مقاله اهمیت و کاربرد کند کننده‌های رشد گیاهی در کشاورزی در 12 صفحه ورد قابل ویرایش

بسمه تعالی

اهمیت و کابرد کند کننده های رشد گیاهی در کشاورزی:

کند کننده های رشد گیاهی[1] گروهی از ترکیبات شیمیائی یا مصنوعی هستند که بدون اینکه تغییری در شکل ظاهری گیاه و یا تعداد برگ ها و شاخه ها و سایر اندام های آن به وجود آورد،از رشد گیاه می کاهند.این مواد از تقسیم رشد یاخته ای درناحیه زیر مرسیتمی[2] انتهای شاخه ها جلوگیری به عمل می آورد ولی بر روی خود مریستم تأثیری ندارد و در نتیجه، گیاه در عین حال که به تعداد طبیعی شاخه و برگ و میوه تولید می کند. به اندازه معمول رشد نمی کند و کوتاه می ماند. همین باعث می شود که سال بعد، از سوئی تعدا گل های تولید شده به میزان قابل توجهی بیشتر گردد، و از دگر سو نیاز به هرس تا حد زیادی کاهش می یابد. مطالعات بافت شناسی روی قسمت های مختلف ساقه گیاهچه های آفتابگردان،سویا و ذرت که با تتسی کلاسیس[3] تیمار شده بودند نشان داد که نوع اثر کننده ها روی رشد طولانی به غلظت به کار برده شده بستگی دارد.بنابراین،کوتاه شدن گیاهانی که در غلظت پائین کند کننده ها رخ می دهد،عمدتاً به دلیل جلوگیری از بزرگ شدن سلول هاست،ولی در غلظت های بالا، این کوتاه شدن قسمتهای ساقه،عمدتاً به دلیل کاهش تقسیم سلولی است.در نتیجه،فرآیند بزرگ شدن سلول نسبت به تقسیم سلولی در واکنش به کند کننده های رشد از حساسیت بیشتری برخوردار است. در مقایسه با ساقه، کند کننده های رشد، اندازه ریشه را حفظ کرد، یا تا اندازه ای افزایش می دهند، بنابراین همان طور که ملاحظه می شود نسبت ریشه به ساقه به نفع ریشه تغییر می کند. این ترکیبات، مصارف و اثرات مفید زیادی دارند که در زیر به نمونه هائی از آنها اشاره می شودو اثرات دیگر و مکانیزم آنها در بخش های بعدی ذکر می شود.

1-کنترل درس در غلات و محصولات دانه ای به خصوص گندم، تحت شرایط کود زیاد و در آب و هوای مرطوب، نظیر اروپای غربی،بار گندم اغلب سنگین بود. و می خوابد که قابل درو کردن با ماشین نیست. کابرد کلرمکوات کلراید(سایکوسل،سی سی سی،کلروکلین کلراید)[4] با فرمول2-کلرو اتیل-تری متیل-آمونیم کلراید[5] سبب تولید ساقه کوتاه و محکم می شود به طوری که خوابیدن بوته جلوگیری می گردد.

2-کاهش ارتفاع گیاهان زینتی از قبیل داوودی. بنت القنسول و سوین. از نظر تجاری، ارتفاع گیاه گلدار زینتی به طور مطلوب.40-35 سانتی متر است، در صورتی که ارتفاع طبیعی آنها به یک متر یا بیشتر می رسد. مصرف مواد کند کننده رشد روی برگ ها یا در خاک وقتی گیاه جوان است، تأثیر روی اندازه گل ندارد ولی منجر به ساقه خیلی کوتاه می شود.اشرفی«cireopsis verticillata »از گیاهان چند ساله است که برا ی گلدهی به فتو پریودهای طولانی بالاتر از 14 ساعت احتیاج دارد.اشرفی در لدانهای کوچک تحت شرایط گلخانه، خیلی دراز می شود. طی آزمایشی دوکند کننده رشد یعنی دامینزید (الار.اس ای دی اچ ، بی-ناین،بی-995،بی-9ای)[6] وفلور پریمیدول (کاتلس)[7] ، بهترین کند کننده ها برای ایجاد بازارپسندی در این گیاه تشخیص داده شدند.

3-کنترل رشد درختچه ها: این امر مخصوصاً در طول جاده ها حتی اگر گیاهان کشت شده تزئینی باشند و در زیر کابل های فشار قوی مهم است.پاشیدن مواد کند کننده رشد بعد از باز شدن جوانه ولی قبل از طویل شدن ساقه منتهی به همان تعداد برگ می شود لی ساقه کوتاه، کوتاه می ماند و نیاز به هرس کردن کاهش می یابد.

4-اثرت ویژه روی کمیت، کیفیت یا رسیدن میوه: انواع زیادی از این اثرات مواد کند کننده رشد ملاحظه شده است. پژوهش ها نشان می دهند که مصرف آلار(بیشترین مصرف را در باغبانی دارد) بر روی درختانی مانند انجیر، گلابی و بعضی از انواع سیب که میوه های نرم تولید می کنند که ترابری (حمل و نقل)آنها دشوار است،باعث می شود که میوه رسیده بدون آنکه فرایندهای رسیدنش آسیبی ببیند، از بافت محکم تری برخوردار شود و قابلیت نگهداری و حمل و نقل آن افزوده گردد. برای میوه های هسته دار (مانند هلو، گیلاس و آلبالو)، مصرف آلار با غلظت های 8-2 در هزار، در اوایل تابستان باعث می شود که رسیدن میوه از سوئی 14-6روز زودتر انجام می شود و از سوئی دیگر یکنواخت گردد از اثرات بسیار مهم محلول پاشی آلار(پس از شکفتن گل ها) بر گیاهانی مانند گوجه فرنگی و انگور، بالا رفتن تعداد میوه های تشکیل شده می باشد. غلظت محلولی که بدین منظور به کار برده می شود،بر حسب نوع گیاه،5%الی 5/2در هزار است که گاهی تعداد میوه های بعضی از ارقام انگور به راحتی به 2 برابر تعداد میوه گیاهان شاهد می رساند. همچنین، سایکوسل باعث افزایش عملکرد در سیب و گلابی می شود و این عمدتاً به دلیل کاهش دادن ریزش میوه می باشد.

