مقاله بررسی روش‌ها و فنون تدریس در 31 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان صفحه

1- تعریف تدریس................................................................................................. 1

2- ابعاد تدریس.................................................................................................... 3

3- طبقه بندی هدفهای آموزشی از نظر بلوم........................................................ 4

4- تعریف یاد‌گیری............................................................................................... 4

5- طبقه بندی نظریه‌های یاد‌گیری........................................................................ 6

6- روشهای نوین تدریس..................................................................................... 12

7- آموزش از راه دور......................................................................................... 16

8- مدارس هوشمند.............................................................................................. 19

9- نقد و مقایسه جزوه و کتاب............................................................................. 23




1- تعریف تدریس:

1- تدریس:

? فعالیتی است در جهت راهنمایی، هدایت و مساعدت در امر یاد‌گیری.

? بیان صریح معلم درباره آنچه که باید یاد گرفته شود.

? هم ورزی متقابل بین معلم و متعلم.

? فعالیتی است که شرایط مساعد و مناسب یاد‌گیری را فراهم می سازد.

? فعالیتی است برای رشد فراگیران.

پس: تدریس فعالیتی است منظم، دارای هدف از قبل طراحی شده که به صورت تعاملی و رابطه دوجانبه بین معلم و فراگیران جریان می‎گیرد. تا شرایط لازم و مساعد را جهت بازسازی تجارب فردی و تغییرات کیفی در فراگیران ایجاد نماید[1].

2- تدریس مجموعه فعالیت هایی منظم و هدفدار است که منجر به تغییر و یاد گیری شاگرد می‎شود. یعنی فعالیت هایی باید از قبل طراحی و برنامه‌ریزی شده باشند و در آنها تعامل وجود داشته باشد[2].

3- تدریس به مجموعه فعالیتهایی اطلاق می‎شود که هدفدار است و آگاهانه صورت می‌پذیرد و به گونه اتفاقی یا تصادفی قوام نمی گیرد. فعالیت هایی که تدریس را موجب می‎شوند بر اثر سه رکن اساسی یعنی معلم، شاگرد و مواد درسی استوار است[3].

4- تدریس متشکل از فعالیت هایی است که با فعالیت های ذهنی و جسمی معلم و شاگرد همراه است و این فرایند به گونه ای اصولی، مستدل و با بهره گیری از مواد درسی تحقق می یابد و زمانیکه یکی از سه مؤلفه معلم، شاگرد و مواد درسی نباشد، به جهت به هم خوردن ارتباط بین این سه عامل، تدریس به وقوع نمی پیوندد[4].

5- فرایند تدریس مجموعه اعمالی است سنجیده، منطقی و پیوسته که به منظور ارائه درس از طرف معلم صورت می‎گیرد[5].

6- منظور از تدریس بوجود آوردن تغییری مناسب در رفتار شاگرد است. به عبارت دیگر تدریس باید شاگرد را از نقطه نظر کارهایی که می‎تواند انجام دهد تغییر دهد که این تغییر معمولاً به توسط معلم انجام می پذیرد. معلمان برای تحقق اهداف خود از راهبردهای تدریس بهره می گیرند، در واقع اغلب این تمایل وجود دارد که مسئله تدریس صرفاً به کار گرفتن یک روش یاددهی یکسان برای تمامی موارد تلقی شود. گاهگاهی، آن هم در صورت بودن وقت برای تأثیر بیشتر قدری چاشنی وسایل کمک آموزشی دیداری شنیداری نیز به آن اضافه می‎شود[6].

7- تدریس جریان بهم پیوسته و مرتبطی است که با طراحی شروع می‎شود و با اجرا و ارزشیابی خاتمه می یابد[7].

8- تدریس فعالیتی است معطوف به پیشرفت دانش آموز در امر یاد‌گیری، به گونه ای که یگانگی و گنجایش فکری دانش آموز را برای قضاوت مستقل. تأمین می سازد[8].



2- ابعاد تدریس:

به نظر من می‎توان بعد روشی (فنی) را با بعد فناوری تلفیق کرد. چرا که استفاده یا عدم استفاده و چگونگی استفاده از فناوری به روش تدریس معلم باز می گردد.




