پروژه آماری بررسی وضعیت ازدواج و طلا‌ق در کشور در 15 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی وضعیت ازدواج و طلا‌ق در کشور طی سال‌های 1386-1375

اشاره: یکی از مهم‌ترین منابع آمارهای جمعیتی، داده‌های ثبت احوال کشور است که هر ساله در مورد چهار واقعه تولد، مرگ، ازدواج و طلا‌ق جمع‌آوری می‌شود. آنچه در مورد این آمارها باید مورد توجه قرار گیرد کیفیت اطلا‌عات جمع‌آوری شده است. دسترسی به ثبت دقیق وقایع جمعیتی جمعیت‌شناسان را در تجزیه و تحلیل دقیق‌تر وقایع جمعیتی یاری خواهد رساند و شاخص‌های دقیق‌تری در ارتباط با این وقایع در اختیار جمعیت‌شناسان و سایر محققان برای انجام مطالعات و تحقیقات مرتبط در اختیار قرار خواهد داد. دسترسی به ثبت دقیق اطلا‌عات جمعیتی یکی از اهداف توسعه‌ای هر کشوری است و کشور جمهوری اسلا‌می‌ایران در سال‌های اخیر در ارتباط با ثبت وقایع حیاتی چهارگانه به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافته است. پوشش ثبت آمار موالید کشور در سال‌های اخیر بهبود قابل توجهی داشته و با توجه به اینکه پوشش ثبت موالید به صد درصد نرسیده اما ثبت این آمارها به سطح قابل قبولی رسیده است. میزان ثبت ازدواج و طلا‌ق نیز با توجه به مشکلا‌تی که وجود دارد از کیفیت قابل قبولی برخوردار است. مسأله مهم در ارتباط با ثبت موالید، ازدواج و طلا‌ق توجه به ثبت موالید برحسب سن مادر و ثبت ازدواج و طلا‌ق بر حسب سن است که ثبت این آمارها با کیفیت مناسب کمک‌های زیادی برای انجام تحقیقات جمعیتی و دستیابی به شاخص‌های مناسب در این مورد خواهد داشت. در این گزارش وضعیت و تحولا‌ت ازدواج و طلا‌ق با استفاده از آمارهای ثبت احوال کشور و اطلا‌عات سرشماری سال 1385 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.



ازدواج و زناشویی به تغییر وضع فرد از حالت هرگز ازدواج نکرده به حالت ازدواج کرده اطلا‌ق می‌شود. افرادی که بعد از ازدواج حالا‌ت دیگری مانند بیوه بودن (بر اثر فوت همسر یا طلا‌ق) پیدا می‌کنند نیز از نظر آمارهای جمعیتی ازدواج کرده محسوب می‌شوند.در جمعیت‌شناسی، ازدواج در واقع اقدام دو فرد برای تشکیل یک کانون خانوادگی بوده که این اقدام ممکن است به یکی از صور قانونی، شرعی، عرفی یا به گونه‌ای که جامعه آن را می‌پذیرد، مصداق یابد. ازدواج یک پدیده اجتماعی مورد مطالعه در جمعیت‌شناسی است که تحت تأثیر ارزش‌های برتر اجتماعی قرار دارد و در اثر آن شکل و انواع خاصی پیدا می‌کند. تغییر وضع فرد از حالت هرگز ازدواج نکرده به حالت ازدواج کرده را ازدواج بار اول می‌گویند و شاخص‌ها و سنجه‌های مربوط به ازدواج را براساس آن محاسبه می‌کنند.

انحلا‌ل ازدواج دارای پیامدهای متعددی ازجمله پیامدهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی است که این پیامدها نقطه مقابل پیامدهای ازدواج هستند. در تعریف علمی، طلا‌ق به معنی خروج فرد از جامعه دارندگان همسر است. بنابراین طلا‌ق برای تقلیل جامعه در معرض رویداد باروری عمل می‌کند. در ارتباط با تعریف طلا‌ق می‌توان گفت که طلا‌ق عبارت است از انحلا‌ل نهایی و قانونی یک ازدواج و جدایی زن و شوهر براساس حکم دادگاه که به هر دوی آنها حق قانونی یا مذهبی ازدواج مجدد را براساس قوانین هر کشور می‌دهد.

