی برای هر گونه برنامه بهبود کیفیت هستند، کاهش می یابد. اگر ضایعات و دوباره کاری ها کاهش یابند بهره وری و ظرفیت تولید افزایش و هزینه کاهش پیدا می کند.

نمودار های کنترل، ابزاری موثر در جلوگیری از تولید اقلام معیوب تلقی می شوند.

نمودار های کنترل کمک می کند تا فرآیند تحت کنترل قرار گیرد و با دادن هشدار های به موقع، احتمال تولید اقلام معیوب را مشخص می کند که این امر با اصل " انجام کار به نحو صحیح در بار اول " سازگاری دارد. جدا کردن محصولات خوب از بد در مرحله نهایی هرگز ارزانتر از انجام آن به طور درست از ابتدا نیست. اگر از روش کنترل فرآیند مناسبی استفاده نکنید، مانند این است که کارگری استخدام کرده اید که محصول معیوب تولید کند.

3.نمودار های کنترل از از تنظیم غیر ضروروی فرآیند جلوگیری می کنند.

نمودار های کنترل می تواند اختلاف بین انحرافات تصادفی و تغییرات غیر عادی را تشخیص دهد، در حالی که هیچ ابزار دیگری (حتی اپراتور ها) نمی تواند به طور موثر چنین اختلافی را تشخیص دهد. اگر اپراتور ها، فرآیند را بر اساس آزمون های دوره ای غیر مرتبط با نمودار های کنترل تنظیم کنند، آنگاه در اغلب موارد، آنها نسبت به وجود انحرافات بیش از حد واکنش نشان داده و فرآیند را بی دلیل تنظیم می کنند. این گونه تنظیم های غیر ضروری می تواند باعث بروز اشکال در عملکرد فرآیند شود.

4.نمودارهای کنترل اطلاعات شخصی ارائه می کنند.

روند نقاط روی نمودار کنترل معمولاً اطلاعاتی را آشکار می سازد که ارزش خاصی برای مهندسان و اپراتور های با تجربه دارد. وجود این گونه اطلاعات به ما اجازه می دهد تا بتوانیم تغییرات مورد نیاز را برای بهبود عملکرد فرآیند اعمال کنیم.

5.در روش های کنترل معمول، دانشی در باره توانایی فرآیند ها و تحت کنترل بودن آنها در دسترس نیست، اما SPC درباره توانایی فرآیندها و تحت کنترل بودن آنها، اظلاعات جامعی در اختیار ما می گذارد و در نتیجه می توانیم نسبت به خروجی فرآیند اطمینان اظهار نظر کنیم.

توسط روش SPC به سادگی می توان متوجه شد که چه موقع در فرآیندها بهبود ایجاد شده و این بهبود دائمی است یا نه.

استفاده صحیح از SPC و شناخت شاخص های قابلیت فرآیند به ما کمک می کند تا توامایی خود را برای تولید قطعات مشبه تخمین بزنیم و به این طریق می توانیم در مورد قبول یا رد قرارداد تولید یک قطعه جدید مشابه، اظهار نظر کنیم.

با استفاده از SPC کارگران به توانایی های خود پی می برند و مدیریت نیز می تواند در مورد فرآیند های نا توان تصیمیم درست اتخاذ کند.

توسط روش SPC مدیریت سازمان، نمایندگان مشتری، و بازرسان کنترل کیفی می توانند با آدیت خطوط تولید و دیدن نمودار های کنترل، اطلاعات بسیاری در مورد شرایط تولید کسب کنند.

اطلاعات از قابلیت فرآیند، در استفاده صحیح از بازرسی های حین تولید و پایان تولید به ما کمک خواهد کرد.

با توجه به اینکه بازرسی هیچ ارزش افزوده ای بر محصول و فرآیند نخواهد گذاشت و فقط نوعی هزینه تلقی می شود، کاهش بازرسی برای فرآیند های توانا و دارای قابلیت بالا از فوایدی است که با بکار بردن SPC حاصل می شود.

گزارش کارآموزی خط تولید، ساخت و مونتاژ وانت پیکان ایران خودرو در 54 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست
صفحه
عنوان ........................................................................................................................................................

مقدمه .......................................................................................................................................................

تاریخچه ...................................................................................................................................................

مشخصات سالن مونتاژ 1 و 3 ..................................................................................................................

فرم اعلام زون‌بندی سالن مونتاژ 1 ..........................................................................................................

شرح خلاصه‌ای از عملیات مونتاژ پیکان وانت 1600 در سالن 1 ...........................................................

مرحلة صافکاری .......................................................................................................................................

مرحلة نقاشی ............................................................................................................................................

مرحلة تزئینات .........................................................................................................................................

مرحلة تکمیلی کاری ................................................................................................................................

کنترل کیفیت ..........................................................................................................................................

وظایف دایره کنترل کیفیت .....................................................................................................................

اصول پیشرفت دوایر کنترل کیفیت .........................................................................................................

عنوان ........................................................................................................................................................

مفهوم کیفیت ...........................................................................................................................................

کنترل کیفیت فراگیر ...............................................................................................................................

نهادهای اداری کنترل کیفیت ..................................................................................................................

فعالیت‌‌های دایره کنترل کیفیت ..............................................................................................................

کنترل کیفیت در شرکت ایران خودرو .....................................................................................................


مقدمه:

صنعت خودروسازی یکی از کارخانجات تولید خودرو بنام ایران خودرو (ایران ناسیونال) می باشد.

