مقاله بررسی قاطعیت در 20 صفحه ورد قابل ویرایش

تعریف قاطعیت

جرأت ورزی، یک شیوه‌ی ارتباطی خاص است که می توان آن را آموخت و به کار بست. مهارت جرأت ورزی فرد را قادر می سازد تا افکار، احساسات و ارزش های خود را درباره‌ی یک موقعیت به طور آزادانه و مستقیم و با احترام به احساسات و ارزش های اشخاص دیگر بیان کند. این مهارت بر حقوق فرد، ضمن توجه به حقوق دیگران، تأکید دارد. بنابراین جرأت ورزی در موقعیت هایی که فرد تحت فشار است، مهارت مهمتر می باشد. تعاریف متعددی از جرأت مندی ارائه شده است. در این جا به چند مورد اشاره می کنیم:

· “ابراز عقاید، احساسات و افکار خود به طور مناسب، مستقیم، صادقانه و بدون بی احترامی به حقوق دیگران”.

· “تشخیص منافع خود و عمل براساس آن و مطالبه‌ی حق خود، بدون تعرض به حقوق دیگران”.

همان‌طور که مشاهده می کنید، در تمامی این تعاریف بر رعایت و احترام به حقوق دیگران تأکید شده است.
عناصر قاطعیت

جرأت‌مندی شامل هفت پاسخ است:

1- ابراز عقیده‌ی خود.

2- تقاضای تغییر رفتارهای نامطلوب دیگران.

3- رد درخواست ها و تقاضاهای غیرمنطقی دیگران.

4- ابراز احساسات مثبت و منفی خود.

5- آغاز و ادامه‌ی تعاملات اجتماعی.

6- پذیرش کاستی های خود.

7- ابراز جملات متعارف در هنگام رویارویی یا جدا شدن از دیگران.

برای کسب مهارتت جرأت‌مندی، لازم است فلسفه‌ی این نوع رفتار را بدانید. جرأت‌مندی به عنوان یک شیوه‌ی ارتباط بر چند اصل استوار است:

1- شناخت حقوق خود.

2- برابری انسان ها.

3- برخورداری از حقوق یکسان.

فلسفه‌ی زیربنایی آموزش جرأت‌مندی بر این فرض منطقی استوار است که همه‌ی انسان ها برابر هستند. هیچ کس نسبت به دیگری برتری ندارد. بنابراین ما از حقوق انسانی یکسانی برخورداریم. هدف جرأت‌مندی، دفاع از حقوق خود بدون تعرض به حقوق دیگران است. آگاهی از این حقوق اساسی، خود گام مهمی برای شروع آموزش جرأت‌مندی محسوب می شود. برای این که فرد بتواند رفتار جرأت‌مندانه از خود نشان دهد، ابتدا ضروری است حقوق اساسی خود و نحوه‌ی احقاق آن را بشناسد.
حقوق اساسی ما
پیام ارتباطی

این افراد با رفتارهای خود این پیام را به دیگران منتقل می کنند. “من خوب نیستم، شما خوب هستید.” این افراد خود را دست کم می گیرند. نیازها، احساسات و افکار خود را بی اهمیت می دانند. از طرف دیگر، دیگران را افرادی مهم و محبوب به حساب می آورند.
هدف

هدف اصلی افراد منفعل راضی نگه داشتن دیگران به هر قیمت ممکن و اجتناب از کشمکش است. این افراد برای جلب رضایت و تأیید دیگران به هر کاری تن می دهند و خود را به رنج می اندازند.

یکی از دلایل رفتار منفعلانه، عدم آگاهی افراد از حقوق فردی خودشان است. هم چنین آن‌ها فکر می کنند برای این که مؤدب و مفید باشند، لازم است تسلیم خواسته های دیگران شوند. برخی از این افراد بیان افکار خود و اتکا به نفس را ناشایست و نشانه‌ی بی ادبی می دانند. این افراد می ترسند اگر ابراز وجود کنند، ممکن است دیگران آن‌ها را دوست نداشته باشند.
خصوصیات کلامی و غیرکلامی افراد منفعل

· سرگردانی: کارها را بدون مطرح کردن پیشنهاد خاص رها می کنند.

· از این شاخ به آن شاخ پریدن: در بیان منظور خود ناتوان هستند و مرتب موضوع را عوض می کنند.

· صدای آرام و لرزان: تن صدای شان آرام و لرزان است و خیلی آهسته، توام به پوزش طلبی بدون دلیل حرف می زنند.

· من و من کردن: در بیان احساسات و افکار خود صریح نیستند.

· اجتناب از تماس چشمی: در هنگام صحبت کردن با دیگران به فرد مقابل نگاه نمی کنند.

