مقاله بررسی اختلالات دیکته‌ای کودکان استثنایی در 23 صفحه ورد قابل ویرایش

فصل اول

نام- ......

فامیل-.........

متولد- 1378

کلاس- دوم ابتدائی

وضعیت زایمان- طبیعی

توانائی ذهنی- کاملاً عادی

ریحانه رستمی کلاس دوم نمره دیکته او معمولاً بین 14، 15 می‎باشد در حالیکه هوش او خوب است و توانائی کارهای انتزاعی او بالاست ولی از نظر نوشتاری ضعیف است ریحانه به صورت طبیعی به دنیا آمده و هیچگونه ناراحتی دال بر اینکه آسیب مغزی داشته باشد نیست توانایی ذهنی او هم بالاست در حد طبیعی تنها اشکال او نمرات کم دیکته او می‎باشد.
وضعیت فعلی

طی بررسیهای مکرر دیکته او و آزمونهایی که از او گرفتم متوجه شدم که ایشان از نظر شنیداری و دیداری مشکل دارند بعنوان مثال بشقاب را بشگاب می نوشت و منظور را منزور که نشان دهنده اختلال دیداری و شنیداری او بود.


هوش

هوش او طی آزمون ریون که از او گرفتم خوب بود و در حد نمرة (125) و طبق درسهایی که او تا به حال نمره آورده بود نشان می داد که در مسئله هوشی مشکلی ندارد چون به غیر از دیکته بقیه نمرات کتابهای درسی او در حد خوبی بود.
شناخت

شناخت او نسبت به محیط و اطرافیانش خوب بود ولی کمی نسبت به بعضی مسائل بی دقتی می کرد و مثلاً تصاویری که به او نشان داده می شد با کمی مکث و جابه جایی بعضی از آنها را می گفت یا نسبت به بعضی حروف بی توجه بود که شاید به خاطر اختلال ضعف دیداری و شنیداری او بود.
عاطفه

ریحانه از نظر عاطفی دختری بود فوق العاده حساس و مسائل عاطفی را خیلی مورد توجه قرار می داد خصوصاً به تشویق هایی که می شد برایش خیلی مهم بود چون مرتب نمره های خوب و کلمات زیبایی را که آموزگاران برایش نوشته بودند نشان می داد و انتظار داشت که او را تحسین کنم و از تحسین آفرین گفتن من واقعاً لذت می‎برد.
احساس

ریحانه رویهمرفته احساس خوبی داشت و بیشتر از نکات مثبت اطرافیانش یاد می کرد و اهمیتی که برایش قائل هستند و این احساس مثبت او، او را به همه چیز خوشبین کرده بود.
خلق

ریحانه اخلاق خوبی داشت و مرتب از کلمات زیبا و لبخندی ملیح که روی لبانش بود می‌شد اخلاقش را تا حدودی تشخیص داد و مادرش هم می گفت همیشه همینطور است مهربان و خنده‌رو در عین حال احساس مسئولیت در مقابل کارهای روزمره و اطرافیانش برای او مهم است.
توجه

توجه او به امور خیلی خوب بود تا جایی که با دقت کردن همه چیزها را خیلی خوب توضیح می داد ولی گاهی هم کمی از مسئله پرت می شد که شاید به خاطر ضعفهای یاد شده بود.
تمرکز:

در مورد تمرکز کمی مشکل داشت یعنی باید حتماً به او گوشزد می شد که روی مسئله ای که باید پاسخگو باشد کمی تمرکز کند و حواسش را جمع کند بعد از یکی دوبار تذکر تقریباً درست جواب می داد.
ادراک:

ادراک او کمی در مقابل مسائل که برایش مطرح می کردم ضعیف بود خصوصاً در خواندن و نوشتن و خصوصاً در نوشتن مطلب ارائه شده با مشکل روبرو بود ولی در کل خوب بود یعنی با کمی تمرین و دقت درست می نوشت.


