فهرست مطالب

عنوان صفحه

پی کنی

پی سازی و هدف آن

آماده سازی پی

پی سازی در ساختمانهای فلزی

پی های سراسری یا گسترده

آرماتوربندی شبکه فونداسیون

شمع کوبی

بتن

موادتشکیل دهنده بتن

ساخت بتن

حمل بتن

بتن ریزی

انواع بتن

ویبره کردن بتن

آرماتوربندی ستونها

قالب بندی ستونها

بلوک

پله های بتن مسلح

دالها

دیوارها

ستون

اجرای پله

آجر چینی

نعل درگاه

سقف کاذب

تاسیسات

مقدمه :

اولین باری که انسان از نعمت سر پناه بر خوردار گشت فرو رفتن خشکی در آب و پناهنده شدن انسان و حیوان به غارها و ار تفاعات بوده است با پیدایش فصل خشکی انسان مجدداً رو به خشکی آورد که در این تاریخ یعنی تقریباً هزار سال قبل از میلاد مسیح اولین خانه های مسکونی در ایران مشاهده شد که از شاخه برگ در ختان بوجود می آمد پس از مدتی سر پنا ههااز خشت های گلی و پوشش شاخ و بر گ در ختان ساخته می شد حدود 3000 سال قبل از میلا د با مهاجرت آریائیها به ایران مسکن به صورت خشت و یا آجربا پوشش سفالی بود یا تسلط هخامنشیان در شهرهای یونانی معماری سنگی جای خود را باز کرد در قرن هفدهم ساختمان های موزه با استفاده از آرموتورهای طولی و قطری بجای سنگهای یکپارچه به هم اتصال یافتند و بین ستون ها با قطعات کوچکتر پوشانه شده وبه کمک همین آرماتور ها در قرن هیجدهم دان ولیت فاصله ی بین ستونها ی کلیسا را با قطعات سنگ پوشانده است لذا در معماری سنگی فلز نقش بزرگی را ایفا نمود با رواج واستفاده بتن و فلزبا هم مهم تر شدزیرا بتن در مقابله با سنگ کمتر تاب کشش را دارد بعلاوه قرا ردادن فلز در داخل بتن خیلی آسان تر از قرار دادن آن در سنگ است اما امروزه چون همانند گذشته نیاز اولیه هر انسانی مسکن می باشد و به علت تراکم بیش از حد شهرها از جمعیت ونیز روی آوردن صنعت ساختمان سازی به مرتفع ساختن واحد های مسکونی و اداری و همچنین به منظور تامین نیازهای کشاورزی چه از لحاظ راههای ارتباطی و چه از نظر کانالهای آ برسانی مصرف بتن در قسمت ذکر شده بخــــــــــــصـــــــــوص در صـــــــنـــــعــــــت ساخـــــتمان سازی بسیار زیاد و هر روز بیــشتر می شود.

شمع بندی چوبی :

شمع چوبی عبارت است از تیر گرد یا چهار تراشی که از بالا بر الواری متکی است که خود بر بدنه گود( یا دیوار ساختمان مجاور) تکیه دارد و از پایین در زمین کف گود، با زاویه ای حدود 45 درجه، استوار گشته است. الوار های متکی بر بدنه، ممکن است به صورت عمودی یا افقی بر دیواره ی گود ( یا دیوار ساختمان مجاور) قرار گیرند و برای تقسیم بهتر فشار، بین شمع و الوارها، چهار تراش افقی قرار می گیرند. برای جلوگیری از فرو رفتن شمع در زمین( به خاطر سطح مقطع نسبتا کم آن و فشار زیاد از بالا) به پایه آن را بر مصالح مقاومی مانند آجر یا بلوک های سیمانی قرار می دهند.

پی کنی :‌

پی کنی جهت ایجاد فنداسیون ( پی ، شالوده ، فونیزه ) در داخل زمین ایجاد می شود .

