فهرست

• مقدمه
• بیان مسأله
• ضرورت تحقیق
• اهداف طراحی
• مبانی طراحی

فصل اول

شناخت

• مفهوم مسکن
• تعریف سکونت
• اهداف مسکن
• مشکل مسکن
• الگوهای سکونت
• معیارهایی برای طراحی خانه معاصر
• اصول طراحی مسکن
• کنترل مشرفیت در واحدهای مسکونی
• عوامل کلی مطلوبیت مسکن
• الگوهای مسکن

فصل دوم

تحلیل

• معرفی سایت
• دلایل انتخاب سایت
• نتیجه گیری

فصل سوم

آنالیز سایت

• موقعیت سایت
• سایت در شهر
• جغرافیایی
• اجتماعی
• اقتصادی
• همجواریها
• دسترسیها
• دید و منظر
• اقلیم
• توپوگرافی
• هندسه سایت
• عناصر شاخص
• نتیجه گیری

فصل چهارم

مطالعات تطبیقی

• بررسی مجتمع مسکونی تاش
• بررسی نمونه های خارجی

فصل پنجم

ضوابط

• ضوابط ساخت وساز در شهر بجستان
• ضوابط اشرافیت
• استانداردها
• اجزاء پروژه
• برنامه ریزی فیزیکی

فصل ششم

• طراحی ایده اصلی شکل گیری طرح
• ساختار کالبدی طرح
• حوزه بندی سایت

فصل هفتم

طراحی معماری

بیان مسأله :

کشور ایران با نرخ رشد جمعیت 4/2 درصدی و جمعیت شهرنشین 61 درصدی با مشکل رشد بسیار سریع جمعیت و تمرکز جمعیتی در مراکز شهری روبروست و به تبع آن ضرورت تأمین مسکن به یک مسأله فراگیر و همگانی تبدیل شده است. توجه به این نکته ضروری است که روند فعلی تولید مسکن پاسخگوی حتی نیمی از نیاز موجود را برآورده کند.

عوامل بحران زایی مثل افزایش تقاضا برای مسکن، و نیاز به ارتقاء کیفی مسکن، ساخت بناهایی با تیپ یکسان، عدم دگرگونی در شیوه های ساخت ابنیه و قیمت بالای زمینهای شهری و رواج الگوهای ساخت غربی تأثیر عمده ای در بالا رفتن هزینه جاری ساخت مسکن شده اند. از طرفی هدف از تأمین مسکن نباید تأمین حداقل احتیاجات مردم باشد بلکه بایستی به خواسته آنها در چهارچوب احتیاجات اساسی توجه کرد و به این منظور باید به سیستم هایی توجه کرد که با حداقل هزینه حد متناسب آسایش را در محیط زندگی برای آنها تأمین کند.

اهداف طراحی:

طراحی یک مجتکع مسکونی با تأکید بر تقویت روحیه جمعی ساکنین و ایجاد و احیاء تعامل انسانی جامعه ایرانی که در راستای هدفی والاتر که ساماندهی به نحوه ساخت مجتمع های مسکونی از منظر کیفی و با نگاهی به پیشینه تاریخی شهر بجستان، باز زنده سازی خاطرات بصری و حسی در مقیاس خانواده و جامعه شهری در چهارچوب نیازهای امروزی طراحی در سطح خرد که در مقیاس یک پروژه مسکونی به ویژگیهای کلی کیفیت محیط در مجتمع های مسکونی و در انتها به واحد مسکونی می پردازد.

• مبانی نظری عام طرح:

1. سایت سبز
2. پروژه پاسخگو
3. انسانگر
4. تقابل سنت با مدرنیسم

بخش اول :

تعریف مسکن :

" مفهوم مسکن، چیزی بیش از یک سرپناه و چیزی بیش از محافظ انسان و فعالیتهایش از گزند عناصر طبیعی است. پاسخ به این سؤال که نارساییهای این تعریف کدام است و بیش از این چیست، بسیار دشوار است و با توجه به عواملی نظیر وضعیت اقلیمی، مذهب و گروه قومی، مبلغی از درآمد که باید به هزینه مسکن اختصاص داده شود و نیز گذشته تاریخی فرد در رابطه با مسکن و تمایلات و بینشهای فردی او، تغییر می کند."

