مقاله تعمیر تلویزیون (تیونرها) در 70 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب
عنوان صفحه

بخش 1:

تیونر 1

بخش 2 :

طبقه IF آشکار ساز و AGC 8

بخش 3:

مدارات رنگی 17

بخش 4:

مدارات تصویر 62



بخش 5:

منبع تغذیه 66





بخش 1:
q تیونر

همانطوریکه در نمای کلی گیرنده های رنگی بررسی گردید امواج دریافت شده توسط آنتن به تیونر منتقل می گردد .، تیونر تلویزیونهای رنگی علاوه بر کارهای معمولی یک تیونر که از تلویزیون سیاه و سفید به خاطر داریم (انتخاب کانال‌ ، حذف امواج مزاحم ، تقویت موج فرستنده و . . . ) در خروجی خود امواج فرستنده را تبدیل به سه موج IF به ترتیب زیر می کنند:

1) IF صدا (فرکانس 4/33 مگاهرتز)

2) IF تصویر(فرکانس 9/38 مگاهرتز)

3) IF رنگ(فرکانس 43/34 مگاهرتز)

تیونر ها در دو نوع مکانیکی و الکترونیکی درست می شوند ، در تلویزیونهای رنگی جدید اکثرا تیونر به صورت الکترونیک طراحی میشود . این تیونرها مدارات دریافت هر سه محدوده VHF I , VHF III , UHF را دارا هستند ، در جدول زیر محدوده امواج تلویزیونی و تعداد کانالهای آنها مشخص شده است :


باند


تعداد کانال


محدوده فرکانسی
VH I




4 تا 2




MHZ 68تا47



VHF III


12 تا 5


MHZ 230تا174


UHF


68 تا 21


MHZ 676تا300

در تیونرهای میکانیکی جهت آنکه کانال و محدوده کار تیونر را تعویض نمائیم دسته سلکتوری وجود دارد که این کار را انجام می دهد ، ولی در تیونرهای الکترونیک جهت این کار ، مداری در نظر گرفته شده است به نام مدار فرمان تیونر .

بنابراین مدار فرمان تیونر باید بروی تیونرهای الکترونیک دو کنترل اعمال نماید اولا محدوده کار تیونر را مشخص کند که آیا بر روی UHF ، VHF I ، VHF III باشد ثانیا معین کند در آن محدوده بر روی چه کانالی تصویر دریافت دارد .

عمل اول با قطع و وصل ولتاژ تغذیه هر قسمت انجام می گیرد یعنی زمانی که می خواهیم تیونر بر روی محدوده VHF I کار کند ، مدار فرمان ولتاژ تغذیه دو باند VHF III و UHF را قطع کرده و فقط ولتاژ تغذیه به باند VHF I می دهد . این باعث می شود که فقط باند VHF I کار کرده و دو باند دیگر غیر فعال باشند.

عمل دوم (تعویض کانال) با کم و زیاد کردن یک ولتاژ متغییر(معمولا صفر تا 33 ولت) توسط مدار فرمان تیونر و اعمال آن به دیودهای واریکاپ تیونر انجام می گیرد .

دیودهای واریکاپ چه عملی انجام می دهند ؟

دیودهای واریکاپ یکی از انواع دیودها هستند که وقتی در بایاس معکوس قرار گیرند میتوان با کم و زیاد کردن ولتاژ دو سرشان از آنها همانند یک خازن متغییر استفاده نمود .

حال در تیونر های الکترونیک در هر باند تیونر ، تعدادی دیوید واریکاپ قرار گرفته که مدار فرمان تیونر بسته به کانال انتخابی توسط مصرف کننده ولتاژ دو سر دیودهای واریکاپ تیونر در آن قسمت را تغییر داده و ظرفیت دیود واریکاپ را برای آن کانال تعیین می کند ، در حقیقت از دیودهای واریکاپ به عنوان قسمتی از مدارات هماهنگ داخل تیونر استفاده شده است .





بررسی تیونر تلویزیون رنگی شهاب 21 اینچ :

تیونر این تلویزیون از نوع الکترونیک بوده و قدرت دریافت هر سه محدوده ، UHF و VHF III و VHF I را دارا می باشد ، کنترل این تیونر بر عهده آی سی کنترل تلویزیون (ICSO1 ) می باشد .

طریقه تنظیم کانال توسط آی سی کنترل : برای آنکه مشخص شود بر روی چه محدوده ای کار کند ، سه پایه BL و BU و BH در بین پایه های تیونر وجود دارد . BU تغذیه محدوده UHF داخل تیونر ، BL تغذیه محدوده مدار VHF I و BH تغذیه مدار محدوده VHF III تیونر است .









طرز کار به این صورت است که وقتی تلویزیون فرمان کار روی محدوده UHF دریافت کرد ، آی سی کنترل (ICSO1 ) ولتاژ مثبت بیس Q101 را کم می کند ، چون ترانزیستور به محدوده UHF تیونر می رود .