· وضعیت بدنی نامناسب: قامت خمیده، حالت بدنی حاکی از خودکم‌بینی، شانه های افتاده، سربه زیر.

· وقتی دیگران درخواستی از آنان می کنند، با این نوع جملات پاسخ می دهند: “هرطور صلاح می دانی”، “برایم فرقی نمی کنه”، “هر چی شما بگویید”.
نتایج رفتار منفعلانه

فرد منفعل به خاطر از خودگذشتگی هایش مورد تعریف و تمجید قرار می گیرد و در صورت شکست، چون تصمیم گیرنده نبوده، خود را مقصر نخواهد دانست و دیگران از او حمایت خواهند کرد. غالباً دیگران تقاضاهای غیرمنطقی خود را به افراد منفعل تحمیل می کنند. سایر پیامدهای منفی رفتار منفعلانه عبارتند از: مشکلات بین فردی، عدم اعتماد به نفس، خودکم‌بینی، تن دادن به روابط ناخواسته. رفتار منفعلانه باعث می شود تا دیگران ما را موجود ضعیفی بدانند، موجودی که به سادگی می توان او را فریب داد. در نتیجه ما اغلب از زندگی خود ناراضی هستیم و نمی توانیم به اهداف خود برسیم. دیگران نیز کم تر به ما اعتماد خواهند کرد.
سبک ارتباطی پرخاشگرانه

رفتار پرخاشگرانه عبارت است از ایستادگی سرسختانه برای مطالبه‌ی حقوق خود و ابراز عقاید و احساسات به شیوه ای که معمولاً نامناسب بوده و باعث زیر پا گذاشتن حقوق دیگران می شود. ویژگی های مهم این شیوه‌ی ارتباط عبارتند از:

· خودخواهی.

· بی توجهی به حقوق و خواسته های دیگران.

· برتر دانستن خود.

· رنجاندن دیگران برای جلوگیری از رنجش خود.

· برچسب زدن به دیگران.

گام 2- دلیل خود را بیان کنید.

به طرف مقابل علت تصمیم، خواسته و احساس تان را بگویید مثلاً “خودم آن را لازم دارم“، “قبلاً قول آن را به کسی دیگر داده ام”، “متأسفم، برنامه‌ی دیگری دارم”، “متأسفم، نمی توانم کاری برای‌تان انجام دهم”. بنابراین ابتدا پاسخ نه می گوییم، بعد دلیل خود را به فرد مقابل بیان می کنیم. زیرا ما حق داریم درخواست های غیرمعقول دیگران را رد بکنیم و نیز حق داریم برای رفتارهای خودمان دلیل ارائه نکنیم.

گام 3- به طرف مقابل نشان دهید که نظر، خواسته یا احساس او را درک می کنید.

همدلی کردن با دیگران و تلاش برای درک احساسات آن‌ها موجب می شود تا دیگران پاسخ منفی شما را راحت تر بپذیرند. در واقع فرق جرأت‌مندی و پرخاشگری در این است که ما ضمن احترام به خواست ها و احساسات دیگران، عقیده و احساس خود را بیان می کنیم. مثلاً “البته، می دانم که تو واقعاً به آن نیاز داری”. “البته وضع تو را درک می کنم.”

موقعیت هایی که نه گفتن در آن ها برای شما دشوار است، شناسایی کنید و به همراه یکی از دوستان خود سه گام بیان شده را تمرین کنید. به یاد داشته باشید که مدتی طول می کشد تا این رفتار در شما نهادینه بشود. فقط در اثر تمرین زیاد می توانید بر این مهارت تسلط یابید و بدون احساس گناه پاسخ نه بدهید.

همه‌ی افراد به سادگی از خواسته‌ی خود دست برنمی‌دارند، از این رو به شکل ها و شیوه های مختلف شما را تحت فشار قرار می دهند تا با خواسته‌ی آن ها موافقت کنید. چند نمونه از این شیوه های تأثیرگذاری عبارتند از: “القای احساس گناه” “تو راضی می شوی من در این درس بیفتم”، “اگر من مشروط شدم، مقصر تویی”. تهدید “اگر این کار را نکنی، دوستی مان تمام می شود” دست انداختن و تحقیر “بچه ننه‌ای”، “دهنت بوی شیر می دهد”، “نترس! مامانت نمی بیند” لازم است این شیوه ها را بشناسید و با روش های خنثی سازی آن ها آشنا شوید.
روش های مختلف نه گفتن

هم چنین در برخی از موقعیت ها، به ویژه در شرایطی که فشار گروهی وجود دارد، شاید یک بار نه گفتن برای کاهش فشار گروه کافی نباشد. از این رو لازم است با راه های مختلف نه گفتن آشنا شوید. مهم ترین روش های نه گفتن در جدول زیر خلاصه شده است.