موضـوع:

بـررسی سیستم حسـابـداری اداره آموزش و پرورش شهرستان ایذه

مقدمـــه

نخستیـن انتشـارات مستقیــم به حسـابداری و حسـابرسی در ایـران مورخ 13/11/1314 می باشد که برای بار اول از اصطلاحاتی از قبیل بیلان (ترازنامه) – بدهکار و بستانکار صحبت می شد که خود مقدمه‌ای بر قوانین مالیاتی سالهای 1328،1335 و 1345 میباشد. همچنین در سال 1322 قانون مالیات بر در‌آمد تدوین شد با وجود اینکه این قانون هرگز به مورد اجرا گذاشته نشد ولی اصطلاحاتی از قبیل هزینه و درآمد در آن به کار رفته بود. حسابداری به روش جدید در ایران بیشتر در مؤسسات خارجی که در ایران مشغول به کار بودند، موسوم شد. (این مؤسسات عبارت بودند از شرکت سابق نفت، بانک سابق شاهی و سایر مؤسسات و بانکهای خارجی ) سپس در بانک ملی و سایر بانکهای ایران رواج یافت .

از نظر تعلیم اصول حسابداری در آن موقع مؤسسات داخلی قادر به این کار نبودند و تنها آموزشگاه فنی آبادان، کالج آمریکایی و بعضی از مدارس اختصاصی از قبیل مدرسه‌ی تجارت ، آموزشگاه بانک ملی ایران و دبیرستان فنی – مالی اصول حسابداری و دفترداری را تدریس می کردند. ولی متأسفانه تا سالها پستهای مهم حسابداری در دست کارمندان خارجی بود و به ایرانیان امکان فراگرفتن آنرا نمی دادند، حتی در بانک ملی ایران با وجود اینکه چندین سال از تأسیس آن می گذشت هنوز مسئولیت و مشاغل مهم حسابداری در دست خارجیان بود و پس از سالها ایرانیانی که در بانک شاهی سابق فنون حسابداری را فرا گرفته بودند مسئولیت های مهم را بر عهده گرفتند .

پس از بازگشت چند نفر از حسابداران اعزام شده به انگلستان اولین بار در سال 1325 شمسی اساسنامه‌ی جمعیتی به نام جامعه حسابداران ایران و چهارچوب اولین نظام حسابرسی ایران که مربوط به سال 1325 می باشد در ماده 33 قانون مالیاتهای مستقیم پیش بینی شده ، سپس در سال 1342 انجمن محاسبین قسم خورده با 40 عضو از طرف وزارت دارائی تشکیل گردید . در اسفند 1345 قانون جدید مالیاتهای مستقیم حسابداری را به رسمیت شناخت و وزارت دارائی 16 نفر را به سمت حسابدار رسمی تأیید کرد.

کانون حسابداران رسمی در سال 1354 به ثبت رسید ولی اعضای آنها با توجه به محدودیت پذیرش سایر حسابداران تا سال 1357 فقط حدود 80 نفر حسابدار رسمی و 70 نفر حسابدار غیر شاغل بودند . سرانجام در سال 1359 شورای انقلاب موارد مربوط به حسابداران رسمی و کانون حسابداران رسمی را به طور کلی از قانون حذف کرد. انجمن حسابداران خبره که در سال 1353 به وجود آمده بود در حال حاضر حدود 400 نفر عضو دارد، از نظر حسابرسی در آذر ماه سال 1350 لایحه ی تأسیس شرکت سهامی حسابرسی به تصویب کمسیون های مجلسین رسید . این شرکت در حال حاضر عملیات حسابرسی کلیه مؤسسات دولتی مستقل و نیمه مستقل (سازمانهای دولتی به غیر از وزارتخانه ها و شرکتها )، مؤسساتی که از دولت کمک مالی دریافت می کنند را عهده‌دار می باشد .