بخش AGC :

سیگنال ویدئوی آشکار شده در پایه 22 از داخل آی سی به آشکار ساز AGC داده می شود AGC بسته به قوی یا ضعیف بودن سیگنال ولتاژی را تهیه کرده و به تقویت کننده IF داخل آی سی داده مقدار تقویت آنراتنظیم میکند همچنین این ولتاژبه مدارGC) RF AGC Aتیونر) داخل خود آی سی نیز رسیده و باعث می شود ولتاژی بین 4/2 (در هنگامیکه سیگنال قوی است ) تا 3/7 ولت ( هنگامیکه سیگنال ضعیف است ) از پایه 13 آی سی 101 خارج شده به پین AGC روی تیونر رسیده و مقدار تقویت ترانزیستور تقویت RF داخل تیونر را بسته به قوی یا ضعیف بودن سیگنال تنظیم کند .

تشخیص سالمی طبقه IF :

کابل خروجی تیونر به طبقه IF را جدا کرده با یک سیم به آنتن به ورودی آن سیم مغزی ضربه می زنیم اگر نویز در صدا و تصویر ظاهر شد طبقه IF سالم است .

و یا آنکه می توان یک سیم آنتن به پین IF تیونر در حالیکه تلویزیون روشن است ضربه زد اگر در صدا و تصویر اثر کرد طبقه IF سالم است ( در صورتی که تیونر الکترونیک و سوکتی باشد).

تشخیص سالمی AGC :

آنتن وصل شودبه طوریکه تصویرفرستنده کامل دریافت شوددراین حالت روی پین agc تیونربایدحدود2ولت وباقطع آنتن باید5/7ولت ظاهرگردد.

تشخیص سالمی AFT:

درحالت دریافت سیگنال واضح توسط تلویزیون اکر دربین AFTتیونرحدود5/6ولت دیده شدAFTسالم است .

تنظیمات طبقه IF:

دراین طبقه فقط تنظیم AGC:تیونر(AGC DELAY)داریم به طوریکه وقتی آنتن وصل بود وتصویر واضح رادریافت کردیم باتنظیم VR151(درپایه 12آی سی 101)ولتاژپین AGCروی تیونررادر5/2ولت وزمانیکه آنتن قطع است این ولتاژرادر5/7ولت تنظیم می کنیم .

تعمیرات طبقه IF:

همانطوریکه دربررسی این طبقات مشاهده گردیدبه دلیل آنکه این بخشهاسرراه عبور وتقویت اطلاعات صداوتصویرفرستنده قرار دارند هد گونه ایرادی درکار یکی از مدارات فوق هم صدا وهم تصویر گیرنده راباهم معیوب می کند بنابراین درصورت عدم وجود صدا وتصویر (در صورتیکه راستروجود داشته باشد):

1-بایک سیم آنتن به پین IFروی تیونر ضربه زده شود که در اینصورت یکی از دوحالت زیر مشاهده می شود:

الف –اگر انجام این کار درصداوراستر اثری نداشت :

عیب در طبقه IF(Q161,IC101وقطعات این مسیر )می باشد جهت تشخیص محل دقیق عیب ولتاژ پایه های آی سی 101گرفته شود،اگر مطابق نقشه نبود به احتمال زیاد خود آی سی خراب است وبه احتمال ضعیفتر قطعات جانبی آی سی .درصورتیکه ولتاژ پایه های آی سی طبق نقشه بود می بایدQ161،Z161وقطعات اطراف آنها بررسی کرد.

ب –درصورتیکه سیگنال دادن به ورودی طبقه IF درصدا وراستر اثرکرد:مشخص می شودکه طبقه IFسالم است ابتدا از سالمی طبقه AGCمطمئن می شویم (در صورت غیر نرمال بودن ولتاژAGCروی تیونر باید مسیر AGCتاIC101یا خود آی سی رابررسی نمود )،سپس توجه می کنیم که ولتاژ تغذیه به تیونر برسد(12ولت )اگر ولتاژدرست نبود می بایست رگولاتور 12ولت (Q101)رادرمنبع تغذیه بررسی کرد،اگر ولتاژ تغذیه تیونر نیز درست بود عیب در تیونر است (تیونر تعویض گردد).








2-طریقه تشخیص NTSCاز PAL:

دراین تلویزیون برای تشخیص NTSCازPALازاختلافی که فرکانس

های افقی وعمودی سیستم NTSCباPALدارد،برای شناسائی این دو سیستم از هم استفاده شده است :

حالت PAL حالت NTSC

15625HZ:فرکانس طبقه افقی 15750HZ:فرکانس طبقه افقی

50HZ:فرکانس طبقه عمودی 60HZ:فرکانس طبقه عمودی

25:فرکانس تصویر 30HZ:فرکانس تصویر

625:تعدادخطوط افقی 525 :تعدادخطوط افقی

بنابراین درسیستم NTSCهررفت عمودی ازبالای لامپ تصویر تاپایین

تقریبا 260خط افقی رادر بر می گیرد ،درحالیکه درسیستم PAL310خط افقی به ازاءهر رفت عمودی وجود دارد (چرا که می دانیم جاروب خطوط یک در میان انجام می شودبه این معنی که در هر رفت عمودی فقط نیمی از خطوط افقی جاروب می شود به علت آنکه از چشمک زدن تصویر از برود).