رفتار:

رفتار خوبی داشت بطوریکه تمام اولیا مدرسه از او راضی بودند و در خانه هم مشکلی نداشت دختر منظم و منضبطی بود.
دقت شنیداری:

دقت شنیداری او با مشکل مواجه بود و کمی جابه جا کلمات را به کار می‎برد معلوم بود اصلاً دقت خاصی روی به کار بردن کلمات و نحوه شنیدن آنها ندارد.
دقت دیداری:

کمی با اشکال روبرو بود به خاطر اینکه کارتهای تصاویر را با دیدن مرتبه اول به خوبی جواب نمی داد.
تمییز دیداری و شنیداری:

تمییز دیداری شنیداری او با مشکل مواجه بود چون با ریزه کاریهایی که در تصاویر به او نشان داده می شد اصلاً توجه نداشت و جملاتی را هم که به کار می بردم و از او می خواستم بگوید با مکث و جا انداختن ادا می کرد.
تبانی حافظه دیداری و شنیداری:

رویهم رفته خیلی خوب نبود و این مسئله را می شد از نحوه دیکته نوشتنش متوجه شد.
شناخت اشیای محیطی

شناخت حیوانات خوب، رنگها خوب، کمی در اشکال شکل مشکل داشت که آنهم به خاطر حساسیت دیداریش بود.
آستانه عمل

کمی با مکث ولی خوب بود و نسبتاً در عمل مشکل نداشت.
هشیاری

درصد هشیاری او خوب بود و زود متوجه می شد.
انگیزه

انگیزه خوب و بسیار بالایی داشت و خود را به خاطر اینکه به همردیفهای کلاسی برساند آماده کرده بود و با انگیزه عالی همه تمرینها را به خوبی انجام می داد بدون احساس خستگی
کنجکاوی محیطی

کنجکاوی محیطی او خوب بود و دنبال این بود که مطالب جدید یاد بگیرد و مرتب سؤال می کرد خصوصاً راجع به محیط طبیعت و اینکه هر چیزی از چی بوده و چطور درست شده.

آری اینها نشانه های بالینی او بود که تقریباً همه مثبت بود و در حد نرمال اما در دیکته نویسی ضعیف بود و باید به دنبال علت می گشتم و پس از آزمونهای متعدد متوجه شدم که حساسیت دیداری و شنیداری او ضعیف است.






تقویت حافظه

تمرینهایی که برای تقویت حافظة دیداری بسیار مفید بودند را برای او اجرا کردم و از او خواستم که انجام دهد.

ریحانه دختر خوبی بود و دنبال این بود که مشکلش حل شود لذا بدون هیچ مقاومتی انجام می داد چند نمونه از تمرینهایی که با ریحانه کار کردم و جواب مثبتی هم گرفتم را در اینجا ذکر می‌کنم.

تمرین

1- ابتدا دو تصویر را که شکل های مختلفی داشت انتخاب کردم و به او نشان دادم و سپس تصویرها را در جای دیگر گذاشتم و از او خواستم آن تصاویری را که دیده نام ببرد.

2- دوباره همان تمرین اول را تکرار کردم اما این بار به جای دو تصویر سه تصویر به او نشان دادم و به همین ترتیب ادامه دادم و از او خواستم که به خاطر بسپارد. پس از اینکه او مدت زمانی را که خودش کافی می دانست به تصویر دقت کرد تصویر را برگردانده و از او خواستم که اجزای تصویر را بگوید معمولاً در دفعات اول بخشهای اندکی از جزئیات در حافظة دیداری او مانده بود و بخشهایی را به خاطر نمی آورد یا اشتباه پاسخ می داد.

سپس همان تصویر را مجدداً به او نشان دادم و از او خواستم دوباره مشاهده کند و کل اجزای آن را به خاطر بسپارد اینبار بهتر دقت کرده بود و نوع کیفیت نگاه کردنش به تصویر خیلی بهتر شده بود و تفاوت چشمگیری داشت و به نظر من همین تفاوت می توانست درمان پذیری خوبی برای او باشد خلاصه طی چند روز و روزانه چند دقیقه تمرین مجدداً اولین تصویر را به او نشان دادم و اجرای آنرا از او پرسیدم جالب بود که با کمال اطمینان و اعتماد به نفس مشاهداتش را بیان کرد و واقعاً نسبت به قبل تفاوت چشمگیری در میزان تقویت حافظه دیداری او مشاهده کردم.