پی کنی به توجه به نقشه های اجرایی و ابعاد پی ها و با در نظر گرفتن قالبها می باشد . مثلاً اگر قالب پی آجری به ضخامت سانتی متر باشد چنانچه مربعی به ضلع 150 سانتی متر باشد اگر از هر طرف 15 سانتی متر جهت قالب بندی در نظر بگیریم ، بایستی ابعاد 180در 180 سانتی متر حفاری گردد .

پی سازی :

نقش پی در ساختمان تحمل بارهای وارده از ساختمان و انتقال آن به زمین زیر آن است . بنابراین پی ساختمان بایستی دو خصوصیت زیر را دارا باشد .

1- جنس پی و نوع آن و ابعاد آن بایستی طوری باشد که خود بتواند بارهای وارده را با اطمینان کامل تحمل نماید .

2- ابعاد پی به ویژه طول و عرض آن باید به گونه ای باشد که بتواند با ایمنی کافی بار وارده را با توجه به مقاومت خاک به زمین انتقال دهد . بر حسب نوع ساختمان و خاک محل و موارد دیگر ، پی ساختمان را به صورت غیر مسطح و مسطح می توان ساخت .

پی های غیر مسلح :

این نوع پی ها معمولاً برای ساختمان های با مصالح بنایی ( دیوار باربر ) کاربرد دارد، از نقطه نظر مصالح به کار رفته انواع و اقسام مختلف دارد .

شفته ریزی : شفته مخلوطی است از خاک محل ، شن و ماسه ، آهک و آب

پی های مسلح :‌

پی های بتن مسطح برای تحمل بار دیوارها و ستون های بتنی به طور کلی برای انواع ساختمان ها کاربرد دارد و بسته به وزن طبقات ( تعداد طبقات ) و موقعیت آن در روی زمین و همچنین جنس و مقاومت خاک از یکی از انواع متداول فنداسیون های بتن مسطح می توان استفاده نمود .

نحوه عمل فن ها از این قرار است :

بار وارد بر آن را در روی یک سطح نسبتاً بزرگ خاک توزیع می نماید و در نتیجه شدت تنش وارده ( نیرو بر واحد سطح ) را کامل داده ،‌ تا خاک بتواند در کمال اطمینان وزن وارده را تحمل نماید . به عنوان مثال اگر مقاومت مجاز 2 کیلوگرم بر سانتی متر مکعب باشد و ستونی با مقطع 20*20 وزن 40 تن را بخواهد تحمل نماید تنش وارد بر ستون 100 کیلوگرم بر سانتی متر مکعب فرو می رود که اگر بخواهیم ستون را مستقیماً در روی زمین قرار دهیم و خاک تحمل نکرده و ستون در زمین فرو می رود بنابراین بار 40 تن را باید بر روح سطح بزرگتری که همان سطح پی است را توزع نمود تا تنش وارده به خاک از مقاومت پی مجاز آن کمتر شود و زمین بتواند آنها را تحمل نماید .

انواع فنداسیون های گسترده بتن مسلح :‌

1- پی های منفرد :‌

این فونداسیون ها بار تنها یک ستون را تحمل می کند .

2- پی های مرکب ( چند ستونی ) :

این فونداسیون ها بار 2 یا چند ستون را تحمل می کند .

این فونداسیون ها موقعی به کار می روند که معمولاً پی ها نزدیک به هم و عملاً در یکدیگرند تداخل نموده و یا خیلی نزدیک هستند .

3- پی دیوار ( نواری ) :

این نوع پی ها معمولاً بار دیوارهای پیوسته بتنی و یا دیوارهای با مصالح بنایی یک ساختمان را تحمل می نمایند . گاهی در زیر ستون های کناری در مجاور ساختمان های دیگر نیز از این نوع پی استفاده می شود .