سخنان بزرگان در مورد حسابداری:

روش دفترداری بدهکار و بستانکار (دوطرفه) و یا به زعم برخی سبک ایتالیایی، آنقدر منظم و دقیق است که بازرگان را در هر لحظه از داده و ستانده‌های حاصل از انجام معاملات آگاه می‌سازد. 1695- (Hatton) هاتون سیستم دفترداری، انسان را از میزان واقعی ثروت، ماهیت داراییها و بدهیها، جزئیات مربوط به سود و زیان و نحوه افزایش آنها آگاه می‌کند. شخص قادر خواهد بود هزینه‌ای خاص را در طول دوره‌های زمانی مختلف با هم مقایسه و نتایج به‌دست آمده را تجزیه و تحلیل کند. 1878- (Battersby) باترزبی حسابداری علمی است که به شیوه‌های ثبت معاملات مربوط به ایجاد و یا تغییر ثروت می‌پردازد و اثرات آنها را در ایجاد، توزیع و تغییر ثروت نشان می‌دهد. 1899- (Lisle) لیزل انباشت ثروت که باعث ایجاد ثروت بیشتر می‌شود، سرمایه نامیده می‌شود. وظیفه حسابداری، گزارش افزایش ثروت یا سرمایه‌ای است که در طول زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. 1962- (Marple) مارپل صورتهای مالی، ابزارهایی برای انتقال اطلاعات مربوط به ثروت یک بنگاه تجاری هستند. 1972- (Andersen & Co.) اندرسن و شرکا وظیفه حسابداری تهیه ابزاری برای اندازه‌گیری ثروت و چگونگی افزایش یا کاهش آن در طی یک دوره مالی و گزارش آن به کلیه افراد ذینفع است. 1972- (Skinner) اسکینر ترازنامه معمولاً برای گزارش میزان ثروت یک بنگاه تجاری در یک لحظه از زمان تنظیم می‌شود. صورت سود و زیان … معمولاً برای گزارش تغییرات ثروت در نتیجه فعالیتهای اقتصادی در طی دوره مالی است. 1974- (Anderson & others) اندرسن و دیگران یکی از وظایف اصلی حسابدار، آن است که حساب ثروت را زیرنظر بگیرد؛ او باید میزان ثروت را در هر لحظه از زمان (در ترازنامه) و نیز تغییرات آن را طی دوره زمانی خاص (در صورت سود و زیان) اندازه‌گیری کند. 1975- (Baxter) باکستر نگهداری حسابهای بازرگان با استفاده از روش بدهکار و بستانکار نشاندهنده هنر دفترداری است … به‌طوری‌که در هر لحظه از زمان که حسابدار یا صاحبکار (کارفرما) مایل باشد، می‌تواند بفهمد که ارزش مستغلاتش (داراییهایش) چقدر است و چگونه افزایش یا کاهش می‌یابد و چه مقدار سود یا زیان کرده است. 1986- (Hawkins) هاکینز دفترهای یک بازرگان در واقع ساعت گویای اوست که در هر لحظه به او می‌گوید اوضاع چگونه است و او می‌فهمد چه موقع باید دست از کار بکشد. 1726- (Defoe) دفوئه دفترداری، علم و هنر ثبت صحیح و مداوم معاملات مالی در دفترهاست، به‌طوری‌که نتیجه عملیات طی دوره و وضعیت دقیق مالی در پایان دوره به‌طور شفاف، با سرعت و در کمال صحت تعیین می‌شود. 1929- (Fieldhouse & Fieldhouse) فیلدهاوس و فیلدهاوس از هدفهای اساسی دفترداری و حسابداری … نگهداری دائمی و روزانة معاملات مربوط به بنگاه تجاری … تهیه حسابها به‌شکل دوره‌ای، نشان دادن نتایج معاملات و بدهیها و داراییهای یک موسسه … و ارائه آمار و ارقام قابل اتکا و به‌منظور فروش یا ترکیب واحد تجاری و یا افزایش میزان وام بانکی، افزایش سرمایه و … در زمان مورد نیاز است. 1937- (Moore) مور حسابداری باید بتواند اطلاعات مهم و اساسی درباره وضعیت مالی بنگاه تجاری و پیشرفت آن در تحصیل سود را ارائه کند. 1938- (Sanders & others) ساندرز و دیگران هدف اساسی … حسابداری نوین، ثبت تغییرات در وضعیت مالی یا اقتصادی است به‌طوری‌که وضعیت مالی جدید را در پایان یک تاریخ و نتیجه عملیات طی دوره … منتهی به آن تاریخ را نشان دهد. 1963- (Moonitz & Jordan) مونیتز و جوردان