چکیده

هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر مشارکت ورزشی بر فشار روانی دانش آموزان پسر فوتبالیست 18-14 ساله بوده است. منظور از فشارهای روانی مجموعه واکنش های غیراختصاصی ارگانیسم در مقابله و مواجهه با هر عاملی که می باید با آن رودرو شود، که در کنترل فشار روانی عوامل متعددی از جمله مشارکت ورزشی موثر است. این تحقیق با شیوه نیمه تجربی با استفاده از طرح پیش آزمون – پس آزمون با دو گروه گواه و آزمایش انجام گردید. برای انجام تحقیق آزمودنی های گروه گواه و آزمایش هر کدام 30 نفر بودند، که گروه گواه، از بین دانش آموزان دبیرستان شاهد و گروه آزمایش از بین دانش آموزان ورزشگاه هفتم تیر بابل به روش تصادفی ساده انتخاب گردید، سپس میزان فشار روانی آزمودنیها از طریق پرسشنامه فشار عصبی که شامل 40 سوال می باشد، مورد آزمون قرار گرفت، و بعد در مرحله آزمایش متغیر مستقل «مشارکت ورزشی» شامل آموزش و تمرین مهارتهای فوتبال، طی دوماه و نیم، 3 جلسه در هفته و هرجلسه به مدت 70 تا 90 دقیقه اجرا گردید تا تاثیر آن بر متغیر وابسته «فشار روانی» بررسی گردد. در مرحله تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های حاصل از آزمون t استودنت استفاده شد و این نتایج به دست آمد:

الف) بین میانگین نمرات فشار روانی گروه گواه و نمرات گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون، به لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده نگردید 0/05)(p.

ب) بین میانگین نمرات فشار روانی گروه گواه و نمرات گروه آزمایش در مرحله پس آزمون، به لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده گردید 0/05)(p.

ج) بین میانگین نمرات فشار روانی گروه گواه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون به لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده نگردید 0/05)(p.

د) بین میانگین نمرات فشار روانی گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون و پس آزمون به لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده گردید 0/05)(p.

مقدمه

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و ماشینی شدن جوامع، اگر چه خدمات ارزنده ای برای بشر به ارمغان آورده اما عوارض متعددی را در برداشته است. یکی از این عوارض کاهش تحرک و فعالیت بدنی می باشد. کم تحرکی سلامت جسمی و روانی انسان را مورد تهدید قرار داده و زندگی انسان را به طور چشمگیری دچار اختلال می سازد.

انرژی روانی نمی تواند از انرژی جسمانی جدا باشد و خستگی، دلسردی، کمبود تمرین و ناتوانی در تصمیم گیری به هم ارتباط دارند. عکس قضیه نیز صادق است. یعنی شرایط متناسب به ترقی و تعالی منتهی می شود. مهارت باعث ایجاد اعتماد می گردد و دارا بودن آمادگی جسمانی گام بزرگی به سوی داشتن آمادگی روانی است.

بیان مسئله

با توجه به اینکه شرکت در فعالیتهای ورزشی اغلب تاثیر درمانی برکودکان و نوجوانان که دچار اختلال عاطفی و یا معلولیت رشدی هستند. دارد. و همچنین کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان از طریق ورزش این فرصت را بدست می آورند که ارتباطات جسمی و روانی و اجتماعی خود را تقویت نمایند. برهمین اساس تحقیق حاضر در پی بررسی این موضوع است که آیا مشارکت در یک فعالیت ورزشی نسبتا بلند مدت باعث تغییر فشار روانی در دانش آموزان ورزشکارمی گردد. البته انتخاب رشته ورزشی فوتبال بدلیل تمایل و کشش دانش آموزان به رشته فوق در استان مازندران بیشتر است.

اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به اینکه در عصر حاضر کم تحرکی باعث بروز بسیاری از بیماریهای روانی و بالعکس ناراحتی روانی سبب بروز علائم جسمانی می شود. لذا مشارکت ورزشی تاثیر درمانی برکودکان و نوجوانان می گذارد. به همین دلیل است که گروه زیادی از مردم پس از کار و تلاش خسته کننده شغلی، ساعات فراغت خود را صرف این گونه فعالیت ها می کنند حتی افرادی که از موضوعی دچار تاثر و غم هستند، جهت کاهش ناراحتی های روانی به ورزش می پردازند.