4- پی های کنسولی :‌

این گونه پی ها در خطوط مجاور سایر ساختمان ها به کار می رود که با ترکیب با پی منفرد با ستون وسط جمعاً تشکیل پی های باسکولی را می دهند .

بار ستون های متعدد و دیوارها به طور کل وزن کل ساختمان را تحمل کرده و به صورت یک دال پیوسته عمل می کنند تا بارها را در یک مساحت بزرگ
پخش نماید .

آرماتور گذاری :

آرماتور به صورت میله گرد فولادی به قطرهای 6 الی 40 سانتی متر در بازار موجود هستند .

سطح جانبی میله گرد ممکن است صاف بوده که به آرماتور ساده مرسوم است و یا اینکه به صورت آج دار باشد . آرماتورهای ساده و صاف علامت Q فی و آرماتورهای آج دار با علامت Q نمایش داده می شود .

میله گردهای به قطر 6 و 8 و گاهی 10 میلی متری به صورت کلاف ولی
نمره های بالاتر به صورت شاخه های 12 متری تولید می شود میله گردهای تولید کارخانه ذوب آهن اصفهان به سه نوع هستند .

در بتن ریزی حجیم :

برای اجرای آرماتوربندی قطعات بتن مسطح بایستی میله گردها را به
اندازه های لازم و بر طبق اندازه های نقشه بریده و بر طبق الگوهای ارائه شده در نقشه خم نموده و فرم لازم را به آن بدهند .

- برای خم کردم میله گردها از آچار مخصوص F یا گوساله و صفحه فلزی مخصوص که بر روی میز نصب میگردد ، ‌استفاده نمود.

- قبل از مصرف میله گرد باید با برس سیمی آنها را پاک و تمیز نود به طوری که زنگ زدگی و مواد خارجی از قبیل روغن در روی آن وجود نداشته باشد .

البته مقدار کمی زنگزدگی میله گردها به شرط که به مرحله خودرگی میله گرد نرسیده باشد اشکالی ندارد .

- خم کردن میله گرد به هیچ وجه نباید توسط حرارت انجام گیرد زیرا در اثر حرارت از مقاومت و خواص میله گرد آن کاسته می شود .

آرماتوربند با داشتن نقشه ابتدا برای هر موقعیت میله گرد را به طول مندرج در می آورد فهرست نقشه و به تعداد لازم بریده و سپس با گچ فواصلی را که در روی نقشه برای قسمتهای مختلف ذکر شده بر روی میله گردها بریده شده علامت گذاری می نماید و سپس با استفاده از ابزار کار لازم که همان میز کار و آچار F می باشند از محل های علامتگذاری شده فرم های لازم را به میله گردها داده و بر طبق الگوهای ارائه شده آنها را خم می کند .

1- آرماتورهای طول یا راسته :

آرماتورهایی اصلی هستند که به صورت طولی در تیرها ، ستوها و دال ها ،‌
پی ها دیوارها و شناژ ها به کار می روند .

بایستی از آماتور آج دار استفاده شود معمولاً دو انتهای میله گرد قلاب یا خم 90 درجه می شود .

2- خاموت :‌

جهت کلاف کردن آرماتورهای راسته تیرها و ستون ها مورد استفاده قرار
می گیرند که معمولاً به شکل چهار ضلعی می باشند . شکل های چند ضلعی و دایره نیز به ندرت کاربرد دارد .

در ستون ها به ویژه در مقاطع دایره ای شکل گاهی به جای خاموت از کلاف دورپیچ استفاده می شود . خاموت ها معمولا‌ً از میله گردهای 6 یا 8 یا 10 می باشند و جهت سهولت کار از میله گرد ساده استفاده شده تا عملیات خم کردن براحتی صورت پذیرد . دو انتهای خاموت بایستی خم گردد .

3- ادکا :‌

در قطعات خمشی ( تیرها ، داله های سقف ) در بعضی مقاطع همان مثبت و در بعضی مقاطع همان منفی داریم ، بنابراین میله گردهای کنشی ممکن است در قسمت بالا و یا پایین مقطع قرار گیرد .

