مهارتهای روانشناسی 65 ص

مهارت از بین بردن تردیدها

تعریف:

انسان ها برای تغییرات نیاز دارند ابتدا خود را بشناسند، در صفات مذموم خود را بشناسند و بپذیرند که موجودی مذموم هستند تا بتواند در رفع زمام خود، موفق باشند و سپس در مرحله‌ی بعدی با ثبات و استحکام قدم در راه گذاشته، با عزمی استوار، تیشه به ریشه‌ی صفات ناپسند خود بزنند. شاید بتوان تردید را شوم ترین و بدترین پدیده‌ی روانی داشت و از طرفی مهارت بدست آوردن تثبیت را بزرگترین مهارت داشت: تثبیت ها، زمینه های تغییرات و دگرگونی هاست.

سوم 491-488

تردیدها اضطراب آورند، و اضطرابات، پریشانی و پژمردگی می آورند.

اول 1457-1456

تردیدها، وسوسه‌ی شیطانی است، در نتیجه همان گونه که نباید به وسوسه‌های شیطانی توجه کرد، به تردیدها هم نباید توجه نشان داد:

پنجم 163-161

شک و تردید، می تواند وسوسه باشد، از طرفی عاملی برای جهت وجود یافتن و کاوش است و از طرفی دیگر می تواند مخرب باشد و انسان را از هر جواب و کاوشی بازدارد. و این امر به زمینه های درونی انسان بر می گردد بدین معنی که اگر شک و تردید را عاملی برای یافن و دانستن قرار دهد همیشه در تکامل و پیشروی خواهد بود و اگر این شک و تردید مابقی باشد که هر چه را می داند، بر اساس شک خود، باطل بداند و بدنبال یافتن درست و درستی‌ها نرود ویرانگر و نابود کننده است. پس رشک و تردیدی تواند اساس ایمان باشد، ایمان واقعی به نظر مولانا به شک و تردید می تواند یک عمل مستمر و پوینده باشند.

شک و تردید فقط برای انسانهای معمولی نیست، حتی اولیاء و مقربین هم به شک و تردید دچار می شوند، اما تفاوت رویکرد این دو انسان، به علت قرار گرفتن در دو وادی و مرحله‌ی مختلف است. به طور کلی می توان گفت شک همیشه برانگیزاننده است و محرک و مشوق به دانستن و یا طرد کردن و ابطال دانسته های پیشین، پس شک همیشه می تواند پیش برنده باشد، حتی اگر باعث شود که انسان به خوانده ها و شنیده ها نیز، به طور کامل اعتماد ننماید، باز هم سازنده خودهد بود زیرا باعث می شود در همان یافته ها، عمیق تر بنگرد و تحلیل و تجزیه نماید:

اول 1460-1459

مهمترین مواردی که مولانا درباره‌ی شک و تردید عنوان می کند عبارتند از:

- شک عقبه راه حق و زمینه ساز یأس و تنهایی است. (3 : 493-488)

- پرهیز از سئوال و جواب و اعتراض، زیرا پرسشگری حجاب اندیشه‌ی آدمی است (همان، 1876-1847)

- تنها زداینده شک و تردید ایمان آوردن و یقین به امور نفسی است. (همان، 45-39)

- مولانا سه اصل را عامل گرایش به شک و تردید می داند: دم غنیمتی، یأس گرایی و لجاجت (همان، 95-4786)

- انسان نباید به امور مافوق ادراک خود با تردید بنگرد، این تردید حاصل عجز انسان از ادراک ماهیت و حقیقت هستی است.[1] (همان، 57-3635)

تردید مادر انسان مانع از ابتکار عمل می شود افراد تردید کننده دارای توقعاتی سطح پایین در مورد تجارب لذت بخش و موفقیت آمیز هستند. آنها میل دارند تعاملات اجتماعی را تنش زا تفسیر می کنند و به آینده امیدوارانه نگاه نمی کنند. افراد تردید کننده دارای احتیاطی بیش از حد لازم هستند. بنابراین از عبارات خود تحقیر کننده استفاده می کنند ؟ منفعل و دنباله‌رو و مضطرب هستند و از استرس و نارضایتی از مقالات اجتماعی خود به رنج می‌برند.[2]

مولانا مهارت از بین بردن تردیدها را از سه بعد تبیین می نماید:

تردید سازنده:

سخن مولانا این است که همه‌ی تردیدها، مخرب نییست، بلکه تردید می تواند برای انسان سازنده باشد.

مولانا در داستانی بسیار زیبا از صحبت جغدان و باز صحبت می کند. جغدان، باز را مجرم می شناسند چرا که باز مسکن آنان را ویرانه می خواند و شک و تردید درون آنان می افکند.

ششم 963 ، 961-959

باز عامل شک و تردید در جغدان می شود و خیال راحت آنان را بر می‌آشوبد، و مسکن آنان را ویرانه می خواند. این شک و تردید می تواند سازنده و ؟؟ می باشد. برای پایین مکان والا و متعالی.

تبعات و نتایج تردیدها:

مولانا عقیده دارد که اگر تردیدها سازنده نباشد، می تواند نتایجی منفی به بار آورده انسان برای تبعات انجام این کار باید اندیشه ای استوار داشته باشد، تردیدها و ترددها مانعی بزرگ برای ایجاد تغییرات است بنابراین، باید تردیدها از بین بروند؟

سوم 490-488

تردید عزم انسان را برای یادگیری و تفسیر ضعیف می کند. تردیدها، انسان را همیشه به سر دو راهی قرار می دهند. بنابراین یکی از مهارتهای انسانی این است که سعی کند در عقیده و نظر خود، تثبیت نظر داشته باشد.

ششم 204

38-2- مهارت از بین بردن حیرت ها

تعریف:

حیرت هم در اندیشه‌ی مولانا، به نوعی سرگشتگی است و دو سو به و دو وجود دارد از سویی سازنده است و از سویی مخرب است. سخن این است که باید بین شیفتگی زدگی نسبت به باورها و یافته ها و طرد تمامی آنها، تمیز قائل شود. که هر دو از آفات معرفتی و تفکر انسانی است.

اول 312

این ضدها و اختلافات، برای انسان های پویا، مراحل مقدماتی رسیدن به یقین و شتاب است که روزی زندگی خوب است. مولانا میان شکاکیت و حزم و تردید تفاوت، قائل است و شرط آزادی و رهایی است انسان را در این می داند که در مواردی ؟ ظن و گمان بد باشد.