5- افزایش مقاومت در برابر تنش های محیطی: بسیاری از گیاهان باغی و زراعی که با مواد کند کننده رشد محلول پاشی شده اند، در برابر تنش های محیطی مقاومت بیشتری نشان داده اند. آزمایشات زیادی در مورد کند کننده های رشد گیاهی تا به حال انجام گرفته است. در آزمایشی واکنش های نهال های اوکالیپتوس(eucayptus nitens) را به سه کند کننده رشد سایکوسل، پاکلوبوترازول(بنزی)[8] و پروهگزادیون[9] کلسیم مورد بررسی قرار دارند. پاکلوبوترازول بالاترین تاثیر را در کاهش رشد و نسبت های GA20 و GA1 داشت و سپس سایکوسل و پروهگزادیون دارای کمترین تاثیر بودند. هیچ کدام از این کند کننده ها در تحریک گل تاثیر نداشتند.

ترکیبات کند کننده رشد گیاهی که دخالتی در بیوسنتز جیبرلین ندارند.

از این گروه می توان مور فکتین ها را نام برد که از مشتقات ماده ای به نام 9-کربو کسیلیکاسید فلورین می باشند.مور فکتین های موجود،آیتی-3456 وآیتی-3233 نام دارند ودر غلظت های زیاد برای از بین بردن علفهای هرز و جلوگیری از رشد گیاهان چوبی به کار می روند. علاوه بر این، چون این ماده در سوخت و ساز و ساخته شدن اکسین ایجاد اختلال می کنند باعث نابسامانی واکنش های گرایشی(تروپلیسم)گیاهان،به ویژه نور گرائی و زمین گرائی می گردند.از اثرت دیگر مور فکتین ها اثر بر انگیزش گل دهی ومیوه دهی است.این مواد می توانند با سست کردن میوه های رسیده بر شاخه ها به برداشت مکانیکی محصول کمک موثری بنماید.در انگور هایی که خوشه های متراکم دارند مصرف مور فکتین ها با غلظت 10-5/.قسمت در میلیون،باعث ریزش حبه های اضافی و تنک شدن خوشه می گردد که این امر در بالابردن کیفیت محصول مهم است.در گیاهان چوبی زنیتی،مور فکتین ها می تونند از طریق خنثی کردن غالبیت انتهایی جوانه انتها یی،باعث رشد جوانه های جانبی شوند واین امر در بسیاری مواردیکه در حالت پر شاخساره وبوته ای مطلوب باشد،می تواند موثر افتد.

از دیگر گروهها از این ترکیبات می توتن به کیگولاک (آتریممک)را نام برد که اولین عکس اعمل برای این ترکیب کاهش غالبیت انتهایی است که منجربه باز شدن جوانه های جانبی در گیاه می شود.اگر چه نحوه عمل دی کیگو لاک نامشخص است،نشان داده شده است مه موجب کاهش مواد شبه جیبرلینی و تحریک مواد شبه آلبنریک و اتیلن می گردد.ترکیبات آزاد کننده اتیلن می توانند از نظر کندکردن رشد گیاه مورد توجه باشند ،چرا که اتیلن باعث کوتاهی و کلفت شدن ساقه می شود.

اتفون(فلورل برند پیسیتیل ،پیسیتیل )به عنوان کند کننده ی رشد برای کنترل ورس درغلات و محصولات دانه ای به کار می رود.همچنین برای تحریک ریزش میوه استفاده می شود تا اندازه ی سیب کنترل شود.ولز ونایت (1986)نشان دادند مه اتفوون به طور معنی داری تشکیل جوانه گل را در سیب بدون اینکه اثر مضری روی رشد ساقه داشته باشد افزایش دهد.مالیک هیدرازید (رویال اسلو-گرو)یک کند کننده رشد است که از تقسیم سلولی با واخله در تولید اوراسیل (ازبازهای پیریمیدینRNA)تقسیم میتوز جلوگیری میکند .مشتقات استامید همانند مفلودید(امبارک 2اس)وآمیدوکلر برای جلوگیری از رشد علف عای چمنی استفاده می شوند.در حال حاضر.مکانیسم عمل برای این ترکیبات نامشخص است.دامینوزید اولین کندکننده ی رشد است که برای کنترل رشد ساقه در درختان میوه استفاده می شود.این ترکیب موجب کاهش رشد رولیشی ،انگیزش تشکیل جوانه گل ودر نتیجه ،افزایش شکوفه در درختان سیب ،گلابی و گیلاس می شود اما نسبت زیادی ازآن مورد نیاز است.مشتقات اسید های چرب شامل fatty alcoholبازنجیره ی طولانی 8تا10کربنی وmethyal sterبازنجیره طولانی 8تا12کربنی برای کاهش ارتفاع یاه استفاده می شود که مکانیسم آنها هنوز نامشخص است.فرمول های تجارتی از ترکیب میتل ؟؟و اسید های چرب وجود دارند که موجب شاخه دهی و کاهش رشد شاخه ها می شوند.