ایران خودرو یک شرکت با سهامی عام و زیر نظر وزارت صنایع سنگین می باشد که یکی از قدیمی‌ترین و شاید هم اولین تولید کنندة خودرو در ایران می باشد.

این شرکت در ابتدا اقدام به تولید خودروی ملی یعنی پیکان نموده است که البته در ابتدا امتیاز این شرکت متعلق به یکی از شرکتهای انگلیسی که بعد از چندین سال کشور ما این امتیاز را خریداری کرد و مستقیماً شروع به ساخت تولید و مونتاژ این خودرو نمود و هم اکنون در شرکت ایران خودرو، ماشینهای زیادی از جمع پیکان سواری، وانت پیکان، مینی‌بوس، اتوبوس و جدیداً پیکان RD و پژو GL405 و GLX می باشد. که البته پژو 405 خودروی فرانسوی می باشد و شرکت امتیاز آن را خریداری کرده است و با وارد کردن بعضی لوازم ساخت آن شروع به ساخت و تولید و مونتاژ این خودرو نموده است و پیکان جدید یعنی همان پیکان RD نیز طرح ظاهری آن همان طرح ظاهری پژو می باشد ولی موتور آن موتور پیکان می باشد که اجازه ساخت آن رانیز از کشور فرانسه دریافت نموده‌اند و ناگفته نماند که بدنه و اسکلت آن در خود شرکت تهیه و ساخته می شود . و اما این گزارش مربوط می شود به تولید وانت پیکان که یکی از تولیدات شرکت ایران خودرو می باشد .

وانت به خودروایی که بیشتر برای کار باربری و در واقع برای حمل و نقل کالا به میزان معین ساخته می شود . که جریان ساخت آن تقریباً بجز قسمت تکمیل کاری مابقی که شامل اسکلت سازی، صافکاری ،‌نقاشی، تزئینات ،‌مکانیکی می باشد همه و همه در سالن 1 این شرکت یعنی در یک سالن انجام می‌پذیرد. تولید خودوروی وانت دراین سالن به سه بخش نیمه‌اول تولید، نقاشی یا رنگ‌کاری ونیمه دوم تقسیم کرده‌اند و یک قسمت دیگر به نام تکمیل کاری که در سالن دیگری که در مجاورت همین سالن قرار دارد انجام می‌گیرد.

تاریخچه شرکت ایران خودرو:(ایران ناسیونال)

شرکت ایران خودرو به منظور تولید اتوبوس و قطعات مختلف ماشین در تاریخ 27/ مرداد /1341 با سرمایه اولیه یکصد میلیون ریال و تعداد یکهزار سهم یکهزار ریالی به ثبت رسید و در مهرماه 1342 کارش را عملاً با ساخت اتوبوس آغاز کرد. و این سرمایه تا سال 1357 به بیش از 13 میلیارد ریال افزایش یافت و در تاریخ 30/3/1357 سرمایه این شرکت به 15 میلیارد و 680 میلیون ریال که منقسم به 15 میلیون و 680 هزار سهم یکهزار ریالی بود.

در تاریخ 16/4/1358 شورای انقلاب اسلامی به اعتبار نوع صنعت، این شرکت را ملی اعلام کرد. و به موجب مصوبه 28/2/1365 هیات وزیران سهام شرکت از طرف دولت به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران صادر شد و تحت این سازمان با مدیریت منتخب دولت به کار خود ادامه داد.

شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال با مجوزصادره از سوی هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تاریخ 27/2/1362 به نام شرکت ایران خودور «سهامی عام» تغییر یافت.

سهام این شرکت در تاریخ 20/11/1370 وارد بازار بورس شد و توانست خود را با بازار بورس تطبیق دهد.
مشخصات سالن مونتاژ 1 و 3
سالن مونتاژ 1 و 3

سالن مونتاژ 1 و تکمیل کاری 1

assembly shop & Final acceptance
مساحت به متر مربع 35500


ردیف


شرح خطوط اصلی و پیش از مونتاژ


تعداد ایستگاه کاری
1


تزئینات (Trim)


63
2


مکانیک هوائی underbody


11
3


ساب موتور 2


19
4


ساب موتور 1


16
5


مکانیکی 1


23
6


مکانیکی 2


13
7


صندلی بندی Seat assymbly


19
8


خط کنترل 1


14
9


خط کنترل 2


14
10


خط کنترل نهایی


15






ردیف


نوع تجهیزات

1


Mono Rail

2


هنگر هوائی

3


اسلت کانوایر

4


اسلت کانوایر

5


اسلت کانوایر

6


2 اسلت کانوایر

7


2 اسلت کانوایر

8


2 اسلت کانوایر

9


2 اسلت کانوایر

10


2 اسلت کانوایر
سالن مونتاژ 3 assymbly shop 3

مساحت به متر مربع: 000/18

ظرفیت اسمی: c/h 30

ردیف


شرح خطوط اصلی و پیش از مونتاژ


تعداد ایستگاه کاری


نوع تجهیزات

1


تزئینات


33


هنگر هوائی

2


مکانیک هوائی


6


هنگر هوایی

3


مکانیکی


18


هنگر هوایی

4


صندلی بندی


17


اسلت کانوایر

5


پیش مونتاژ درب


10


هنگر هوایی

6


خط کنترل نهایی


20


2 اسلت کانوایر

7


ساب موتور 1


9


اسلت کانوایر

8


ساب موتو 2


10


کانوایر زمینی



خلاصه‌ای از عملیات مونتاژ وانت 1600 در سالن 1:

تکمیل کاری

1) خط صندلی بندی:

در این قسمت از مونتاژ صندلیهای جلوی خودرو را که بوسیلة چهار پیچ که برروی مهرة جوش خورده برروی بدنه است بسته می شود. و با ابزار بادی سفت می گردد. و سپس صندلی عقب را در جای خود که حالت قلاب دارد جا می‌زنند و سپس کفی صندلی عقب را جا می‌زنند و صندلیها کامل می شود.

