بررسی و شناخت صنایع دستی و صنایع دستی استان فارس

پیشگفتار

باید اذعان داشت که صنایع دستی استان فارس بسیار زیبا و دارای قدمت چندین ساله است

و اینجانب تلاش نموده مطالعاتی در این زمینه انجام داده و مقایسه ای تطبیقی بین نقوش صنایع دستی و آثار گرافیکی صورت گیرد.که ابتدا به صورت کتاب خانه ای تحقیق آغاز شد ، سپس از اینترنت و کتاب به بررسی آن پرداخته ام

چکیده

امروز جامعه بشری نیازهای روزمره خود را از راه تولید انبوه و با استفاده از صنایع وماشین آلات به دست می آورد که این مسآله به صنایع و تولیدات سنتی که در جای خود از نظر غنای هنری و اصالت فرهنگی بسیار حائز اهمییت است،ضربه های جبران ناپذیر وارد کرده است یکی از صنعتهایی که تحت تآثیر این مقوله قرار گرفته،گلیم وگبه و... است. با توجه به روحیهی تنوع پذیری و تقاضای مردم ،جامعه به فکر تولید انبوه پاپوش به صورت ماشینی افتاد که چنانچه ذکر گردید ، خود باعث از بین رفتن و به فراموش سپردن این هنر گهربار گذشتگانمان گردید.

این مقاله شامل مطالبی است راجع به گلیم و گبه..، که صدها سال پاپوش رایج در ایران بوده واکنون به صورت بسیار اندک و در محدود جاهایی از سرزمین ما دیده میشود. یکی از بهترین پاپوشها از هر نظر بوده که علاوه بر محافظت پا در برابر سرما و گرما، ظرافت و بافت هنرمندانه آن در مجالس و محافل زینت بخش پاها بوده است.

در اینجا ابتدا به انواع پاپوشهای باستانی دوره ی معاصر به صورت مصور پرداخت میشود و سپس بطور اجمال شما را پای صحبت های استادان گلیم و گبه..، در استان فارس (شیراز) مینشاند که خواندن این مطالب خالی از لطف نیست. پس از آن با معرفی شهر شیراز،به بحس و معرفی لوازم ملزوم کار گلیم و گبه..، و همچنین طریقه ساخت آن میپردازد و نیز استادان بنام شهر ، آباده و فیروزآباد را نیز معرفی میکند.باشد که رضایت خاطر خوانندگان عزیز و علاقمند به هنر را برآورده سازد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه .......................................... 1

فصل اول : کلیات موضوع

تعریف صنایع دستی................................ 2

طبقه بندی صنایع دستی............................ 3

شوق فراگیری به صنایع دستی ...................... 6

جنبش هنر و صنعت ................................. 12

هنرهای سنتی..................................... 13

طراحی پارچه و لباس.............................. 14

فصل دوم : صنایع دستی فارس

بخش اول : گلیم.................................. 15

گلیم بازمانده هنر کهن ایران..................... 16

بخش دوم : قالیبافی.............................. 18

هنرها و دستبافتهای سیاه چادرهای عشایر قشقایی.... 19

بخش سوم : رنگ رزی............................... 21

بخش چهارم : گبه................................. 24

ریشه یابی نام گبه............................... 25

شناخت گبه....................................... 26

گبه در چه منطقه ای و توسط چه کسانی بافته می شود. 27

شناخت ایلات قشقایی که به گبه بافی مشغولند........ 28

گبه اثر هنری.................................... 30

شناخت طرح و نقوش گبه های عشایر وایلات فارس....... 31

اهمیت تاریخی طرح شیر........................... 34

طرح خشتی یا قابی شکل............................ 34

مواد اولیه مصرفی گبه ........................... 36

نحوه بافت گبه................................... 38

چله کشی فارسی................................... 38

زنجیره بافی:................................... 40

گلیم بافی به روش فارسی......................... 40

ملیله بافی...................................... 40

نحوه گره فارسی.................................. 41

نحوه پود زدن در گبه............................ 41

نحوه سرکشی...................................... 41

عمل قیچی زدن.................................... 41

شیرازه بافی..................................... 41

پرز گبه......................................... 42

رج شمار گبه..................................... 43

استاندارد واندازه ها در گبه..................... 43

تفاوت اصلی قالی وگبه............................ 43

انواع گبه...........................................................................................................................................44