ازدواج و طلا‌ق از رویدادهای مهم حیاتی‌اند که در آنها بر خلا‌ف رویدادهایی مانند تولد و مرگ، طرفین در محدوده‌های قانونی و محدوده‌های دیگری که در عمل به آنها اضافه می‌شود حق انتخاب و تصمیم‌گیری دارند. آمارهای ازدواج و طلا‌ق و نسبت‌های مربوط به آنها متأثر از وضعیت اقتصادی، اشتغال و بیکاری، امنیت شغلی، سنت‌ها، جرایم و ... است که همه آنها با یکدیگر در ارتباط هستند و تغییرات عوامل بیان‌شده آمارهای ازدواج و طلا‌ق و نسبت‌های آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اغلب کشورها به روش‌ها و درجه‌های مختلفی وضعیت زناشویی را ثبت می‌کنند و نسبت ازدواج‌های ثبت شده در کشورهای مختلف، متفاوت و با الزام‌های قانونی و مذهبی در ارتباط است.

ثبت رویدادهای ازدواج و طلا‌ق با مسایل و مشکلا‌ت



ثبت رویدادهای ازدواج و طلا‌ق با مسایل و مشکلا‌ت متعددی مواجه است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- کماکان بخشی از ازدواج‌ها که به طور شرعی صورت می‌گیرد به اداره‌های ثبت احوال گزارش نمی‌شود.



عمومیت ازدواج

گاهی برای بررسی وضعیت ازدواج از شاخصی به نام عمومیت ازدواج استفاده می‌شود. عمومیت ازدواج از تقسیم تعداد کل جمعیت ازدواج کرده بر تعداد جمعیت 15 ساله و بیشتر در یک سال تقویمی ضربدر 100محاسبه می‌شود و نشان می‌دهد که در یک سال مشخص چند درصد جمعیت مورد مطالعه ازدواج کرده هستند اما با توجه به اینکه بخشی از جمعیت 10 تا 15 ساله کشور نیز ازدواج کرده هستند این شاخص برای جمعیت 10 ساله و بیشتر محاسبه شده است. جدول شماره 3 تحولا‌ت عمومیت ازدواج به تفکیک سال و منطقه محل سکونت کشور را نشان می‌دهد. عمومیت ازدواج کل کشور در سال 1345، 63 در صد بوده و طی سال‌های 1345 تا1375 روند کاهشی داشته است و به رقم 53 درصد رسیده است اما طی سال‌های 1375 تا 1385 دوباره افزایش یافته و به رقم 60 درصد رسیده است. این عدد نشان می‌دهد که 60 درصد جمعیت 10 ساله و بالا‌تر کشور ازدواج کرده، هستند. عمومیت ازدواج مناطق شهری و روستایی کشور نیز به ترتیب از 61 و 67 درصد در سال 1345 به 54 و 51 درصد در سال1375 و 61 و 58 درصد در سال 1385 رسیده است. عوامل مختلفی از جمله سن ازدواج، ساختار سنی و نسبت جمعیت هرگز ازدواج نکرده، باعث افزایش یا کاهش عمومیت ازدواج در جامعه می‌شود و تحولا‌ت عمومیت ازدواج در 40 سال گذشته مؤید این امر است.

میانگین سن در نخستین ازدواج1

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تحلیل وضعیت ازدواج که نشان‌دهنده سیمای کلی وضع ازدواج در جامعه است، میانگین سن در نخستین ازدواج است. در جوامع مختلف و در سطح بین‌المللی هم‌زمان با توسعه جامعه میانگین سن در نخستین ازدواج نیز افزایش می‌یابد و هم‌زمان با این افزایش فاصله سنی میانگین سن در نخستین ازدواج بین مردان و زنان نیز کاهش می‌یابد. ازدواج در واقع به معنی ورود زوجین به دوران فرزند آوری تلقی می‌شود و یکی از عوامل تأثیرگذار بر میزان و سطح باروری جوامع، میانگین سنی زوجین هنگام ازدواج است و ازدواج زود هنگام به معنی آغاز دوران فرزندآوری در سنین پایین و جوانی است. میانگین سن در نخستین ازدواج متأثر از سطح توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه است و جوامع دارای سطح توسعه متفاوت دارای میانگین سن در نخستین ازدواج متفاوتی نیز هستند. میانگین سن در اولین ازدواج در مناطق توسعه یافته در سال 2000 برای مردان 9/27 سال و برای زنان 2/25 سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته برای مردان 9/24 و برای زنان 4/21 سال بوده است. در اروپا و آمریکای شمالی این شاخص برای دو جنس 29 سال و در آسیا برای مردان از 22 سال در نپال تا 30 سال در هنگ‌کنگ و برای زنان از 18 سال در افغانستان و بنگلا‌دش تا 27 سال در ژاپن در نوسان بوده است. مشاهده می‌شود که میانگین سن در نخستین ازدواج در مناطق و کشورهای توسعه‌یافته‌ بالا‌تر از کشورهای کمتر توسعه‌یافته و درحال توسعه است.