مقاله بررسی یوگا، تاریخچه و کلیت در 15 صفحه ورد قابل ویرایش

یوگا، تاریخچه و کلیت:

یوگا، نوعی ورزش هندی است که فکر را متمرکز و جسم و روان را سالم می کند و باعث محو نگرانیها و گرفتاری های زندگی می شود.

منظور از ریاضت کشیدن، انجام یک سری ورزش های مخصوص جسمی و روحی است که سبب افزایش تمرکز فکر می شود. زمانی که تمرکز فکر زیاد شد، هر لحظه که انسان، فکر خد را متوجه چیزی کند، خودبخود آن عمل انجام خواهد شد. یکی از روشهایی که موجب تمرکز فکری شدیدی می شود، روش هایی است به نام «سر بزرگ»، که اعمال و حرکات به خصوصی است که اختراع آن، هندی ها بوده اند و ما، این حرکات و اعمال را تحت مبحث «یوگا» بررسی می کنیم.

«یوگ» یا «جوک» به معنی پیوستن است و اسم فاعل، یعنی کننده کار آن یوگی یا جوگی معروف هندی است.

یوگا در اصطلاح فلسفی، نام یکی از شش مکتب فلسفه هندی است که اصول آن بر آداب ریاضت و ورزش بدنی قرار دارد، و یوگی یا جوگی در این معنا، همان مرتاض است.

اما از طرفی دیگر؛ کلمه یوگ، همان یوغ فارسی است به معنای مهار یا رام کردن حیوان سرکش و به طور مجازی، به معنای رام کردن نفس حیوانی انسان، به کار می رود.

به گفته «جیمز هویت» کلمه یوگا، از زبان سانسکریت مشتق شده با ریشه هند و اروپایی و به معنی «زیر یوغ درآوردن» است و نیز می توان یوگا را یکی شدن و جفت شدن نامید. یعنی یکی شدن روح یک فرد با روح عالم وجود، یعنی «خدا».

پایه گذار مکتب یوگا، و دانشمندی به نام Patannmjali بوده که حدود دو قرن قبل از میلاد، می زیسته است.

به گفته دکتر تارا چند، سفیر کبیر سابق هند، در کتاب «اوپانیشاد» (سر اکبر): «زندگانی نفس همواره مشوش و بیقرار است و مقرون عدم رضایت. زیرا به رنج های پنج گانه زیر گرفتار است؛

1- بشر در جهل و اشتباه است. 2- به لذایذ علاقمند است. 3- از چیزهای نامطبوع متنفر است. 4- عاشق زنده ماندن است. 5- از مرگ می ترسد.

و فقط به وسیله ریاضتهای تعیین شده در مکتب یوگا می توان به عوامل بالا چیره شد و به حالتی رسید که دیگر بشر بر جهل و اشتباه پیروز گردد و در این حال، علاقه ای به لذات مادی ندارد و تمایلاتش از بین می رود. از مرگ نمی هراسد و اراده ای بسیار قوی پیدا می کند.»

به عقیده پاتانجالی (Patanjali)، برای به دست آوردن سلامتی روحی و جسمی کامل یا «نیروی بزرگ طبیعت» تمرینات و ورزش های زیر باید انجام شود:

1- ریاضت کشیدن و روزه گرفتن 2- حالات بدنی اعضای بدن را به سختی نگه داشتن

3- کنترل و حبس نفس 4- کناره گیری از شهوات و تمایلات 5- تمرکز افکار و غلبه بر دماغ 6- از کار انداختن حواس ظاهر و باطن 7- توجه ثابت به یک چیز خاص 8- تعمق و عرفان، یا محو شدن در «او».

علاوه بر آن، شخص یوگی، علاوه بر انجام تمرینات فوق، بایستی صفات اخلاقی زیر را در خود، پرورش دهد:

1- ظلم و ستم نکند 2- صدیق و راستگو باشد 3- دزدی نکند 4- پاکدامن و عفیف باشد 5- از کسی چیزی قبول نکند.

یوگا و عصر امروز، کنترل اراده:

از میان 8 دستورالعمل ذکر شده در بخش پیش، آن چه امروزه متداول است، تنها دو تمرین 1) تمرینات تنفسی 2) حالات بدنی خاص می باشد. این دو نوع تمرین، تحت عنوان یوگا امروزه در آمریکا و اروپا و بسیاری از نقاط دیگر جهان رایج بوده و نتایج بسیار خوبی در معالجات روانی و آرامش فکری دارد.