3- سطوح طبقه بندی هدفهای آموزشی بلوم:[9]

الف) سطوح یادیگری در حیطه شناختی عبارتند از: 1- دانش 2- فهمیدن 3- کاربستن 4- تجزیه و تحلیل 5- ترکیب و 6- ارزشیابی و قضاوت.

ب) در حیطه عاطفی عبارتند از: 1- دریافت و توجه کردن 2- پاسخ دادن 3- ارزش گذاری 4- سازماندهی ارزشها و 5- تبلور ارزشهای سازمان یافته در شخصیت.

ج) حیطه روانی- حرکتی عبارتند از: 1- مشاهده و تقلید 2- اجرای عمل بدون کمک 3- دقت در عمل 4- هماهنگی حرکات و 5- عادی شدن عمل (با توجه به توضیحات جزوه فکر می‌کنم توضیح نیاز نیست.)



4- تعریف یاد‌گیری:

1- یاد‌گیری عبارت است از تغییری که در توانایی انسان ایجاد می‎شود و برای مدتی باقی می ماند و نمی توان به سادگی آن را به فرایندهای رشد نسبت داد[10].

2- تغییرات نسبتاً پایدار در رفتار بالقوه فرد بر اثر تجربه یاد‌گیری نامیده می‎شود[11]. (سیلگارد و مارکوئیز).

3- یاد‌گیری تغییری است که بر اثر تجربه یا آموزش در رفتار موجود زنده به وجود می‎آید[12].

4- یاد‌گیری را عموماً کسب اطلاعات، معلومات و مهارتهای خاص می دانند. عده ای دیگر یاد‌گیری را انتقال مفاهیم علمی از فردی به فرد دیگر تعریف می‌کنند[13].

5- یاد‌گیری عملی پیچیده و نوعی واکنش درونی است که در پدید آمدن آن فعال بودن شخص مدنظر واقع می‎شود و اعمال محرکهای محیطی بدون توجه به انتخاب فرد معنایی ندارد. یا اینکه فقط در یاد‌گیری های ساده گزینش دارد.

یاد‌گیری فرایندی جهت دار فعال و وابسته به مهارتها و فعالیتهای فکری فراگیر است.[14]

? تاریخچه:

کشور مالزی در سال 1998 برای اولین بار به عنوان نخستین کشوری بود که مدارس هوشمند را در نظام آموزش و پرورش راه‌اندازی کرد و با ارایه الگوی موفق توانست تجربه خود را به سایر کشورها نیز منتقل کند. امروزه علاوه بر مالزی دیگر کشورها نیز برای هوشند کردن مدارس خود اقدام کرده‌اند که بطور مثال می‌توان از فرانسه به عنوان کشوری موفق در این عرصه نام برد.

? تعریف مدارس هوشمند:

این مدارس جهت ایجاد محیط یاددهی، یادگیری و بهبود نظام مدیریتی مدرسه و تربیت دانش‌آموزان پژوهنده، طراحی شده ‌است. در سیستم مدارس هوشمند، آموزش منحصربه معلم نیست، بلکه محیط یاددهی و یادگیری، کاملاً تعاملی است و دانش‌آموزان نقش اساسی در آموختن مباحث علمی دارند. در اینگونه مدارس علاوه بر استفاده از امکانات فیزیکی مدرسه و برنامه‌هایی مانند سایر مدارس تلاش دارد تا با تجهیز به امکانات رایانه‌یی و فناوری‌های مربوطه کنترل و مدیریت خود را بر این اساس مبتنی کند و محتوای اکثر دروس را الکترونیکی کرده و ارزشیابی و نظارت سیستم را هوشمند گرداند. در اینگونه مدارس سیستم بر روی کامپیوتر مرکزی مدرسه نصب می‌شود و با اتصال به تعداد زیادی از خطوط تلفن در طول شبانه‌روز آماده ارایه خدمات است. این سیستم امکانی را فراهم می‌آورد تا دانش‌آموزان، اولیا و معلمین و کادر مدرسه در تعامل همیشگی و پویا برنامه خود را به پیش برند. امکان اطلاع‌رسانی صوتی و تصویری، ارتباط با مربیان، ارایه انتقادات و پیشنهادات، پرسش و پاسخ و سایر موارد ضروری از جمله کارکردهای مدارس هوشمند است. در این مدارس دانش‌آموزان با داشتن یک کامپیوتر و یک خط تلفن در منزل همیشه با سیستم مدرسه خود در ارتباط خواهند بود لذا می‌توان گفت مدارس هوشمند هیچ‌وقت تعطیل نخواهند بود. البته لازم است این نکته یادآوری شود که مدارس هوشمند آموزش از راه دور ندارند، چرا که تدریس غیرحضوری و آموزش از طریق شبکه ارتباطی مربوط به مدارس مجازی است که امید است با توسعه مدارس هوشمند بستر لازم برای مدارس مجازی نیز فراهم شود. از جمله مهمترین ویژگی های مدارس هوشمند این است که دانش آموزان با تفکر مستقل و ابراز خلاقیت توانمندی خود را به کار می گیرند و فضای حاکم موجب به کارگیری توانمندی های مربیان،‌ معلمان و اولیا برای تقویت آموزش و پرورش می گردد و به طور کلی محیط مدرسه مشوق یاد‌گیری و باعث ایجاد انگیزه و رغبت در مجموعه می‎شود. بنابراین در مدارس هوشمند، مسائلی از قبیل افت تحصیلی، ترک تحصیل، گریز و بیزاری از مدرسه در بین دانش آموزان کمتر به چشم می‎آید زیرا حضور در مدرسه برای دانش آموزان شوق انگیز است و در آنجا با حوصله به عمق مطلب آموزشی پی برده و آن را می فهمند و با زندگی خود مرتبط می کنند، به علاوه مهارت هایی که در زندگی به آنها نیاز دارند را یاد می گیرند، از این رو با ذوق و شوق به مدرسه می روند و با اکراه آن را ترک می‌کنند.

در این مدارس استفاده از ابزارهای الکترونیکی، موجب تفهیم بهتر مطالب درسی و صرفه جویی در وقت می‎شود و دانش آموزان این فرصت را دارند که توانایی ها و قابلیت های خود را آشکار کنند و به تولید محتوا بپردازند.

? مهمترین اهداف مدارس هوشمند:

افزایش مشارکت عناصر مرتبط با سیستم مدرسه به ویژه اولیا، مربیان و دانش آموزان و فراهم کردن امکان تعامل بیشتر آنان با یکدیگر. از طرفی دانش آموزان در چنین مدرسه‌یی با فناوری الکترونیکی آشنا می‎شوند و توانمندی فردی خود را از این طریق افزایش می دهند. رشد همه جانبه در این سیستم یکی دیگر از اهداف موردنظر است چرا که با تسلط به تمام مجموعه و به یاری سیستم برای رفع آن تلاش می‌کنند. ایجاد تنوع و خارج شدن از شیوه یکنواخت و سنتی آموزشی از جمله اهدافی است که در صورت اجرای دقیق طرح می‎تواند بازده کاری را در مدرسه افزایش دهد.

دانش آموز در این سیستم با اهمیت زمان آشنا شده و به خوبی می آموزند که چگونه می‎توان در کمترین زمان به خواسته ها و نیازهای خود از طریق استفاده از فناوری ارتباطی نایل آمد.

? مدارس هوشمند در ایران:

شورای عالی آموزش و پرورش کشورمان نیز در سال 1380 موضوع مدارس هوشمند را برای نخستین بار مطرح کرد که با تایید و تصویب این شورا مقرر گردید از سال 81 این مدارس راه اندازی شوند اما به دلایلی کار متوقف شد تا اینکه با تأمین اعتبار و تصویب مجدد مقرر شده است که در سال تحصیلی 84-83 طرح مدارس هوشمند در 4 دبیرستان شهر تهران به اجرا گذاشته شود.

موانع موجود بر سر راه مدارس هوشمند عبارتند از:

- باورهای فرهنگی جامعه، خصوصاً اولیای دانش آموزان.

- مشکل اقتصادی برخی خانواده ها در تأمین حداقل یک دستگاه کامپیوتر.

- سیستم فیزیکی مدارس به گونه ایست که مجهز نمودن آنها به شبکه رایانه ای بسیار دشوار است.

- عدم آشنایی بسیاری از معلمان با این سیستم و عدم تمایل معلمان با سابقه به آشنایی با آن از طریق آموزش ضمن خدمت.

- بودجه های ناچیز مدارس پاسخگو نیست.