مقدمه

بنام تنهاترین یار تنهایی

گزارش کارآموزی ( 1 ) رشته عمران را که بعد از پیمودن 2 ترم در تابستان سال 1384 که همراه با خلاصه ای از مطالب در مورد ساختمان سازی و همچنین گزارش کار روزانه و نقشه های اجرایی و نقشه های شهرداری و نیز حاوی تعدادی عکس از ساخت و ساز پروژه است را تقدیم به استاد ارجمند جناب آقای امیری دلوئی می کنم .

قبل از آغاز مطالب جا دارد از استاد راهنما جناب آقای مهندس امیری دلوئی کمال تشکر و قدردانی را داشته باشم و همچنین مهندس دانشور حسینی که قبول کردند تا بنده در پروژه خیام 18 دوره کارآموزی خود را بگذرانم و تجربیاتی کسب کنم و جناب آقای هادیخانی معمار پروژه که در تمامی طول دوره به سوالات بنده پاسخ می گفتند تشکر می کنم.

امید عبدالله زاده

کلیاتی در مورد ساخت و ساز ساختمان :

این ساختمان از نوع مسکونی می باشد و جزء ساختمانهای فلزی بشمار می رود . در این نوع ساختمان برای ساختن ستونها و پلها که از پروفیل فولادی استفاده می شود و بار سقفها و دیوارها و جدا کننده ها بوسیله تیرهای اصلی به ستون منتقل شده و بوسیله ستونها به زمین منتقل می گردد .

همچنین برای اتصالات از نبشی و تسمه و برای زیر ستونها از صفحه فولادی استفاده می شود و معمولاً دو قطعه را بوسیله جوش به یکدیگر متصل می نمایند و سقف این ساختمان از نوع تیرچه بلوک می باشد .

بتن :

بتن که یکی از عوامل و اساسی ترین مصالح در ساختمان سازی است باید به خوبی و در شرایط ایده آل تشکیل شود . پس در اینجا لازم است که مقداری درباره بتن بحث شود .

بتن : به مخلوطی از سنگدانه ها که با سیمان به یکدیگر چسبیده شده اند بتن گفته می شود . چون قسمت اعظم بتن از ذرات سنگهای شکسته و ماسه تشکیل شده است ، به آنها سنگدانه گفته می شود . ماده ای که سنگدانه ها را به هم می چسباند سیمان نام دارد و به آن ماتریس یا خمیر گفته می شود .

مخلوط های بتن : در Bs5328 ( 1981 ) مشخصات مخلوط های مختلف بتن شامل بتن مخلوط آماده ارائه شده است . یک مجموعه از مخلوط های بتن مطرح شده در این استاندارد یعنی مخلوط های مقرر معمولی برای کارهای عمومی ساختمان مانند پی ها و کف ها مناسبند . از این مخلوط ها باید به جای مخلوط های اسمی ، حجمی ، سنتی گذشته ( مانند مخلوط 6 : 3 : 1 سیمان – سنگدانه ریز و سنگدانه درشت ) استفاده کرد . مخلوط های مقرر که با وزن خشک سنگدانه های لازم برای 100 کیلوگرم سیمان به سنگدانه ها به دست می دهند و چون مخلوط ها بر اساس وزن خشک سنگدانه ها اندازه گیری می شوند . امکان کنترل دقیق محتوای آب و بنابراین مقاومت بتن وجود دارد .

مخلوط های مقرر با حروف و شماره به صورت C15P , C10P , C7.5P , C30P , C25p , C20P مشخص می شوند .

حرف C بیانگر ‹‹ فشاری Compressive›› ، حرف P بیانگر (( مقرر- ثابت presribed )) و عدد نشانگر مقاومت خرد شدگی قابل انتظار نمونه مکعبی 28 روزه بتن بر حسب نیوتن بر میلیمتر مربع N/mm² است . مخلوط مقرر ، نسبت های مخلوط را جهت ایجاد درجه مقاومت بتن مناسب اکثر کارهای ساختمانی به جز بتن مسلح ( بتنی که در آن از تیکه های فلزی کوچک نیز به کار رفته باشد ) طراحی شده مشخص می سازد .