2) خط آچارکشی:

در این خط، خودروهایی که تماماً قطعاتشان بسته شده و آماده می‌باشد،‌وارد آچارکشی می‌کنند که حالت تست چال دارد و اپراتورهائی در داخل آن آچارکشی‌های لازم را بعمل آورده و ایرادات کلی که در کارت آنها قید شده و از قسمت‌های دیگر مونتاژ مانده را برطرف کرده و لوله‌های ترمز و بنزین را چک می کنند و سپس سینی زیر موتور را که محافظ موتورات نصب کرده و می‌بندند. و در قسمت‌های پایین‌تر این خط،‌چراغهای خطر و راهنماها و چراغ قرمز خودرو را چک می کنند.

3) خط نهائ:

خط نهائی همانطور که از نامش پیداست ،‌خط آخر تولید می باشد که خودرو پس از مونتاژ تمام قطعات و رفع ایرادها ،‌چه از نظر فنی،‌چه بدنه‌آی،‌به این قسمت وارد می‌شود. و در آن خط یک سری اپراتور به فاصله‌های معین کار کنترل قسمت‌های مختلف خودرو را برعهده دارند و کنترل نهائی را برروی خودرو انجام می‌دهند که اگر به هر دلیل هر قسمتی از خودرو ایراد داشته باشد به قسمت تعمیرات هدایت می شود تا رفع ایراد گردد.

4) خط تعمیرات: تعمیرات شامل دوقسمت متفاومت می باشد یکی سبک، دیگر سنگین،‌تعمیرات سبک برای تعمیر و رفع ایرادات کوچک فنی و تزئینی که کار کم و زمان و جای کم می‌خواهد را شامل می شود(خرده کاری)

تعمیرات سنگین برای کارهای کلی و اساسی که جا و زمان بیشتری نیاز دارد، طراحی شده است که در این قسمت کارهایی از قبیل تعویض یا تعمیر گیربکس – دیفرانسیل- موتور- اکسل و … انجام می گردد که دارای جرثقیل و جک‌های مخصوص این کار می‌باشد.

قسمت میکانیکی- خط هوائی:

1) نصب کردن باک بنزین پژو آردی و پژو جی‌ال‌ایکس در قسمت میکانیکی خط هوائی و بستن پیچ های آن توسط پرسنل که برای آردی 6 عدد پیچ و برای جی‌ال‌ایکس 4 عدد پیچ با نصب بستهایی زیر باک انجام می‌شود.

2) بستن و نصب لوله های بنزین وانت و پژو آردی درخط هوائی انجام می شود که شامل لوله‌های بنزین رفت وبرگشت می باشد که توسط خارهای مخصوصی به زیر بدن نصب می گردد.

3) نصب و بستن ضربه‌گیرهایی که جهت جلوگیری از زدن ضربه بدن به چرخ و کمک فنرها می باشد که بر روی وانت و آردی و جی‌ال‌ایکس هر کدام طرح خاص خود را دارد که برای آردی ووانت 3 عدد می باشد که دوتای آنها در بغل و یکی وسط نصب می گردد که جلوگیری از ضربه‌زدن به دیفرانسیل می باشد. همچنین برای جی‌ال‌ایکس دو عدد در بغلها می باشد.

4) بستن اکسل عقب پژو جی‌ال‌ایکس نیز در همان قسمت هوائی انجام می‌گیرد که برای خودروهای معمولی و گازسوز متفاوت است. زیرا خودروهای گازسوز سنگین‌تر است . بنابراین اکسل قوی‌تر و محکم‌تری برای آن طراحی شده است.

5) بستن بست‌هایی اگزوز که درخودروهای وانت 3 عدد و آردی 2 عدد و پژو که بر روی قلاب ترمز دستی است،‌که اگزوز را بوسیلة لاستیکهائی که اصطلاحاً ممجید نام دارد به بدنه توسط این بستها نصب می کنند.

خط دیفرانسیل:

1) نصب کابل ترمز دستی برروی دیفرانسیل عقب خودروهای وانت و آردی که توسط خارها و پولک‌هایی انجام می شود.

2) نصب گاردان برروی دیفرانسیل که در خط قبلی یک خط موتور نصب می شود. انجام می گردد. بطوریکه اول گاردان را برروی دیفرانسیل قرار داده و در جای خود نصب کرده و سپس برروی گیربکس تنظیم کرده و چهار پیچ برروی دیفرانسیل بسته می شود.

3) مونتاژ ونصب اگزوزهای خودروها که برای وانت و آردی ابتدا در کنار خط مونتاژ می گردد و قسمت‌های مختلف از جمله گلوئی و انبار وسط و انبار عقب به هم توسط بست‌های مخصوص وصل می‌گردند و سپس برروی موتور نصب می‌شوند.

تزئینات 1(trim1) محدودة سرپرستی 1 (Zone 1)

انواع خودروهایی که در این خط وارد مونتاژ می‌شوند عبارتند از:

پیکان وانت ترمز 2 مداره ای پی دارای کلاج کابلی، موتور 1600 انژکتوری می باشد.