بخش پنجم : جاجیم................................ 45

نواحی مهم بافت جاجیم در ایران....................................................................................................50

بخش ششم : منبت کاری............................. 52

تاریخچه منبت کاری .............................. 53

منبت............................................ 54

ابزار کار....................................... 55

مواد اولیه...................................... 56

روش کار......................................... 56

نحوه اجرا....................................... 56

روش‌های اجرا..................................... 56

فراورده های تولیدی.............................. 57

انواع منبت ..................................... 58

طراحی .......................................... 59

منبت کاری ...................................... 59

مشبک کاری ...................................... 59

معرق کاری و موزائیک .......................... 60

درودگری ........................................ 60

رنگ کاری و رویه کوبی............................ 61

کارگاه منبت کاری چگونه ایجاد شد................. 61

آثار قابل توجه اساتید........................... 63

آثار جدید ...................................... 65

مواد اولیه در منبت کاری ........................ 66

بخش هفتم : معرق کاری............................ 73

مقدمه تاریخی .................................... 73

فصل سوم : رشته گرافیک و تاریخچه گرافیک در ایران

بخش اول : بررسی رشته گرافیک .................... 79

گروه ادب و هنر.................................. 79

بخش دوم : تاریخچه گرافیک در ایران...................................................................................84

هنر ماقبل تاریخ................................. 84

هنر بدوی........................................ 84

بخش سوم : گرافیک مدرن در ایران.................. 87

بخش چهارم : طراحى گرافیک در ایران............... 91

خلاصه و نتیجه گیری............................... 93

منابع........................................... 98

فهرست تصاویر

عنوان صفحه

تصویر 1-2- گلیم ................................ 15

تصویر 2-2- گلیم ................................ 17

تصویر 3-2- قالی ................................ 18

تصویر 4-2- قالیبافی ............................ 20

تصویر 5-2- رنگرزی............................... 21

تصویر 6-2- صنعت رنگرزی.......................... 23

تصویر 7-2- گبه.................................. 24

تصویر 8-2- گبه.................................. 30

تصویر 9-2- جاجیم................................ 45

تصویر10-2- جاجیم .............................. 47

صویر 11-2- منبت کاری............................ 53

تصویر12-2- منبت کاری ........................... 54

تصویر 13-2- ابزار منبت کاری .................... 55

تصویر 14-2- منبت کاری.......................... 59

تصویر 15-2- ساختن دستة یکی از مبلهای منبت..... 60

تصویر 16-2- رنگکاری روی منبت و معرق ............ 60

تصویر 17- 2- پشت خارجی صندلی منبت که به صورت معرق تهیه شده 61

تصویر 18- 2- استاد علی امامی رئیس کارگاه منبت کاری هنرهای زیبای کشور............................................ 62

تصویر 19-2- هنرمندان کارگاه منبت کاری در حال کار 63

تصویر 20-2- نمونه ای از بوفه و صندلی معرق و منبت 64

تصویر21-2- یکی از قطعات بوفة معرق کاری ........ 65

تصویر 22-2- بوفة زیبا و مجلل هفده کشوئی منبت و معرق و مشبک کاری 65

تصویر 23-2- قسمت های مختلف یک درخت ............. 67

تصویر 1-23- 2- ریشه درخت........................ 68

تصویر 2-23- 2- مقاطع سه گانه چوب................ 69

تصویر 3-23- 2- چوب های فشاری و کششی............ 70

تصویر 4-23- 2- برش عرضی درخت.................... 70

تصویر 24- 2- معرق کاری.......................... 73

تصویر 25-2- معرق کاری استاد حسین طاهر زاده...... 74

تصویر 26- 2- معرق کاری ......................... 75

تصویر 27- 2- معرق کاری ......................... 76

تصویر 28- 2- معرق کاری و خاتم کاری ............. 77

تصویر 1-3- پوستر تبلیغاتی....................... 83

تصویر 2-3- آبرنگ................................ 84

تصویر 3-3- طراح گرافیکی ........................ 91