پی : وظیفه پی ساختمان تحمل بارها و انتقال آنها به زمین است . پی بخشی از دیوارها ، جرزها و ستونها است که در تماس مستقیم با دیوارها ، جرزها و ستونها به عنوان پی و بخشی از دیوار ، جرز یا ستون که در زیر زمین و در زیر لایه افقی عایق رطوبتی قرار دارد به عنوان دیوار ، جرز یا ستون یا فونداسیون شناخته می شود .

پی این ساختمان از نوع پی نقطه ای بوده ( پی نقطه ای برای ساختمانهایی که بار آن به طور متمرکز به زمین متصل می شود ، ساخته می شود )

لایه های پی های نقطه ای به شرح زیر است :

1- زمین مناسب

2- بتن مگر

3- میلگردهای کف پی

4- بتن اصلی

5- صحفه زیر ستون

زمین مناسب

زمینی برای پی سازی مناسب است که قدرت مجاز آن تاب تحمل وزن ساختمان را داشته باشد و از طریق آزمایش مکانیک خاک تعیین میگردد .

برای انتخاب پی مناسب از روی جداول یا طراحی یک پی باید بارهای روی پی را محاسبه کرد و ماهیت خاک زیرین ، ظرفیت باربری آن ، رفتار احتمالی آن تحت تاثیر تغییرات فصلی و سطح آب زیر زمینی و احتمال حرکت زمین را مشخص نمود .

بتن مِگر :

اولین قشر پی سازی در پی های نقطه ای پی مِگر می باشد . مقداری سیمان در بتن مِگر ، در حدود 100 الی 150 کیلوگرم در متر مربع است و به دو دلیل از آن استفاده می کنند .

1- برای جلوگیری از تماس مستقیم با خاک

2- برای ایجاد سطح صافی برای ادامه پی سازی

میلگردهای کف پی :

برای جلوگیری از ترکیدن بتن ، در محل تارهای کششی میلگردهای فولادی قرار میدهند . این آرماتورهای شبکه ای را از قبل به اندازه مناسب ( در حدود 5 سانتی متر کوچکتر از ابعاد پی ، 5/2 سانتی متر از هر طرف ) بافته شده است . در کف پی قرار داده و زیر آن را با تکه های کوچک سنگ و یا تکه های بتن قدری بالاتر از کف پی قرار میدهند به طوریکه در موقع بتن ریزی این شبکه کاملاً در بتن غرق شود .

بتن اصلی :

بتن از مخلوط شن و ماسه و سیمان و آب و مواد مضاف با درصدهای خاص خودشان تشکیل میگردد.

صفحه زیر ستون :

چنانچه پی ریخته شده جهت ستون فلزی باشد برای آنکه فشار وارده از ستون در سطح پی تقسیم شود زیر ستون روی پی صفحه ای فلزی که ابعاد آن با محاسبات تعیین می شود قرار می دهند . چون ممکن است به ستون بجز بارهای عمودی نیروهای جانبی نیز وارد شود .

صفحه زیر ستون را بوسیله میلگردهائی در بتن محکم می کنند .

برای این منظور به طریق زیر میتوان عمل کرد :

4 عدد میلگرد با نمره زیاد مثلاً 20 یا 22 یا بیشتر که سر آن به صورت چنگک یا گونیا خم شده و سر دیگر آنرا پیچ و مهره کرده اند در بتن قرار می دهند و در صفحه زیر ستون نیز چهار عدد سوراخ درست مقابل این چهار میلگرد ایجاد می نماییم و میلگردها را از داخل سوراخ صفحه رد نموده و با مهره محکم می نماییم . به این میلگردها بولت می گویند.

شناژ :

این ساختمان دارای 8 شناژ می باشد .

برای آنکه پی های نقطه ای به همدیگر متصل بوده و در موقع نشت ساختمان و یا تکانهای ناگهانی با همدیگر کار کنند پی های نقطه ای را بوسیله شناژ به همدیگر متصل می نمایند .