مراحل:

1- دستگاه حمل بدنه AFM: در هنگام گذاشتن ماشین همراه با هنگر 5/0 متر از زمین فاصله دارد.

2- کد شناسایی برای قفل خودرو: که اگر احتمال رود که کلید در طی مراحل مونتاژ خودرو گم شود. آنگاه بدون هیچ دردسری با کمک برچسب کدشناسایی،‌کلید به راحتی از نوع شناسایی و ساخته می‌شود.

3- سیم کشی خودرو که در زیر بدن تعبیه می شود و از طریق سوراخ‌هایی که وجود دارد در زیر بدن خودرو توکار می شود.

4- زدن بوستر روغنی ترمز

5- زدن باک روغن ترمز (در قسمت جلو سمت راست خودرو تعبیه شده)

6- زدن سیم ترمز

7- زدن باک بنزین

8- رگلاژ گازسوز که برای تنظیم گاز خودروهای گازسوز (CNG) به کار می‌رود.

9- زدن باک بنزین

10- زدن مخزن گاز مخصوص کولر.

11- زدن مخزن گاز به پشت خودرو

12- وصل کردن اکسل عقب

13- وصل لوله‌های سراسری زیربدن از قسمت جلو برای تغذیه روغن ترمز به قسمت عقب به دیفرانسیل و چرخ‌های عقب توسط جک می باشد.

13- وصل لوله‌های سراسری زیر بدن از قسمت جلو برای تغذیه روغن ترمز به قسمت عقب ، دیفرانسیل و چرخ‌های عقب توسط جک می باشد.

14- خط وصل کردن دیفرانسیل یا drop Session

15- خط هواگیری: هوای موجود در لوله‌های مختلف در این مرحله گرفته می شود. تا باعث سختی در هنگام قرار گرفتن سیال در داخل لوله‌ها نشود. و مشکل ایجاد نکند.

کنترل کیفیت:

نکاتی چند در مورد کنترل کیفیت:

بحث کنترل کیفیت یکی از مباحث بسیار مهمی است که در تولید خودرو باید بدان توجه نمود که ابتدا به مشخصات کنترل کیفیت اشاره می‌نماییم.

1- یک دایره کنترل کیفیت، گروهی آن قدر کوچک است که ارتباط رو در روی اعضا را به آسانی امکان‌پذیر می‌سازد.

2- یک دایره کنترل کیفیت،‌در یک کارگاه یا واحد کاری به فعالیت اشتغال دارد. اعضای آن همان کارگاه هستند واغلب می‌توانند با یکدیگر دیدار کنند. این اصل،‌مبنای دایرة‌ کارگاه را به وجود می‌آورد و امکان تبادل بعضی از موضوعات مربوط به کارگاه را میسر می‌سازد . با این مفهوم،‌دوایر کنترل کیفیت با تیم‌ها و کمیته‌های مجری طرح- که براساس گروههای کوچک شکل یافته‌اند- متفاوت هستند.

3- یک دایرة کنترل کیفیت، فعالیتهای مربوط به کنترل کیفیت را انجام می‌دهد. کنترل کیفیت،‌در معنائی وسیع ،‌نه تنها شامل کیفیت تولید می‌شود، بلکه کیفیت جریان عمل را از قبیل موارد ایمنی،‌ارتباط و روحیه‌ای که کارگاه و عملکرد آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد،‌ درنظر می‌گیرد. واژه کنترل کیفیت به معنای یک مدیریت کیفی سیستماتیک و مبتنی بر واقعیت است.

4- دوایر کنترل کیفیت برمبنای اراده عمل می کنند. جیشوسای Jichusei – واژه ژاپنی اراده گرائی اصولاً بدین معناست که فعالیت باید خودمختار بوده، با انگیزة درونی به وجود آید و بدون هیچ‌گونه نظارت خارجی انجام پذیرد. جیشوسای،‌غالباً برای تمایز فعالیت دایرة‌ کنترل کیفیت و کار معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این رو،‌جیشوسای،‌روشی فراتر از شرایط وظیفة رسمی است و در قلمروقانونی و دستورالعمل رسمی نمی‌گنجد. در هر حلا،‌جیشوسای،‌الزاماً بدین معنا نیست که دوایر به خودی خود تشکیل می‌شوند،‌یا این که به طورارادی ، توسط افراد علاقه‌مند فعال می‌گردند.

5- فعالیت دایرة کنترل کیفیت، باید بخشی از فعالیتهای کنترل کیفیت در سطح کمپانی باشد. این فعالیت، باید با سایر اهداف و فعالیتهای کمپانی جهت بهبود کیفیت،‌هماهنگ شود و از حمایت و شناسائی مدیریت نیز برخوردار باشد. این فعالیت نباید پیشرفت پراکنده‌ای برای مسایل جدی باشد،‌بلکه باید به عنوان یک پیگیری سیستماتیم و جهت‌دار تلقی شود.

مشخصات وابسته به وظایف:

6- فعالیتهای دایرة کنترل کیفیت باید در جهت آگاهی و آموزش اعضاء باشد. یکی از جنبه‌های مهم، فراهم آوردن شرایط پیشرفت اعضا و ارائه فرصت‌هایی به کارکنان و در نتیجه پیشرفت دوجانبه است.

