فصل اول

مقدمه و بررسی متون

موضوع : بررسی شیوع آکنه ، درک از وجود آن و ارتباط آن با سلامت روان و سایر عوامل مرتبط در دانش آموزان 19-14 ساله شمال غرب تهران

مقدمه

هدف اصلی این تحقیق مطالعه شیوع آکنه ، درک از وجود آن و ارتباط آن با سلامت روان و سایر فاکتورهای مرتبط در دانش آموزان 19-14 ساله شمال غرب تهران در بهمن ماه 1386 است.

روش ها و ابزارها

در طی این مطالعه 400 دانش آموز شامل 200 دختر و 200 پسر طی روش Multistage randomized در بین دانش آموزان 19-14 در دبیرستان های شمال غرب تهران انتخاب شدند.

در طی این مطالعه جهت ارزیابی سلامت روان ما از پرسشنامه GHQ12 استفاده کردیم.همچنین برای بدست آوردن درک دانش آموزان در مورد شدت آکنه و سایر فاکتورهای مرتبط مثل اختلالات هورمونی و Family history و سایر عوامل پرسشنامه ای را تهیه کردیم و در بین آن ها توزیع نمودیم.سپس دانش آموزان را مورد معاینه قرار دادیم تا ببینیم آیا آکنه دارند یا خیر و شدت آکنه چقدر است ؟

نتایج

نتایج بررسی شدت و نوع آکنه به شرح زیر است :

42% آکنه خفیف ، 7/16 % متوسط ، 1/8% شدید و 2/32% بدون آکنه هستند.و یک رابطه مثبت معنا دار بین آکنه و سلامت روان (001/0> p) و ارتباط آکنه با برخی غذاها شامل شیرینی و آجیل و لبنیات و fast food و سابقه خانوادگی مثبت (001/0= p) وجود داشت.همچنین بین درک از دانش آموزان از شدت آکنه خودشان و وجود آکنه در معاینه فیزیکی یک ارتباط معنی دار وجود داشت.

بحث و نتیجه گیری

در طی این مطالعه مانند سایر مطالعات قبلی ، ما هم ارتباط معنا دار بین درک دانش آموزان از شدت آکنه شان و وجود آکنه در معاینه بالینی یافتیم. (001/0> p).در مورد ارتباط آکنه با سلامت روان در مطالعات گذشته ارتباطی بین آکنه و سطح سلامت روان پیدا نشده بود ولی ما در طی مطالعه خود این اربتاط را یافتیم. (001/0> p).همچنین بین شدت آکنه با استفاده از شیرینی و لبنیات ، آجیل و Fast food ارتباط وجود داشت ، بنابراین پیشنهاد می کنیم جهت درمان آکنه میزان استرس و اضطراب کاهش یابد و به جهت ارتباطی که بین آکنه و مواد غذایی پر کالری یافتیم پیشنهاد می کنیم که از مواد غذایی با کربوهیدارت پایین و کم کالری استفاده کنند.

بیان مسئله (مقدمه)

آکنه و لگاریس Acnea vulgaris یا آکنه معمولی یا جوش جوانی بیماری شایع دورن جوانی و شایع ترین بیماری واحد پیلو سباسه و یک بیماری مزمن التهابی فولیکول سباسه می باشد که با افزایش ترشح سبوم خود را نشان میدهد (1).این بیماری مناطقی مانند صورت ، پشت ، سینه را که دارای غدد سباسه فراوان هستند را درگیر می کند.98% موارد آکنه در صورت دیده می شود (2).درکمتر از 1% موارد آکنه بسیار وسیع است و علاوه بر مناطق معمول اندام ها و مناطق گلوتئال را نیز گرفتار می کند (1).آکنه در دوران جوانی شروع شده و در اکثر موارد در حدود 25 سالگی بهبود می یابد.علت بهبودی در سنین بالا مشخص نیست.این بیماری در مردان شیوع کمتر و از نظر بالینی شدت بیشتری دارد (1).از نظر اپیدمیولوژی تقریباً در 85% بزرگسالان و جوانان وجود دارد (2).