به موازات توسعه تکنولوژی ، کم تحرکی و بی حرکتی اجبارا به انسانها تحمیل گشته است. در نتیجه سلامت و تندرستی جسمی و روانی آنان دستخوش مخاطره شده است در این موقعیت حساس ورزش کردن در یک محدوده زمان معین می تواند شرایط بدنی را دوباره احیاء کند و تعادل و توازن روانی برقرار سازد. (تندنویس. 1371).

ادبیات و پیشینه تحقیق

مک ماهان[1] (1990) در مورد فوائد تمرینات بدنی مطالعات زیادی انجام داد و به این نتیجه رسید که تمرینات هوازی شدید، موجب بهبود و پیشرفت زیاد در عزت نفس و کاهش افسردگی می شود (به نقل از حبیبیان، 1379).

اسکلتون و همکاران [2] (1991) طی تحقیق نقش درجات کمربند تکواندو را بر سطح پرخاشگری کودکان 11-9 ساله بررسی کردند. نتایج این تحقیق آشکار نمود که همراه با رشد و بالا رفتن سطوح رزمی، میزان پرخاشگری کاهش پیدا می کند دلیل این امر در طول مدت تمرینات رزمی تکواندو می توان یافت.

بروک و هایم [3] (1996) پژوهش مقدماتی در مورد 16 کودک مبتلا به آسم به عمل آوردند و نتیجه گرفتند افرادی که در ورزش شرکت داشتند، خودپنداری مثبت تری داشتند و دچار اضطراب کمتری بودند و با بیماری خود بهتر کنار می آمدند تا کسانی که در فعالیت های ورزشی شرکت نداشتند (به نقل از شاملو، 1378).

نورا و همکاران [4] (1995) در طی تحقیقی پیشرفت معنی دار 13 تا 14 درصد توان هوازی و کاهش دردهای مفصلی و تغییرات مثبت در افسردگی و اضطراب را بعد از 12 هفته تمرین هوازی مشاهده کردند و در تحقیق دیگری (1997) برنامه هوازی ارتقای 10 تا 20 درصد آمادگی قلبی – تنفسی با کاهش موثر افسردگی، اضطراب و خستگی و تنش را، گزارش دادند.

کوکس و کالین [5] (1998) طی تحقیقی گزارش دادند اعتماد به نفس و اجرای مهارت ها حرکتی رابطه خطی وجود دارد یعنی هرچه مهارت های حرکتی با کیفیت بالاتری اجرا شود اعتماد به نفس نیز افزایش می یابد . (به نقل از نمازی زاده و نقوی، 1381).

زیبری (1373) وضعیت خلق و خوی شخصیتی یک گروه منتخب از ورزشکاران نخبه را با یک گروه از غیرورزشکاران مورد مقایسه قرار داد نتایج وی نشان داد که در متغیرهای خشم- خصومت، قدرت- فعالیت و خستگی – بی حالی تفاوت بین دو گروه معنی دار بود ولی در متغیرهای تنش- نگرانی و سردرگمی – بهت زدگی تفاوت معنی داری بین دو گروه دیده نشد.

صاحب الزمانی (1374) دانش آموزان غیرورزشکار 13 الی 15 ساله را به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم نموده و با گروه کنترل سه ماه تمرین کاراته انجام داد به این نتیجه رسید که تمرین کاراته به مدت سه ماه در کاهش پرخاشگری دانش آموزان مثبت است.

مزینی (1374) میزان افسردگی از دانشجویان دختر ورزشکار و غیرورزشکار را مورد بررسی قرار داد و نتایج نشان داد که میزان افسردگی در دختران غیرورزشکار بیشتر از دختران ورزشکار بوده است. ورزش به دلیل ماهیت ضد افسردگی در ایجاد روحیه شاداب در افراد بسیار موثر است.

الله قلی پور (1376) پرخاشگری جوانان ورزشکار رشته های بسکتبال، کاراته و بوکس را با جوانان غیرورزشکار را مورد مقایسه قرار داد و به این نتیجه رسید که اختلاف معنی داری بین پرخاشگری ورزشکاران و غیر ورزشکاران وجود دارد.

حبیبیان (1379) در پژوهشی تحت عنوان مقایسه میزان استرس (فشار روانی) دانشجویان دختر ورزشکار با غیرورزشکار انجام داد به این نتیجه رسید که دانشجویان دختر ورزشکار استرس کمتری نسبت به دانشجویان غیرورزشکار داشتند.