7- روشها و فنون کنترل کیفیت،‌باید مورد استفاده قرار بگیرد. فعالیت باید بر مبنای آمارگیری و سایر فنون و با استفاده از اطلاعات باشد. تجارب و احساسات در صورتی که با اطلاعات تناقض داشته باشند،‌نباید مبنای داوری قرار گیرند. از این رو،‌ فعالیتهای دایرة‌ کنترل کیفیت،‌به کنترل کیفیت آماری مربوط می‌شوند.

8- میزان فعالیت باید به صورت مستقیم به اداره و پیشرفت کارگاه مربوط شود. اصول و روشهای اکتسابی باید برای پیشرفت و بهبود کار روزانه مورد استفاده قرار گیرند. بدین معنا که دوایر باید با مسائل کاری خود سروکار داشته باشند،‌زیرا یک دایره نمی‌تواند در مورد دستمزدها،‌مزایا و سایر اموری که به اتحادیه‌های کارگری مربوط می شود و یا مسایل مدیریت عمومی- که خارج از صلاحیت آن است – به رسیدگی بپردازد.

9- فعالیت دایرة کنترل کیفیت باید مداوم بوده،‌بدون توجه به تغییرات پرسنلی،‌تا وقتی که کارگاه وجود دارد، تداوم داشته باشد.

وظایف دایره کنترل کیفیت:

الف- دوایر کنترل کیفیت به عنوان یک زمینة آموزش در نظر گرفته می‌شوند تااعضای دایره ،‌قادر به درک مسئولیتی باشند که برای کیفیت کار خود و انجام خود بازرسی برعهده گرفته‌اند،‌و از این روست که استانداردها کار رعایت می‌شود.

ب- انتخاب موضوعات با توجه به کار روزمره جهت پیشرفت،‌بررسی و سپس ارائه پیشنهادات مفید که در به وجود آرودن استاندارد‌های جدید یا اصلاح استانداردهای موجود می‌تواند مؤثر واقع شود. علاوه بر منافع مستقیم پیشرفتهای انجام شده،‌این مرحله معنی استانداردها را به اعضای دایرة کنترل کیفیت تفهیم می‌کند و سپس بطور دقیق ، برکار منظم آنان نظارت می‌دارد.

اصول پیشرفت دوایرکنترل کیفیت:

1- پیشرفت،‌ترکیبی از نوآوری، نگاهداری و تداوم است. نوآوری همان کشف روش‌های کاملاً‌ جدید برای انجام کارها و چیزهای تازه است. تداوم و نگاهداری این است که همة چیزها را همان‌طوری که جریان دارند یا می‌باید جریان داشته باشند حفظ کنیم، یعنی حفظ استانداردها و توجه به این که نوآوری‌های ترکیبی از میان نخواهد رفت.

2- پیشرفت معمولاً از طریق اصلاحات مداوم نسبت به موارد جزئی، به طور تقریبی انجام می‌پذیرد. این روش تدریجی که کایزن را به صورت بخشی از کار روزانه در می‌آورد،‌مهم بوده، از این لحاظ با نوآوری‌هائی که غالباً موانع را از طریق پروژه‌های ویژه یا جنبه‌های فوق العاده از میان می‌برند،‌تفاوت دارد. تراکم و پیشرفت‌های مداوم جزئی می‌تواند به از بین بردن موانع اساسی منجر شود.

3- پیشرفت باید بطور یکسان شامل همة افراد،‌ اعم از مدیریت عالی،‌مدیران و کارگران باشد.

4- پیشرفت برجریان عمل تولید تأکید می‌کند در صورتی که جریان عمل مطلوب باشد،‌خود به خود نتایجی مطلوب نیز در پس خواهد داشت. اگر نتایج مطلوب باشد ولی جریان تولید تحت کنترل نباشد،‌

نتایج تحت تأثیر عوامل ناشناخته قرار گرفته، نمی‌توان وضعیت را رضایت‌بخش توصیف کرد.

گزارش کارآموزی شرکت صنعت محور سازان ایران خودرو در 38 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان ........................................................................... صفحه

فعالیت انجام شده ............................................................... 1

مقدمه ............................................................................ 15-2

معرفی فیکسچر دنده زنی کرانویل پیکان ................. 18-16

منابع و پیوست ................................................................. 19

نقشه




تاریخچه شرکت

شرکت صنعت محور سازان ایران خودرو (سهامی عام) در سال 1343 تحت نام «شرکت سهامی کنسرسیوم کارخانجات اتوبوس سازان ایران» به ثبت رسید واز سال 1345 بهره‌برداری از آن آغاز گردید. در سال 1352 نام شرکت به «شرکت صنعتی خودروسازان ایران» تغییر یافت و فعالیت اصلی شرکت تا سال 1374 متمرکز بر تولید مونتاژ انواع اتوبوس، مینی‌بوس، و فروش لوازم یدکی و خدمات پس از فروش مربوط به آنها بود. در سال 1374 موضوع فعالیت شرکت به تولید وفروش انواع اکسل و گیربکس خودروهای بنزینی و سایر مجموعه‌های انتقال قدرت خودرو تغییر یافت و در سال 1377 نیز نام شرکت به شرکت صنعتی محور سازان ایران خودرو (سهامی عام) تغییر داده شد.