حداکثر سن شیوع این بیماری 19-13 سالگی است و بدلیل پایین تر بودن سن بلوغ در دخترها زودتر از پسرها بروز می کند (1).آکنه در 40 درصد دختران 17 ساله و 25 درصد دختران 18 ساله وجود دارد.پس از این سن درصد شیوع کاهش می یابد که معمولاً تا سن 25 سالگی ادامه دارد.

10% مردان و 5% زنان تا سن 40 سالگی مبتلا به آکنه هستند (2).بیماری در تمام نژادها وجود دارد.بنظر می رسد بیماری دارای عوامل فامیلیان وارثی باشد اما اثبات آن بدلیل شیوع زیاد بیماری امکان پذیر نیست (1).اتیولوژی آکنه نامشخص است ولی یکسری عوامل نقش مهمی در ایجاد آکنه دارند که شامل موارد زیر است :

1- افزایش فعالیت غدد سباسه و ازدیاد تولید سبوم (2) که افزایش سطح هورمونها آندوژن در زمان بلوغ ، باعث تحریک غدد پیلو سباسه و ترشح سبوم می شود (3).

2- افزایش شاخی شدن مجاری پیلو سباسه که این امر هم تحت تاثیر آندوژن است (2).

3- کلونیزاسیون باکتریایی شامل پروپیونی اکنس (p.acnes) ، استاف اپیدرمیدیس و مالافدیا فورفور که نقش پروپیونی اکنس از همه مهمتر اس که یک باکتری بی هوازی و ساکن طبیعی پوست است و جز اصلی فلور میکروبی فولیکول سباسه است (1).

4- التهاب که احتمالاً آنزیم ها و مواد مترشحه از باکتریها در ایجاد آن دخالت دارند (2).

اندازه و میزان متابولیسم غدد سباسه می شود و اثبات شده است که فعالیت غدد سباسه در افراد با ترشح هورمونهای آندوژنی در مردان ، با منشاء بیضه و غدد آدرنال و در زنان با منشاء تخمدان ها و غدد آدرنال در ارتباط است (1).

بطور کلی در یک بررسی در 41% زنان مبتلا به آکنه سطح تستوسترون بالا بوده است و در یک بررسی دیگر در 52% زنان که موی زائد نداشتند ، مبتلا به آکنه بوده اند.حداقل یکی از هورمونهای آندوژن یا پیش سازهای آن درحد غیر طبیعی بوده است (2).

بطور کلی ازیاد تولید سبوم در 50 تا 75 درصد زنان مبتلا به آکنه با عدم تعادل هورمونی همراه است (1) که یکی از مهمترین این حالات PCOS است که با اختلال قاعدگی ، هیرسوتیسم ، کیست تخمدان ، آکنه و ناباروری خود را نشان میدهد (4).

عوامل تشدید کننده آکنه شامل موارد زیر است :

1- رژیم غذایی که رژیم های حاوی کربوهیدرات در تشدید آکنه نقش دارند (1).

2- قاعدگی که در حدود 70% خانم های مبتلا به آکنه قبل از پریود آکنه تشدید می شود که مربوط به ازدیاد تولید سبوم است (1).

3- استرس روحی که علت آن در ایجاد آکنه نامشخص است (2) که طی تحقیقاتی که در سال 2005 انجام شده ارتباط تشدید آکنه با استرس ثابت شده است (3).

4- تعریق و کار کردن با مواد نفتی نیز در ایجاد آکنه نقش دارد.

5- اشعه فرابنفش ، اشعه طبیعی آفتاب به بهبود ضایعات کمک می کند (2).

6- داروهایی مثل آزایتوپرین یا لیتیم ، هیدافتوئین ، ویتامین B12 ، کینیدین ، ریفامپین ، Coal-Tar، املاح طلا و ایزونیازید در ایجاد و تشدید آکنه نقش دارند (2).

تظاهرات آکنه متفاوت است و به دو دسته ضایعات غیر التهابی شامل کومدوی باز و بسته (سرسفید و سر سیاه) و ضایعات التهابی شامل پایول ، پوسچون ، اریتم ، کیست و ندول تقسیم می شود و بارزترین علامت کومدو است (1).