راههای دیگری هم در کتاب خوانده بودم نسبتاً همه را در مورد او به کار بردم و جواب خوبی هم گرفتم.

راه دوم برای تقویت حافظه دیداری

مجموعة محدودی از اشیا را به ترتیب خاصی چیدم و از او خواستم نام و ترتیب قرار گرفتن آنها را به خاطر بسپارد بعد چشمان او را بستم و جای چند وسیله را با هم جابجا کردم و بعد چشمانش را باز کردم و از وی خواستم که اشیا را به ترتیب قبلی بچیند.

تمرین سوم

با هماهنگی اولیا مدرسه از او خواستم چند دقیقه بیرون از کلاس باشد در غیاب او محل نشستن یکی دو نفر از همکلاسیهایش را عوض کردم سپس او را به کلاس فراخواندم و از او خواستم تغییرات انجام شده در کلاس را پیدا کند.

از انواع اسباب بازیهای آموزشی مربوط به حافظه مثل دومینو استفاده باید بشود و با استفاده از آن مسابقه ای بین دانش آموزان ترتیب می‎دهیم.

در نهایت پس از اینکه به مدت چند روز و روزانه حدود پانزده دقیقه تمرینهای قبلی را انجام دادم کارتهای مقوایی به ابعاد حدود 10*7 سانتی متر تهیه می کنیم سپس واژه هایی را که دیکته صحیح آنها نیاز به حافظه دیداری دارد انتخاب کرده هر واژه را روی یک کارت می نوشتم بهتر است واژه ها از صفحاتی از کتاب درسی دانش آموز انتخاب شود که دیکته آنها به زودی در کلاس درس آموزش داده خواهد شد ابتدا کارتی را به او نشان می دادم تا به اندازه کافی به آن نگاه کند سپس کارت را مخفی کرده از وی می خواستم دیکته آن واژه را با استفاده از انگشت در هوا بنویسد این کار برای او هم ساده‌تر و هم خوشایندتر بود از نوشتن با مداد در روی کاغذ.

پس از اینکه وی در انجام این تمرین از خود موفقیت نشان داد و کارت را پی در پی به او نشان دادم و سپس خواستم با انگشت دیکته هر دوی آنها را در هوا بنویسد و به همین ترتیب به تعداد کارتها اضافه کردم با انجام این تمرین روزانه 10 الی 20 دقیقه حتی پس از گذشت یک هفته دانش آموز پیشرفت محسوسی را در دیکته نشان داد می توانیم کارتها را از واژه های نسبتاً مشکل کتاب درسی انتخاب کنیم در تعداد کارتهایی که به عنوان نشانه موفقیت به دست آورده است یادداشت کرده و این کار به خاطر تقویت رفتار وی صورت می‎گیرد.

می توانیم از خود دانش آموز به عنوان مربی استفاده کنیم و از او بخواهیم برای هر موفقیت به خودش امتیاز بدهد.


روش امتیاز دهی

1- از همه مهمتر اینکه از گفتن تعداد غلطهای دانش آموز به هنگام انجام تمرینها یا به هنگام تصحیح دیکته خودداری کنیم.

2- همیشه باید تعداد واژه هایی که درست نوشته است را و از نظر او یک تلاش موفق محسوب می‎شود را به حساب آوریم این امر موجب تقویت یاد‌گیری وی خواهد شد.

نوشتن کلمات هم خانواده

این تمرین موجب می‎شود که علاوه بر تقویت حافظه دیداری کودک درک کند که این کلمات یک ریشه دارند و هم خانواده هستند و بنابراین همانند هم نوشته می‎شوند پس از چند روز تمرین اگر فقط یک واژه را به کودک یاد دهیم مثلاً واژه سبب و از او بخواهیم دیکته این واژه ها را بنویسد (اسباب- مسبب- سببها) میزان موفقیت او در دیکته صحیح این واژه ها حتی اگر این واژه ها را قبلاً ندیده باشد بسیار افزایش خواهد یافت.