بنابراین یک شمارنده که بتواند به ازای هر رفت عمودی تعداد خطوط افقی را بشمارد می تواند سوئیچ کننده حالت NTSCاز PALباشد ،IC101به همین منظور در تلویزیون قرارگرفته است .

سیگنال مرکب تصویر بعد از خارج شدن از IC101وحذف صدابه پایه 4آی سی ICK01داده می شود دراین پایه آی سی یک مدار جداکننده پالس های سینک از سیگنال مرکب قرارگرفته ،پالس های سینک از پایه 3آی سی بیرون آمده توسط فیلتر پائین گذر سینک عمودی جدا شده وبه پایه 5آی سی واز آنجا به شمارنده داخل آی سی داده می شود .

از طرف دیگر ، از پایه 11ترانس H.Vنیزنمونه فرکانس افقی به پایه 1آی سی واز آنجا به شمارنده می رسد ،درشمارنده این دو باهم مقایسه شده ، اگر به ازای هر سینک عمودی 260پالس افقی شمارش شد سیستم NTSCوچنانچه به ازای هر سینک عمودی 310پالس افقی وجود داشت سیستم PALتشخیص داده خواهد شد

درحالتیکه سیستم NTSCباشد ،آشکار ساز داخل آی سی پایه های 9و10آی سی راشاسی کرده (صفر ولت )ودرهمین حال ولتاژ پایه های 7و8آی سی را زیاد می کند (5/10ولت )وباعث به وجود آمدن تغییرات زیر می گردد:

الف –پایه 7دراین تلویزیون استفاده نشده است .

ب –بالارفتی ولتاژ پایه 8درحالت NTSC(5/10ولت )باعث وصل شدن دودیود DK04وDK01می شود .DK01به سر وسط ولوم Hold.V(تنظیم کننده فرکانس عمودی درحالت NTSCاز50هرتز به 60هرتز می شود و DK04نیز به Hold.H(تنظیم کننده فرکانس افقی )وصل بوده که این نیز درحالت NTSC فرکانس افقی رااز 15625به 15750هرتز می رساند .

ج –شاسی شدن پایه 9آی سی درحالت NTSCباعث وصل شدن دودیودDK03وDK02به شاسی می شود ،در نتیجه DK03پایه 19آی سی 501راشاسی میکند .وباعث می شود مسیر سیگنال تاخیر یافته از خط تاخیر به شاسی برود (درحالت NTSCنیازی به خط تاخیر نیست )وDK02نیز به ولوم Hight.Vدرطیقه عمودی وصل بوده درحالت NTSCباعث می شود که ارتفاع تصویر کم نشود (در NTSC خطوط افقی 525خط ودر PAL625خط است ).

د-درحالت NTSCپایه 10آی سی نیز شاسی می شود و باعث می گرددپایه 39از آی سی کنترل به شاسی وصل گرددوحرف NTSCروی تصویر ظاهر گردد.

کلیه تغییرات فوق درحالت تبدیل دو سیستم PALباSECAMبه NTSCانجام می گیرد ،حال اگر سیگنال دریافتی PALباشد کلیه تغییرات فوق برعکس خواهد بود.

عیوب مدارات سوئیچ سیستم های رنگ :

الف –تصویر NTSCدرجهت عمودی پرش دارد :مسیر DK01وRK10تاپایه 8،ICK01بررسی گردد.

ب –تصویرNTSCپرده کرکره ائی می شود :مسیر DK04وRK11تاپایه 8،ICK01بررسی شود.

ج –ارتفاع تصویردرNTSCکم می شود :مسیر DK02وRK14تاپایه 9ICK01بررسی شود .

د-درحالت NTSC رنگ ، ارتفاع فرکانس افقی وعمودی اشکال دارد:

مسیر ICK01بررسی شود .

طریقه نصب دیکدورهای رنگ بر روی انواع تلویزیونهای رنگی :

اکثر تلویزیون های رنگی مجهز به هر سه نوع دیکدور گفته شده نیستند بنابراین قادر به پخش رنگ فقط دریک یا 2سیستم می باشند،به این دلیل در بعضی از تلویزیونهالازم است دیکدور رنگ برروی آن نصب کنیم ،دراین قسمت طریقه نصب انداع دیکدورهارا بررسی می کنیم .

نکته مهم : جهت مدارات دیکدور رنگ احتیاج به پالیهائی از طبقه افقی داریم که می توان به یکی از سه روش زیر این پالسها را تهیه نمود :

1) با استفاده از دستگاه اسیلوسکوپ از یکی از پایه های ترانس هی ولتاژ.

2) با استفاده از چند دور سیم روکش دار معمولی که روی هسته ذغالی ترانس های ولتاژ پیچیده شده است ، یک سر این سیم را به شاسی دستگاه لحیم می کنیم ، در سر دیگر آن پالس افقی خواهیم داشت . باید در نظر داشت در این حالت هر دور سیم ولتاژی حدود 10vp.p دارد .

3) از محل دو پایه فیلامان (چرا که اکثر فیلامان از طبقه افقی تغذیه می گیرد).