در سال 1380 شرکت ضمن ایجاد مرکز تحقیقات و طراحی اکسل، موفق به کسب گواهینامه کیفی ISO/TS16949 و در سال 1382 موفق به اخذ گواهینامه ISO/TS16949:2002 برای اکسل جلو و عقب واجزای متشکله و قطعات یدکی خودروهای سبک گردید . همچنین درسالهای 1382 و 1383 بعنوان یکی از شرکتهای سرآمد کشور در بین صنایع مختلف موفق به دریافت تقدیرنامه اشتهار در سر آمدی جایزه ملی کیفیت و دریافت گواهی تعهد به تعالی سازمانی به عنوان یکی از 10 شرکت سرآمد وزارت صنایع و معادن شده است و در سال 84 به عنوان یکی از چهار شرکت برتر شناخته شده است. همچنین این شرکت در سال 1383 با تداوم روند کیفیت وتامین به موقع به اخذ گرید A شرکت ساپکو گردید.

محور سازان ایران خودور از شرکتهای زیر مجموعه گروه صنعتی ایران خودرو است و در حال حاضر حدود 63 درصد از سهام شرکت متعلق به شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو و شرکت سرمایه‌گذاران سمند می‌باشد.

در حال حاضر شرکت محور سازان ایران خودرو بزرگترین تولید کننده اکسل و کرانویل و پینیون در ایران و خاورمیانه است و بر اساس چشم انداز خود به بازارهای جهانی این صنعت می‌اندیشد.
موفقیت‌ها و گواهینامه‌های مدیریت کیفیت

· تقدیر نامه اشتهار در سرآمدی جایزه کیفیت ایران، سال 1384

· گواهی تعهدبه تعالی جایزه ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی، سالهای 1382 و 1383

· گواهینامه اهتمام به سرآمدی جایزه ملی کیفیت ایران ، سال 1383

· گرید A نظام مدیریت کیفیت تامین کنندگان ساپکو 79، سال 1383

· گواهینامه استاندارد سیستم مدیریت کیفیت ISO/TS 16949:2002 ، سال 1382

· گواهینامه استاندارد مدیریت کیفیت ISO 9001:2002 ، سال 1380
محصولات تولیدی

محصولات تولیدی این شرکت عبارتند از :

·اکسل عقب خودور پیکان و خودرو پژو RD

·اکسل‌های جلو و عقب خودروهای پژو 405 ، پژو پارس و سمند

·اکسل‌های جلو و عقب خودرو پژو 206

·انواع کرانویل و پینیون(پیکان و نیسان جونیور)

·گیربکس خودرو پژو 405 (طرح توسعه)

واحد مهندسی شرکت محورسازان ایران خودرو با هدف ایجاد قابلیت‌های دوم طرح ریزی و تولید محصولات جاری/ بهبود مستمر/ را از طریق فرآیندهای زیر میسر می‌سازد.

1-تهیه مدارک و مستندات فنی و استانداردهای مورد نیاز

2- تعیین و افزایش قابلیت فرآیندهای تولید (CPK)

3- تعیین وافزایش قابلین ماشین آلات (CMK)

1- سیستم پایش و مدیریت ابزارهای تولیدی

2- سیستم پایش و مدیریت فیکسچرهای تولیدی و مونتاژ

3- پایش و تعیین قابلیت ابزارهای اندازه‌گیری CGK

4- پایش و بهبود کیفیت تولیدات پیمانکاران از طریق ارزیابی‌های و رایه راهکار مناسب

5- طراحی لی‌اوت کارخانه به منظور بهینه‌سازی جریان مواد در داخل کارگاههای تولیدی

6- امکان سنجی طراحی و آماده‌سازی خط تولید جهت تولید قطعات نمونه ویک روز خط

انجام این فرآیندها در راستای ارتباط سازمانی وموثری با سایر واحدهای شرکت مخصوصا واحدهای تضمین کیفیت، برنامه‌ریزی، تولید و بازرگانی صورت می‌‌پذیرد.

هر یک از گروه‌های کاری مهندسی مسئولیت پیگیری فرآیندهای زیر را بعهده دارند :

مهندسی محصول:

· تهیه و تنظیم اسناد و مدارک فنی محصول و استانداردهای ابعادی متالوژیکی و سایر استانداردهای مرتبط با تست قطعات محصول

· تهیه و گرد‌آوری استانداردهای مرتبط با تست جایگزینی و انتخاب مواد مورد نیاز به منظور کنترل و پذیرش مواد مورد نیاز به منظور کنترل و پذیرش مواد خام و کالاهای ورودی به شرکت

· تدوین BOM ،PART LIST محصول وبررسی نقش هر یک از قطعات درمحصولهای نهایی وپیش‌بینی تمهیدات لازم برای دستیابی به کیفیت قابلیت و تعمیر پذیری قطعه مطابق اهداف و نیازهای مشتری

ارتباط و نظارت فنی لازم بر تامین کنندگان مواد قطعات وزیر مجموعه‌ها مطابق و زیر مجموعه‌ها مطابق با دستورالعمل‌ها و استانداردهای سیستم کیفیت



«مقدمه»

1- مقدمه‌ی آشنایی با جیگ و فیکسچر وطراحی ابزار:

جیگ و فیکسچرها بمنظور تبدیل ماشین‌های افزار استاندارد به ماشین‌های افزار خاص به وجود آمده‌اند. همچنین می توان در جایی که محصول با تولید کم مورد نظر بوده ولی قابلیت تغییرات اهمیت داشته باشد وهمچنین درجایی که نگهداری قطعه بدون استفاده از وسیله‌ی خاصی مشکل باشد، به کمک تکنسین‌های ماهر از آن بهره‌گرفت، وقتی هدف قبول یا رد یک قطعه باشد واندازه‌گیری دقیق آن چندان اهمیت نداشته باشد از شابلون‌های اندازه سنج استفاده می‌شود از فیکسچرهای بازرسی وقتی استفاده می‌شود که موقعیت‌های سوراخ‌ها، سطوح و غیره باید مورد سنجش قرار گیرند. فیکسچرها مونتاژ کردن و جوشکاری بمنظور نگهداری قطعات طوری طرح شده‌اند که هر دو دست تکنسین‌ آزاد است و نیازی به نگهداری قطعه ندارد .


