چکیده تحقیق:

تحقیق انجام شده در رابطه با راههای پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی ناحیه3 کرج می باشد که با توجه به این مطلب بیان مساله اینکه از چه راهها وشیوه هایی قوه خلاقییت و ابتکار دانش آموزان دوره راهنمایی را رشد و تقویت نماییم.

با توجه به ضرورت و اهمیت موضوع مورد تحقیق یعنی راههای پرورش خلاقیت در دانش آموزان و نقش مهم و حیاتی آن در آموزش و پرورش به ویژه در مدارس لازم است که این موضوع مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.

لذا در این راستا برای این تحقیق سوالات زیر مطرح گردیده است.

1) مدیران و معلمان به چه میزان در رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان می توانند تاثیرگذار باشند.

2) انجام فعالیت های گروهی (پژوهی _ ورزشی, .... ) تا چه حد در رشد و تقویت قوه خلاقیت دانش آموزان موثر است؟

3) چه عواملی مانع رشد و پرورش قوه خلاقیت و ابتکار در دانش آموزان می باشند؟

4) چه تفاوتی میان دانش آموزان خلاق در مقایسه با سایر دانش آموزان مشاهده می شود؟

جامعه آماری و حجم نمونه:

در این تحقیق جامعه آماری تعداد 10 مدرسه راهنمایی از مدارس راهنمایی آموزش و پرورش ناحیه 3 کرج انتخاب گردیده است.

و نمونه آماری نیز تعداد 60 نفر از همکاران مدارس مربوطه می باشند که بطور تصادفی انتخاب شده اند.

ابزار گردآوری اطلاعات:

جهت جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است که به پرسشنامه مورد نظر شامل 20 سوال پاسخ بسته در 5 طیف ( خیلی کم, متوسط, زیاد, خیلی زیاد ) طراحی گردیده است.

خلاصه تحقیق:

در پایان پس از جمع آوری اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه مشخص گردید که مدیران و معلمان نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان می توانند ایفا نمایند.

پیشنهادات:

1) بهترین مکان جهت شناسایی و استعدادها همچنین رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان مدرسه است.

2) امکانات و تجهیزات بیشتری به مدارس اختصاصی داده شود که در رشد و پرورش و تقویت قوه خلاقیت دانش آموزان بسیار تاثیر گذار است.

3) پیشنهاد می شود جهت اطلاع و آگاهی هر چه بیشتر مدیران _ دبیران_ اولیا جلسات توجیهی توسط کارشناسان علوم مختلف از جمله روانشناسی ( پرورش خلاقیت) برگزار شود.

4) با توجه به نقش حساس و حیاتی مدیریت در مدارس بهتر است جهت اداره امور مدرسه از مدیران کارآمد و خلاق و آشنا به مسائل جدید روز و همچنین مدیرانی که رشته آنها متناسب با امر تعلیم و تربیت می باشد بهره گرفته شود.

موضوع پژوهش: راههای پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی چیست؟

مقدمه1:

مطالعات نشان داده است که بشر اصولاً بکارگیری روشهای خلاق را در یادگیری ترجیح می دهد, روشهایی نظیر کاوش, لمس کردن, پرسش, آزمایش, دنبال مجهول رفتن و نظریه دادن, معلمین برخلاف متعلمین اغلب طرفدار دیکته کردن دانش و اطلاعات هستند.

تحقیقات نشان داده است که بسیاری از مطالب درسی, اگر نگوئیم همه آنها_ با روشهای خلاق بسیار با صرفه تر و موثرتر از روشهای دیکته کردن آموخته می شوند.

علاوه بر آن بسیاری از افراد واکنشی بسیار قوی نسبت به یادگیری خلاق از خود نشان مید هند. آنها در روشهایی که این امکان و اجازه را می دهد و از آنها می خواهد که خود دنبال مجهول و کشف پاسخ بروند, میزان یاد گیری بسیار بالا و در روشهایی که اطلاعات به آنها دیکته می شود, سرعت و میزان یادگیری بسیار پایینی داشته اند.

یادگیری از طریق بکارگیری استعدادهای خلاق,عموماً به شکلهای درک مسئله, یا نواقص, حدس زدن و ساختن فرضیه درباره راه حل آن, آزمایش کردن این حدسیات, تجدید نظر و اصلاح حدسیات و استخراج نتایج آزمایش بروز می کند. در این فرآیند, یکی از غرایز قوی بشری نقش مهمی بر عهده می گیرد و آن تنشی است که بشر در مقابل یک مجهول یا غیر حقیقت احساس می کند, او سعی دارد به صورتی خود را از این تنش آزاد سازد, این انگیزه او را وادار به پرسیدن, حدس زدن و پی گیری مطلب می نماید. حتی پس از حدس زدن, تردید درباره صحت حدس هنوز باعث نارضایتی اوست.

حال به سوی آزمایش حدس خود کشانده می شود و به تبع رفع اشتباه خود و اصلاح فرضیه اش, پس از یافتن حقیقت مایل است حتماً آنرا به دیگران اطلاع دهد.