آکنه از نظر شدت به سه دسته خفیف mild ، متوسط moderate و شدید sever تقسیم می شود.لازم به ذکر است که ضایعات عمیق می توانند ایجاد اسکار فرو رفته یا هیپر تروفیک کنند (2).

خصوصیات سه دسته آکنه طبق جدول زیر است :

تشخیص آکنه آسان و از طریق معاینه پوست افراد مبتلا است (2).

درمان شامل درمانهای موضعی مثل استفاده از آنتی بیوتیک های موضعی مثل اریترویاسین ، کلیندامایسین ، کومدولیتیک موضعی مثل نرتینوئین و درموارد شدید از آنتی بیوتیک های خوراکی مثل تتراسایکلین ، اریترویاسین و ایزو ترتینوئین خوراکی بنام آکوتان استفاده می شود در مواردی مثل pcos از کنتراسپتیوهای خوراکی و آنتی آندوژنها استفاده می شود (2).

با توجه به شیوع بالای آکنه مطالعاتی در این زمینه انجام شده است که از جمله مطالعه ای cross sectional با عنوان بررسی شیوع آکنه و ولگاریس در مدارس ساری انجام شده که نتیجه آن بدین صورت بوده است.6/30% مرد و 4/69% زن که از این تعداد 02/92% آکنه mild و 98/7% آکنه moderate داشتند (5).

با توجه به شیوع بالای آکنه و مشکلات روحی مرتبط با آن ، صرف زمان زیاد و مراجعات مکرر به پزشک درمان و بروز عوارض از قبیل اسکار ما بر آن شدیم تا میزان شیوع آکنه را در دانش آموزان مدارس شمال غرب تهران و ارتباط آکنه را با سلامت روان با استفاده از GHQ 12 سوالی (که تا به حال پژوهشی با استفاده از این متد در ارتباط با آکنه در ایران انجام نشده است و ارتباط آن با سایر عوامل را بررسی کنیم.

پیشینه تحقیق (مروری بر مقالات) :

1 مطالعه ای تحت عنوان آکنه : شیوع و درک از وجود آن و تاثیرات آن بر سلامت روان در بین جوانان در Aydin ترکیه که در سال 2007 توسط uslu و همکارانش در دپارتمان سایکولوژی و درماتولوژی ترکیه انجام شده.

این مطالعه به صورت cross sectional بوده و شامل یک پرسشنامه بوده که توسط جوانان درمورد آکنه پر می شده ، این پرسشنامه شامل 12 سوال دموگرافیک در مورد جوانان و خانواده آنها و 23 سوال درمورد اطلاعاتشان از آکنه و وجود آکنه به صورت subjective و همچنین 12 سوال در مورد GHQ (General Health Question) و سوالات RSES (Rosenberge self steer scale) بوده است.

دامنه نمرات GHQ از 0 تا 36 به صورت score 0 و 1 و 2 و 3 به گزینه هاست به طوری که بالاترین score یعنی 36 نشاندهنده میزان بالاتری از اختلال درسلامت روان می باشد و دامنه نمرات RSES از 0 تا 30 است و بالاترین score نشانه اعتماد به نفس کمتر است.

در این مطالعه 4 مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند و سوالات بین 600 نفر از جوانان توزیع شد و همچنین این مطالعه شامل یک معاینه وارزیابی objective آکنه در گروه مورد مطالعه هم توسط پزشک بود.

ارزیابی آکنه به صورت بالینی بر اساس گزارشاتی از کنفرانس های متوالی بر روی طبقه بندی آکنه در واشنگتن در 25-24 مارس 1990 می باشد به صورتی که افراد که فقط کومدون داشته اند به عنوان آکنه غیر التهابی درنظر گرفته شدند و جوانان با کمتر از 4 ضایعه ، به عنوان گروهی که آکنه نداشتند مورد ارزیابی قرار گرفتند.

آکنه التهابی خفیف به موارد که تعداد کم تا زیاد از پاپول و پوسچول باشد ولی بدون ندول گفته می شود.

آکنه متوسط تا شدید شامل تعداد زیادی پاپول و پوسچول و تعداد کمی ندول است و آکنه شدید شامل پاپول و پوسچول گسترده و شدید و تعداد زیادی ندول می باشد.