2- تهیه‌ی یک وسیله‌ی خاص با در نظر گرفتن جنبه‌ی اقتصادی آن.

اگر قیمت یک وسیله اهمیت داشته باشد، قیمت مجاز آن معمولا بایستی با کاهش قیمت بعلت استفاده از این وسیله و تعداد قطعاتی که می‌باید تولید شود، رابطه داشته باشد. حداقل تعدادی که می‌باید تولید شود را باید محاسبه کرد.

3- طراحی جیگ و فیکسچر:

اولین قدم در طراحی ترسیم خطوط کلی یا محیط ظاهری قطعه می‌باشد. این ترسیم وضعیتی که می‌باید روی قطعه کار انجام شود صورت می‌گیرد، هم‌چنین ترسیم سیستم موقعیت دهنده و سیستم گیره‌بندی نیز جزو این مرحله است. سپس سیستم هدایت ابزار در داخل طرح اولیه ترسیم گردیده و درآخر برای شکل دادن یک واحد کل این ترسیمات به یکدیگر مربوط می‌شوند.

4- اصول طراحی جیگ و فیکسچر:

اصول طراحی جیگ و فیکسچر عبارتند از : الف) موقعیت‌دهی ب) گیره‌بندی ج) فضای آزاد د) ثبات و استحکام ه) جابجا کردن.

5- جیگ‌های سوراخ‌کاری: جیگ‌های سوراخ‌کاری برای نگهداری قطعه در موقع مته زدن، برقو زدن، سوراخ کردن ، خزینه زدن داخلی و خارجی، پرداخت کردن سطوح برجسته و قلاویز کردن به کار می‌روند. به استثنای حالت قلاویز کردن در بقیه‌ی موارد ابزارها معمولا در موقع برش هدایت شده و به این علت جیگ‌های سوراخکاری باید علاوه بر داشتن سیستم‌های موضع‌دهی، دارای وسائل هدایت ابزار باشند.


(1) معرفی فیکسچر:

فیکسچر ماشینکاری مخصوص دنده پلوس پیکان و پژو 405- استفاده می‌شود. این فیکسچر از پنج قسمت تشکیل شده که در این فیکسچر قسمت دوم و پنجم مشترک می‌باشند.

(2) توضیح مکانیزم:

این فیکسچر خیلی بزرگ نمی‌باشد و قسمت اعظم آن را بدنه‌ آن تشکیل داده است. بدنه‌ی این فیکسچر که نام خارجی آن ARBOR می‌باشد، استوانه‌ای است که بر روی سطح آن ماشین‌کاری شده است و داخل آن سوراخ کاری شده است، سوراخهای داخلی این بدنه با سطوح روی آن که ماشین‌کاری شده‌اند کاملا هم‌محور است و دارای تولرانس‌های دقیق می‌باشد و سطوح داخلی و خارجی آن کاملا سنگ زده شده و دقیق است. در مورد بدنه و قسمت‌های دیگر فیکسچر توضیح کامل داده می‌شود. کلت، محور فیکسچر و اورینگ که در انتهای محور فیکسچر نسب می‌شود، همگی روی بدنه‌ی فیکسچر سوار می‌شوند وسپس قسمت انتهایی بدنه که ماشین‌کاری شده است توسط فک‌های سه نظام یا چهار نظام دستگاه تراش‌ therling محکم گرفته ‌می‌شود. در مورد بستن بدنه‌ی فیکسچر بر روی دستگاه تراش این نکته‌ کاملا ضروری است که اولا اگر قسمت‌ انتهایی این بدنه توسط فکهای چهار نظام گرفته ‌شود، نیرویی که از طرف فکهای چهار نظام به بدنه وارد می‌شود کم‌تر از نیرویی می‌باشد که از طرف فک های سه نظام وارد می‌شود و این مزیت باعث خواهد شد که قطعه در معرض لهیدگی کم‌تری قرار گیرد و همچنین از چهار قسمت گرفته‌ می‌شود. نکته‌ی دیگر این است که فک‌های چهار نظام که هر کدام دارای پیشانی کاملا عمود بر قسمت زیرین فک‌ها هستند، این پیشانی‌ها باید کاملا به قسمت پله‌ای بدنه‌ی فیکسچر برخورد کرده و دارای تماس کامل باشد و سپس فکهای چهار نظام را با آچار سفت می‌کنیم تا بدنه‌ را محکم بگیرند.


گزارش فعالیت‌های انجام شده:

1- بنده در قسمت طراحی و نقشه‌کشی شرکت محورسازان ایران خودرو و مشغول به گذراندن به دورة کارآموزی خود بودم دراین قسمت فعالیت‌های نظیر طراحی جیگ و فیکسچرهای مورد نیاز داخلی شرکت و تصحیح نقشه‌های قدیمی و جدید و بازبینی فیکسچرهای تولیدی انجام گیرد. در این قسمت بیشتر نقشه‌ها توسط نرم‌افزارهای مانند Autocad و Machanica کشیده می‌شود وبه بخاطر همین امر در چندین هفته اول ورود به این قسمت آموزش‌های این نرم‌افزارها به ما توسط سرپرست‌هایمان داده می‌شد و در حین آموزش‌ هم با انواع فیکسچرهای نظیر فیکسچر کنترل گیج و سوراخ‌کاری (جیگ) که سرپرست‌هایمان می‌کشیدند آشنا می‌شودیم البته بعضی از نقشه‌های اجزاء ساده فیکسچرها هم را در ابتدا هم مطابق با آموزش داده شده به ما می‌کشیدیم. و البته با گذشت چند هفته اول نقشه‌های بیشتر و کاملتری هم شروع به کشیدن کردیم.