اجزاء تشکیل دهنده ساختمانهای فلزی :

ساختمانهای فلزی از اجزاء مهم زیر تشکیل می شود :

1- ستونها

2- پل یا تیرهای اصلی

3- تیرچه ها

4- پروفیلهای اتصال و میله مهار

ستونها : در ساختمانهای فلزی به آن قسمت از اجزاء که تحت نیروی فشاری واقع هستند را ستون می گویند . بار سقفها بوسیله پلها به ستونها منتقل شده بوسیله ستونها به زمین منتقل می گردد .

قسمت های مختلف ستون :

الف – قسمتهای اصلی ستون

ب – تسمه های اتصال دهنده

ج – صفحه های تقویتی

د – جوش

هـ – اتصال ستون به صفحه زیر ستون

الف – قسمتهای اصلی ستون

قسمت اصلی ستون عبارت است از آنروفیلی که بارهای فشاری را تحمیل می کند .

ب – تسمه های اتصال دهنده :

در ساختمان فلزی ممکن است ستون از دو عدد تیر آهن I و یا دو عدد ناودانی و یا چهار عدد نبشی و غیره تشکیل شده باشد که این پروفیل ها می باید به یکدیگر متصل شود . معمولاً این پروفیلها را بوسیله تسمه به یکدیگر متصل می نمایند.

ج – صفحه های تقویتی :

گاهی ممکن است ستون انتخاب شده از لحاظ شماره تیرآهن برای کلیه طبقات مناسب بوده و فقط برای یک یا دو طبقه پایین که بار بیشتری را تحمل می نماید ضعیف باشد . در این صورت ممکن است مهندس محاسب برای تقویت ستون ورقهای تقویتی سراسری پیشنهاد نماید . در این صورت دیگر برای اتصال ستون در این قسمت از تسمه استفاده نمی گردد .

اگر نیروهای وارده در پای ستون زیاد باشد و احتمال خم شدن نبشی ها در محل اتصال ستون با صفحه زیر ستون موجود باشد دو یا سه قطعه تسمه بصورت لچکی ( مثلثی ) بین دو بال نبشی قرار داده و بخوبی جوش می دهند تا از خم شدن نبشی جلوگیری نمایند .

از این قطعات لچکی در نبشی های زیر سرپلها که دارای بار زیاد می باشد نیز استفاده می گردد ضخامت این لچکها در حدود 10 الی 12 میلی متر می باشد .

د – جوش :

متداول ترین وسیله اتصال دهنده قطعات فلزی به یکدیگر در ایران جوشکاری می باشد که معمولاً از دستگاههای جوش برقی بسیار استفاده می شود که در این پروژه نیز به همین طریق قطعات فلزی را به یکدیگر جوش دادند .

هـ اتصال ستون به صفحه زیر ستون :

ابتدا باید صفحه زیر ستون قبلاً کاملاَ تراز و در یک سطح گذاشته شده باشد و سطح انتهائی ستون یعنی محل اتصال آن به صفحه زیر ستون باید کاملاً هموار بوده بطوریکه در موقع قرار دادن آن روی صفحه تمام نقاط آن با صفحه در تماس باشد . آنگاه ستون را بلند کرده و در محل خود قرار میدهند . لازم به یادآوری است که ستون را اغلب با جرثقیل بلند میکنند .

2- پل ها یا تیرهای اصلی :

پلها آن قسمت از ساختمان فلزی هستند که بار سقفها بوسیله آنها به ستونها منتقل می گردد و یا به آن عضو از ساختمان فلزی که بین ستونها قرار می گیرد پل و یا تیر اصلی می گویند .