سکونت و سکونتگاه :

" واژه سکونت؛ مفهوم گسترده تری از مسکن دارد و منظور آن، مجموعه ای از فعالیتهای زیستی خانوار، فعالیتهای فردی- جمعی از یک سو و فعالیتهای اجتماعی- اقتصادی را از سوی دیگر در بر می گیرد."

" مفهوم سکونتگاه، در برابر مسکن، محلی است که تمامی خدمات و تسهیلات ضروری برای بهزیستی خانواده را فراهم می سازد. مانند بهداشت، آموزش، فرهنگ، روابط اجتماعی بدون توجه به اهمیت و میزان انجام این خدمات."

اهداف کلی اجتماعی مسکن :

" مسائلی که در چهاچوب اهداف کلی اجتماعی مسکن قرار می گیرند، یعنی بررسی مسائل مربوط به سرپناه، زندگی خانواده، ثبات اقتصادی، مشارکت خانواده در زندگی اجتماعی و دسترسی به تسهیلات عمومی عوامل مؤثر در نیاز به مسکن را شکل می دهند و در شناخت آنها می توان وضعیت موجود مسکن از دیدگاه اجتماعی را در کشور سنجید. ابعاد نیاز به مسکن، دو جنبه کمی و کیفی می یابد:

بعد کمی؛ شناخت مسائل را در بر می گیرد که به فقدان سرپناه و یا سرپناهی مربوط است که خارج از تعریف مسکن حداقل قرار دارند، ولی از ایمنی نسبی ساخت برخور دارند و میزان دسترسی به آن مورد توجه قرار

می گیرد. به عبارت دیگر درجه پاسخگویی به نیاز بدون در نظر گرفتن کیفیت آن مورد نظر است. در کتاب "مسکن حداقل" در صفحه 29، از مسکن حداقل چنین یاد می شود:

"مسکن حداقل در عین حال که بر رعایت استانداردها و معیارهای اصلی و اساسی متکی است، حد نیاز اساسی و زیستی سکونت و کیفیت فضایی را در نظر دارد و با ابعاد اقتصادی و اجتماعی مسکن و ویژگیهای اجتماعی و توان مالی خانوار نیز تطابق دارد و در نهایت طرح مسکن حداقل می تواند الگوی فضایی سکونت را در شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه ما ارائه دهد."

اما در عمل ساختمانهایی که با عنوان مسکن حداقل برای قشر کم درآمد و متوسط پایین جامعه ساخته شد، در بسیاری از موارد ویژگیهای ذکر شده در تعریف را ندارند و تنها به اصول کلی فیزیکی- اقتصادی محدود شده اند.

بعد کیفی ؛ در این بحث مسائلی طرح می شوند که به بی مسکنی، بد مسکنی، تنگ مسکنی و ... مربوط می شوند. یعنی در این بخش، نوع و شکل نیاز مطرح می شود.

اهداف مسکن:

در طرح سیاستهای مسکن، برخورد و برداشت کشورهای جهان سوم در این زمینه اهمیت ویژه ای دارد. بطور کلی این اهداف را می توان به شرح ذیل جمع بندی کرد.

1. هدفهای کمی: این دسته هدفها به کمیت و شمار واحدهای مسکونی مورد نیاز که باید در دوره ای ساخته شود تأکید دارد. توزیع و پوشش این هدف و اینکه چه گروههای اجتماعی را در بر می گیرد از اهمیت زیادی برخوردار است.
2. هدفهای کیفی: بهبود کیفیت موجود مسکن بویژه کنترل کیفیت آن در جهت بهتر شدن، جای خاصی در سیاستها دارد.
3. هدفهای اصلاح و بهبود خدمات اجتماعی: با گسترش شهرها و لزوم ایجاد مجتمعهای بزرگ مسکونی، ضرورت پیش بینی خدمات آموزشی و بهداشتی و دیگر مراکز خدماتی ابعاد تازه تری می یابد.
4. هدفهای زیربنایی: پیش بینی تأسیسات اولیه مانند منابع آب و فاضلاب و سیستم های حمل و نقل که امروزه در اکثر کشورها مورد توجه قرار گرفته است.