جینگ و فیکسچرها به منظور تبدیل ماشین افزارهای استاندارد به ماشین‌افزارهای خاص بوجود آمده‌اند غالبا با آن‌ها می‌توان حتی به کمک کارگران نیمه‌ها ما هر محصول زیاد تولید کرد و نیز می‌توان در جای که محصول با تولید کم موردنظر بوده ولی قابلیت تغییر اهمیت داشته‌ باشد و همچنین درجای که نگه‌داری قطعه بدون استفاده از وسیله‌ی خاصی مشکل باشد می‌توان از فیکسچرها استفاده کرد و همین‌طور وقتی که هدف کنترل قطعه تولیدی می‌باشد می‌توان از ابزارهای کنترل خاص یا فیکچر بازرسی (گیج)استفاده کرد مثلا موقعی که موقعیت سوراخ‌ها و یا فاصله‌ از هم دیگر مورد نظر می‌باشد از این نوع فیکچرها استفاده می‌شود.

وهمین‌طور فیکسچرهای جوشکاری که باید طوری طراحی شوند که دو دست تکنسین آزاد باشد.

-جیگ‌ها گروهی از وسایل مورد استفاده در کارگاهها هستند که شامل وسایل هدایت ابزار می‌باشند از آن‌ها تنها وقتی استفاده می‌شود که با دریل یا از وسایل سوراخ زنی و برقو کاری استفاده می‌شود.

فیکسچرها هم وسائل نگهدارنده هستند که به امکان هدایت ابزار مجهز نیستند ولی ممکن است وسیله‌ای برای تنظیم کردن تیغه‌ در آن‌ها تعبیه شده باشد از فیکسچرها برای عملیات سنگ‌زنی فرزکاری تراش کاری کاری وعملیات مشابه استفاده می‌شود.

- طراحی جیگ و فیکسچر: اولین قدم در طراحی جیگ و فیکسچر ترسیم خطوط کلی یا محیط ظاهری قطعه می‌باشد که با رنگ مجزا از رنگ فیکسچر کشیده می‌شود و همچنین ترسیم سیستم موقعیت دهنده و سیستم گیره‌بندی نیز جزء این مرحله محسوب می‌شود سپس سیستم هدایت ابزار یا سیستم تنظیم در داخل طرح اولیه ترسیم می‌گردد و بالاخره برای شکل دادن این ترسیمات کلی به یکدیگر مربوط می‌شوند.

1- موقعیت دهی: اولین اصل در این کار اطمینان حاصل کردن از محکم نگه‌داشتن قطعه است.

2- حدالامکان کلیه‌ نقاط موقعیت دهنده باید درمعرض دید باشد.

3- موقعیت دهنده‌ها باید چند مرحله‌ای باشند یعنی ابتدا موقعیت را با یک موقعیت دهنده و سپس توسط موقعیت دهنده دیگر تنظیم شود.

4- موقعیت دهنده نباید بگونه‌ای قرار بگیرند تا براده‌ها مانع کار آن‌ها شوند.

5- برای جلوگیری از بوجود آمدن خطا درموقع موقعیت دهی به قطعه در طرح باید وسایل خطاسنج وجود داشته باشد.

-گیره‌بندی

1- گیره‌ها باید بگونه‌ای قرار بگیرند که در مقابل نیروهای وارده حداکثر مقاومت را داشته باشند.

2- وضعیت بستن گیره‌ها باید طوری باشد که در کار تغییر شکل بوجود نیاآورد.

3- در صورت امکان باید گیره را با بدنه فیکچر یک پارچه بسازیم.

4- گیره‌بندی و موقعیت دهنده‌ها باید طوری طراحی شوند که حرکات آن‌ها وطبیعی صورت می‌گیرد.

-فضای آزاد

1- برای ایجاد تغییرات احتمالی اندازه کار بهتر کافی فضای آزاد در نظر بگیرید.

2- برای حرکات دست کارگر فضای کافی پیش‌بینی شود.

3- اطمینان حاصل شود که برای براده‌ها جای کافی درنظر گرفته شود.

-ثبات و استحکام:

1- وسیله تا حدی که عملیات ایجاب می‌نماید محکم باشد.

2- در صورت لزوم امکاناتی را پیش‌بینی کنید که به کمک آن‌ها بتوان دستگاه‌ها را موقعیت دهی کرد و بمیز کار یا محوری دورانی ماشین قابل پیچ باشند.
اصول کلی

1- برای حداقل رساندن قیمت وجلوگیری از عیب کرن زیاد دستگاه بعلت پیچیدگی بیش از حد آن طرحی ساده ارایه گردد

2- تا حد ممکن از قطعات استاندارد و متداول استفاده شود.

3- باز و بسته کردن از روی سیستم راحت باشد و آن را آزمایش کنیم (استفاده از روش طراحی که بر اساس آن سیستم بر حول قطعه طراحی می‌شود منجر بوجود آمدن این گونه خطا می‌شود.)