3- تیرچه ها :

4- پرفیلهای اتصال و میله مهار

در سقفهای طاق ضربی باید به خیر طاق که در حدود 2 الی 3 سانتی متر می باشد طاق نیروئی در جهت افق به تیر آهنهای جانب خود وارد می نماید که این نیرو در طاقهای میانی بوسیله طاق پهلوئی خنثی می شود ولی در آخرین دهانه این نیرو باعث می شود که تیر آهن را به کنار رانده در نتیجه طاق فرو ریزد . برای جلوگیری از این کار آخرین تیر آهن را حداقل در دو نقطه به تیر آهن ما قبل آخر می بندند و این کار معمولاً بوسیله میلگردهایی به قطر 10 الی 12 میلی متر انجام می شود . به این میلگردها میله مهار گفته می شود . البته از میله گرد در نقاط دیگر ساختمان مانند سقف کاذب و غیره نیز استفاده می شود .

ورقهای 12 میلی متری را بوسیله جوش هوا سوراخ کرده در ابعاد 5*10 و به فواصل 50 سانتی متری از یکدیگر .

به این سوراخ های ایجاد شده در ورق (( بند انگشتی )) می گویند .

وظیفه بند انگشتی اتصال کامل و مستحکمتر صفحه های تقویتی به ستون می باشد که معمولاً در طبقات پایین تر که بار بیشتری را تحمل می کنند قرار دارند .

بوسیله جوش هوا از دو شیلنگ که یک سر آن به کپسول اکسیژن و دیگری به گاز مایع وصل است تیر آهن ها را از نقاطی که مهندسان از پیش مشخص کرده اند جدا میکنند .

بدین گونه که ابتدا با فندک بر سر لوله جوش جرقه ای می زنیم تا آتشی مختصر تولید شود . سپس بوسیله که وجود دارد با کم و زیاد کردن اکسیژن و گاز فشار هوا را تنظیم می کنیم تا به حالت آرمانی درآید تا بتوانیم براحتی تیرآهن را از نقاط خواسته شده از یکدیگر جدا کنیم .

بوسیله گچ و گونیا ورقهای بادبند ( که یکی از عوامل اصلی جلوگیری از فروریختن ساختمان هنگام زلزله است ) را که مهندسان با محاسباتی که انجام داده اند علامت گذاری می کنیم .پس از علامت گذاری بوسیله جوش هوا تکه های علامت گذاری شده را جدا کرده . این کار باعث می شود تا لچکی که به عنوان نبشی به کار می رود به راحتی در جای خود زیر بادبند قرار گیرد .

جا پائی :

برای آنکه جوشکاران بتوانند هنگامیکه ستونها را برپا کرده اند از آنها بالا بروند ( ارتفاع ستونها 10/19 ) مقداری نبشی بر روی ستونها جوش دادند که مانند پله از آن استفاده کرده اند و از به طریق آن به بالای ستونها می رفتند تا بتوانند پلها را جوش دهند .

چون ستونها هنوز بوسیله پلها به یکدیگر متصل نشده اند و تنها نقطه اتصال آن که باعث تعادل شده بود جوش ستون با صفحه بود .

اما با این وضع ستونها کمی از حالت تعادل خارج بودند و کمی لق می زدند . بنابراین بوسیله یک تیرآهن که بین دو ستون گذاشته شد باعث از بین رفتن لقی ستون گشت .

صفحه های تقویتی

به خاطر اینکه ستونها در طبقات اول و دوم بیشتر از طبقات دیگر باید بار تحمل کنند ( طبیعی است که ستون در طبقه اول باید بار هر 6 طبقه و در طبقه دوم بار 5 طبقه بالایی را تحمل کنند ) . بنابراین باید ابتدای ستون ها از مقاومت بیشتری برخوردار باشند . برای این منظور از صفحه های تقویتی استفاده می شود که در طبقات اول و دوم بکار می رود .

برای اینکه در جوش برقی سیم اتصال را طولانی نکنند و مرتب به گوشه و کنار قطعات گیر نکند بوسیه یک میله گرد سیم اتصال را به یک صفحه اتصال دادند و چون در سرتاسر پی از میلگرد استفاده شد . بنابراین از هر نقطه ای در محوطه می توانستند براحتی قطعه مورد نظر را جوش دهند.