پیشرفتهای علم و تکنولوژی، انسان را به شدت حساس و البته خلاق ساخته است و سمت چپ مغز به طور قابل ملاحظه ای توسعه یافته است. همراه شدن با چنین رشدی، انسان را بیش از پیش از تنش و استرس مواجه ساخته است و چیزی که یوگا در این عصر پرتنش عرضه می کند این است:

«تربیت احساس و عاطفه و به کارگیری نیروی اراده (رشد بخش راست مغز به طور کلی و …)»‌

یوگا، پیش از آن که صرفاً فیزیکی باشد، علمی مربوط به آینده است. یوگا در واقع، فرآیندی است برای ارتقای انسان، از سطح غرایز حیوانی به نیروی تشخیص. در واقع راهی برای چگونگی آشکار ساختن توانایی های بالقوه درونی مان، یوگا، اراده و احساسات ما را نیز به کار می اندازد. و نیروی تجزیه و تحلیل و بصیرت ما را گسترش می دهد.
هاتایوگا چیست؟

شیوه های مختلف یوگا در آغاز متفاوت هستند. اصل و هدف در همه آنها یکی است: خودشناسی کامل. تنها از طریق خودکنترلی یا اراده قوی می توان به این هدف رسید. لذا شیوه های گوناگون یوگا، ابتدا به ما طریق خودکنترلی را می آموزند. بهرحال شیوه های یوگایی دیگری وجود دارد که کار خود را ابتدا با طریق منضبط کردن ذهن آغاز می کند، یا کنترل احساسات و …

یوگاهای گوناگون، بسته به شیوه ای که از آن پیروی می کنند، نامهای خاص خود را می‌گیرند. اما یوگایی که ما در اینجا بیش تر مدنظر داریم و از این پس در مورد آن صحبت می کنیم، یوگایی است که کار خود را ابتدا با کنترل نفس بوسیله «کنترل تن» آغاز می کند. پس در واقع شروع یوگا در این راه با کنترل تن و بدن می باشد و تندرستی کامل هم از این راه به دست می آید که این نوع یوگا «هاتایوگا» نام دارد.

ریشه این کلمه، از دو کلمه HA به معنای جریان مثبت و THA به معنای جریان منفی گرفته شده است و در صورتی بدن ما سالم است که THA , HA در موازنه باشند و اشاره به این مطلب دارد که: بدن ما از دو جریان مثبت و منفی، جان گرفته است و تندرسی ما زمانی برقرار خواهد بود که این دو در تعادل با هم باشند. هاتایوگا به شناخت کامل این دو جریان، اشاره دارد و کنترل کردن این دو جریان با کمک اراده تربیت شده، یا در واقع به یوغ کشیدن این دو جریان با اراده و کنترل شخصی.

عمده بحث ما از این جا تا پایان مبحث در مورد هاتایوگاست و هر جا اسمی از یوگا برده می شود منظور همان هاتا یوگاست. و البته این به دلیل این است که این نوع یوگا، شکل رایج تر و ملموس تری می باشد و به دلیل رابطه‌ی کاملی که با سلامتی جسمی و بدنی انسان دارد،‌ به نظر مفیدتر و کاربردی تر و ان شاء ا… مورد استفاده خوانندگان می‌باشد.

تغذیه و رژیم غذایی در یوگا:

یکی از نکات مهم که در یوگا باید به آن توجه کرد، تغذیه است. فردیوگی در تغذیه باید به نکات زیر دقت کند:

1- بهتر است غذا طبیعی و سالم باشد و از یک رژیم غذایی آمیخته استفاده شود. یعنی غذای اصلی صرفاً گوشت نباشد. از گوشت و سبزیجات و میوه جات به طور توام در رژیم غذایی بهره گیری شود.

2- مقدار خوراک باید با نیازهای بدنی هماهنگ شود.

3- مهم تر از چیزی که خورده می شود، چگونه خوردن است. فردیوگی باید با عجله غذا نخورد و غذا را سریع قورت ندهد. غذا خوردن در آرامش و با لذت و آهستگی توصیه می شود.

در هنگام غذا خوردن باید دقت و تمرکز وجود داشته باشد و در هنگام خشم یا بحران عاطفی و …باید از خوردن غذا اجتناب کرد. بد نیست در اینجا به یک برنامه غذایی که توسط یک متفکر یوگا تهیه شده اشاره کنیم:

صبحانه: نصف لیوان آب پرتقال طبیعی، دو عدد تخم مرغ جوشانده، یک قطعه نان تست و یک فنجان قهوه یا چای بدون شکر.
ناهار: نصف لیوان آب پرتقال طبیعی، مقدار کمی گوشت پخته، سالاد سبزی و قهوه یا چای بدون شکر.
شام: نصف لیوان آب پرتقال طبیعی، کمی گوشت بریان، کلم پخته، دو عدد سیب زمینی پخته و قهوه یا چای بدون شکر

مواد اولیه این برنامه غذایی در روز دوم و سوم، اندکی تفاوت پیدا می کند و از روز سوم به بعد، دوباره تکرار می شود. با این رژیم، جسم یوگی، برای انجام حرکات آماده شده و تمرکز قوای روحی آسان تر می شود. همان طور که می بینید برخلاف تصور عامه، وضع غذایی و رژیم مورد استفاده یوگا چندان هم بد نیست!!

تمارین هاتایوگا سه بخش دارد:

1- کنترل خودآگاهی 2- کنترل تنفس (پرانایاما) 3- کنترل وضعیتهای بدنی (آسانا)

این سه بخش در تمام مراحل تمرینات، با هم و در کنار هم به کار برده می شوند و هیچ یکی بدون دیگری معنادار نیست. اکنون در مورد هر کدام توضیحاتی به شکل خلاصه ارائه می دهیم.