این انگیزه مهمترین عاملی است که یادگیری از طریق بکارگیری, خلاقیت را چنین طبیعی و پر ثمر می سازد این روش آنقدر خودانگیز و طبیعی و بدون نیاز به انگیزه های خارجی پیش می رود که حتی بعضی آنرا ((یادگیری طبیعی)) نامیده اند.

در یادگیری بصورت آمرانه به ما گفته می شود چه چیزی را ما باید یاد بگیریم, به ما گفته می شود که یک حقیقت علمی را باید بپذیریم چون معلم, پدر و مادر, کتاب درسی, روزنامه یاکتابی علمی آنرا گفته است.

عموماً آنچه گفته می شود عقیده رایج و همگانی است .و همه انرا قبول دارند و لذا از حس دموکراتیک انسان و احترام او به عقاید عامه استفاده می شود.

دریادگیری آمرانه از استعدادهایی نظیر شناخت, حافظه و قوه استدلال ( رایج ترین استعدادی که در تستهای هوشی مورد ارزشیابی قرار می گیرد) استفاده می شود.

دریادگیری خلاق استعدادهایی, نظیر قدرت ارزشیابی ( درک مجهول, یا قطعه گمشده در یک فرآیند) قدرت ارائه راه حل (روان بودن, انعطاف داشتن, ابتکار داشتن و توجه به جزئیات) و دریافتی متفاوت کردن, بکار گرفته می شود.

مطالعات دقیق نشان می دهند که روشهای یادگیری مبتنی بر خلاقیت تاثیر عظیمی بر موفقیت تحصیلی دارند, ولی متاسفانه همین مطالعات نیز نشان می دهند که این روشها کمترین روشهای متخذه در کلاسهای درس هستند, زیرا معلمین عموماً روش یادگیری آمرانه, دیکته کردن اطلاعات را ترجیح می دهند.

بیان مساله:

با توجه به اهمیت خلاقیت و نوآوری در مدارس و ضرورت وجود آن در نظام اموزش و پرورش موضوع مورد پژوهش در این تحقیق عبارتست از :

راههای پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی چیست؟

پس بیان مساله اینکه از چه راهها و روشهایی برای بروز خلاقیت و پرورش آن در دانش آموزان دوره راهنمایی استفاده نمائیم.

اهداف پژوهش:

از آنجا که خلاقیت و نوآوری برای بقای سازمانها به ویژه نظام اموزش و پرورش امری حیاتی می باشد و تداوم حیات سازمانها وابسته به تحقیق این امر است. منظور از تحقیق حاضر نیز بررسی راههای پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی ناحیه 3 کرج است که در نتیجه مشخص گردد چه عواملی در پرورش خلاقیت و نوآوری دانش آموزان تاثیر دارد و تا چه اندازه آنان خلاق و نوآور بوده, همچنین به چه اندازه از قدرت تشخیص مسائل و تبیین مشکلات, از آن مهارت در بکار گیری امکانات و ایجاد زمینه برای شکوفایی استعداد ها و بهبود بخشیدن به وضعیت آموزشی برخوردارند.

سئوالات تحقیق:

در این تحقیق سعی می شود به سئوالات زیر پاسخ داده شود.

1) مدیران و معلمان به چه میزان در رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان می توانند تاثیر گذار باشند؟

2) انجام فعالیت های گروهی (پژوهشی_ ورزشی_...) تا چه حد در رشد و پرورش و تقویت خلاقیت دانش آموزان موثر است؟

3) چه عواملی مانع رشد و پرورش قوه خلاقیت در دانش آموزان می شود؟

4) چه تفاوتی میان شخصیت دانش آموزان خلاق در مقایسه با سایر دانش آموزان ملاحظه می شود؟

اهمیت و ضرورت تحقیق:

با توجه به نقش مهم و حیاتی آموزش و پرورش به ویژه اهمیت تحقیق و پژوهش در زمینه های مختلف و نیاز جامعه, بیش از هرزمان به افراد خلاق و نو آور و موضوع اهمیت خلاقیت و راههای پرورش آن در دانش آموزان لازم و ضروری است که در این زمینه کنکاش و پژوهشی صورت پذیرد و راه کارها و شیوه هایی در این خصوص ارائه می گردد.

تعاریف عملیاتی متغیرها:

در این قسمت از تحقیق به تعریف عملیاتی و کاربردی متغیرهای موضوع پژوهش از جمله خلاقیت و شیوه های پرورشی خلاقیت و موارد وابسته به آنها می پردازیم:

تعریف خلاقیت: یک فرآیند ذهنی است که در فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود_ فرآیندی که در نتیجه آن یک اثر جدید اعم از فکر, یا چیز نو و متفاوتی تولید می شود.

شیوه های پرورش خلاقیت:

منظور ارائه راه کارهایی است که از آن طریق بتوانیم خلاقیت را در دانش آموزان رشد و شکوفا و همچنین تقویت نمائیم که در این راستا معلم_ مدیر و فعالیت های گروهی دانش آموزان و محیط نقش به بسزایی می توانند ایفا نمایند.