از این رو میله گرد طولی را در محل های تغییر علامت همان خمش به صورت شکل زیر خم نموده و در داخل کار قرار می دهند که به آن ادکا میگویند .

بتن ریزی :

بتن ( Concrete ) یک حجم سفت سنگ مانند می باشد که از اتصال مواد غیر فعال یا بی اثر توسط خمیره سیمان و آب به دست می آید . این مواد غیر فعال دانه بندی نام دارد که از دو قسمت درشت دانه ریز دانه تشکیل گردیده است . بنابراین بتن عبارتست از سیمان دانه بندی ریز دانه بندی درشت و آب . دانه بندی معمولاً‌از شن و ماسه تشکیل می گردد .

شن و ماسه یا به صورت طبیعی از بستر رودخانه ها یا معادل شن و ماسه تامین می گردد یا در کارخانه جات سنگ شکن با شکستن و خرد کردن والک نمودن سنگهای درشت به دست می آید .

مصالح سبک وزن صنعتی و معدنی نیز برای بتن های سبک به عنوان دانه بندی به کار می رود که درجاهای که مقاومت مورد نظر نباشد مانند شیب بندی بام و پر کردن فضاهای خالی کاربرد دارد .

دیوارها :

امروزه دیوارهای ساختمان معمولاً با آخر ساخته می شود ولی دیوارهای سنگی و بلوک هم تا حدودی کاربرد دارد . چون دیوارهای آجری به طور گسترده ای در ایران رواج دارد لذا جا دارد که راجع به آن بحث بیشتری صورت پذیرد . قبل از وارد شدن به بحث دیوار مختصری راجع به آجر و اصطلاحات مربوط صحبت می کنیم .

• دیوارهای بتن مسلح بصورت مختلف در ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرند :
• دیوارهای حایل ، دیوارهایباربر، دیوارهای زیرزمین ، دیوارهای غیرباربر ، دیوارهای برشی

دیوارهای حایل:

• دیواری هستند ازبتن غیر مسلح ،عامل پایداری ومقاومت این نوع دیوار در مقابل فشارهای جانبی وزن دیوار میباشد .

دیوارهای باربر:

• دیواری که علاوه بر وزن خودش نیروی خارجی قائمی راکه ناشی از عکس العمل سقف ویا غیره است را حمل می کند. جنس این دیوار می تواند از مصالح بنایی ،بتن مسلح در جا ریخته وپیش ساخته باشد به این دیوارها دیوارهای غلتی نیز میگویند

دیوارهای زیرزمین:

• در تعین ضخامت دیوارهای زیر زمین ، علاوه بر نیروهایی که از طریق اجزای مختلف سازه بر آن وارد می شود باید فشار جانبی ناشی از خاک نیز درنظر گرفته شود .حداقل ضخامت دیوارهای زیر زمین 200میلیمتر است که در مناطق مرطوب ،حداقل 300 میلیمتر توصیه می شود .به منظور جلوگیری از ورود رطوبت ، قبل از خاک ریزی سطح دیوارزیر زمین را در طرف تماس با خاک توسط دولا قیر و گونی عایق می نمایند وروی عایق یک تیغه آجر به ضخامت 100میلیمتر اجرا می شود.

دیوارهای غیرباربر:

• دیوارهای غیرباربرشامل دیوارهای محیطی ساختمان ،دیوارهای جدا سازداخلی ودیوارهای دور محوطه می باشد.
• جنس آن از بتن پیش ساخته و آجر می باشد.آیین نامه بتن ایران حداقل دیوارهای غیر باربر را مساوی 100میلیمتر ولی نه کمتر از یک سی ام فاصله بین اعضایی که تکیه گاه جانبی دیوار را تشکیل می دهند ،تعیین می کند.