در این مطالعه آکنه غیر التهابی و التهابی خفیف هر 2 به عنوان آکنه smild در نظر گرفته شده و داده ها توسط spss آنالیز شد.

نتایج :

از 600 پرسشنامه ، 563 مورد جواب داده شد و 550 نفر هم اجازه معاینه دادند.این مطالعه شامل (8/53%) 303 دختر و (2/42%) 260 نفر پسر بود.بین سنین 19-13 سال با متوسط سنی 5/10± 24/15 و 4/83% به سوال آیا آکنه دارید (subjective) جواب مثبت و 3/16% جواب خیر و 3/0% هم جوابی ندادند.از بین افراد که ذکر کردند آکنه دارند 77% شدت آن را mild و mod ذکر کردند.

تفاوتی بین جنسیت در ارزیابی subjective (57/0= p) از وجود آکنه و یا شدت آن(91/0= p) وجود نداشت.

همچنین در پاسخ به این سوال که از جوانان پرسیده شد که فکر می کنید علت آکنه شما چه می باشد ؟ اکثراً غذا و poor slrin hygine و هورمون را به عنوان علت آکنه ذکر کردند و در مورد غذا ، 73% چربی ها ، 4/36% تنقلات و 9/30% شکلات را عامل آن دانسته و استرس را با 3/67% ، غذا با 9/65% و مواد آرایشی را با 7/24% به عنوان عامل تشدید کننده آکنه ذکر کردند.

متوسط GHQ score در بین پسرها (59/5 ± 26/8) و در بین دخترها (31/6± 07/11) بود که در پسرها کمتر از دخترها بود (001/0>p).

در بررسی objective ، شیوع آکنه 6/63% بود (350 نفر) و 3/29% non inflamatoy و 3/34% آکنه inflamatoy و 4/36% آکنه نداشتند.

آکنه در پسرها (2/67%) شدیدتر و شایع تر از دخترها (6/60%) بود.ارتباطی بین سن و شدت آکنه به صورت objective وجود نداشت.

36/0= p و در این مطالعه ارتباط هر سوال GHQ به طور مستقل با شدت آکنه به صورت subjective و objective بررسی شد و ارتباطی بین شدت آکنه با objective با GHQ 09/0= pو RSES (29/0= p) وجود نداشت.یک ارتباط بین ارزیابی subjective و objective آکنه وجود داشت.(323/0= r 001/0>p).

در این مطالعه ارتباط بین جنس و شدت آکنه به این صورت می باشد :

و ارتباط بین شدت آکنه به صورت subjective و objective به این صورت است :

2 - در تحقیقی cross sectional که با نام مطالعه community based در مورد آکنه ولگاریس در جوانان در دپارتمان درماتولوژی سنگاپور که توسط M-Mtan و همکارانش در سال 2007 روی 1045 نفر بین سنین 13 تا 19 سال در سنگاپور انجام شده ،نتایج شیوع آکنه در شرکت کنندگان این تحقیق به این صورت بوده است :

88% به صورت subjective پاسخ بله به وجود آکنه در خود داده اند و به صورت objective 51% mild و 40% moderate و 6/8% sever بوده است.

این مطالعه به صورت cross sectional بین جوانان 13 تا 19 ساله بوده و این مطالعه شامل 2 قسمت می باشد.یک قسمت شامل سوالاتی که به دانش آموزان داده شده است و این سوالات شامل وجود آکنه (subjective) و اطلاعاتشان در مورد علل آکنه و همچنین نحوه زندگی آنها در ارتباط با آکنه بوده است.

قسمت دوم این مطالعه شامل سوالاتی می باشد که توسط درماتولوژیت پر می شد و شدت آکنه به صورت Mild ، Mod ، Sever تقسیم شد که Mild کمتر از 20 کومدون و کمتر از 15 مورد inflammatory lesion و کل ضایعات کمتر از 30 و Mod 30-20 کومدون و 50- 15 inflammatory lesion و کل ضایعات بین 125-30 و sever بیشتر از 5 cyst و کومدون بالاتر از 100 و ضایعات inflammatory lesion بالای 50 دارد و کل ضایعات بالای 125 است.