گزارش کارآموزی کنترل کیفی آب شرب شهرستان گنبد کاووس در 52 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه

کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیتهای اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود. متأسفانه در کشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است، به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و مصرف آب یک اصل اساسی و ضروری است که این مهم جز با ایجاد یک نظام جامع مدیریت آب میسر نیست. مجموعه اقداماتی که تاکنون در کشور در ارتباط با تأمین آب کشاورزی، شهری و صنعتی انجام شده، عمدتاً در زمینه مدیریت تولید و عرضه آب بوده است و کمتر توجهی به مدیریت مصرف گردیده است.

در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هر چند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدار آن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به کاهش می باشد.

از آنجایی که اینجانب مدت کوتاه کارآموزی را در امور آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس در بخش کنترل کیفی مشغول به فعالیت بوده ام و با توجه به حجم زیاد فعالیتهای انجام شده در آن امور ترجیح دادم گزارش مربوط به فعالیت خود را ترجیحا معطوف به نحوه آزمایشات متعدد انجام گرفته در آزمایشگاه و همچنین عملکرد کلی کنترل کیفی کنم.

استاد محترم آقای احمدی گلسفیدی در گزارشی که ملاحظه می کنید سعی شده است با در نظر گرفتن نحوه عملیات اجرایی و انجام امور مربوطه در امر تصفیه آب و فاضلاب گزارش جامع و کامل ارائه شود ضمناً یک نسخه از این گزارش به تایید مسئولین گرامی آزمایشگاه تصفیه آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس آقای مهندس نورتقانی و مهندس توغدری رسیده است که تشکر فراوان از آنها دارم.




فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : آب و فاضلاب ................................................................................................................. 1

- الگوی مصرف و تلفات آب شهری......................................................................................................4

- عوامل موثر بر کاهش تقاضای آب شهری............................................................................................9

- آب صنعت..........................................................................................................................................12

- فاضلاب چیست..................................................................................................................................14

فصل دوم :آشنایی کلی با مکان کارآموزی

- بخش کنترل کیفی................................................................................................................................15

- ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی.....................................................................................21

فصل سوم : ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموزی

- آشنایی با تجهیزات آزمایشگاهی...........................................................................................................26

- آزمونهای شیمیایی................................................................................................................................31

- آزمونهای باکتریولوژیک.......................................................................................................................37

فصل چهارم : آزمون آموخته ها و نتایج و پیشنهادات

- محاسبات.............................................................................................................................................42

- نتیجه گیری..........................................................................................................................................45




فصل اول :آب و فاضلاب

در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هرچند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدارآن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به کاهش می باشد.

ایران با متوسط نزولات جوی 260 میلی متر در سال از کشورهای خشک جهان و دارای منابع آب محدود است. عواملی همچون رشد جمعیت، نیاز به غذای بیشتر، ضرورت ارتقای سطح بهداشت و رفاه اجتماعی، توسعه صنعتی و حفاظت اکوسیستمها، تقاضای آب را روز به روز بیشتر می کند. با توجه به رشد جمعیت در ایران، سرانه منابع آب تجدید شونده سالانه که در سال 1335، 7000 مترمکعب بوده، در سال 1375 به 2000 مترمکعب کاهش یافته و پیش بینی می شود که تا سال 1400 به حدود 800 مترمکعب کاهش یابد که پایین تر از مرز کم آبی (1000 مترمکعب) است. با توجه به تقسیم بندی سازمان ملل متحد، در سال مزبور ایران نه تنها شرایط تنش و فشار ناشی از کمبود آب را تجربه خواهدکرد، بلکه وارد شرایط کمیابی شدید آب می گردد [1]. در سالهای خشک، از هم اکنون شاهد کمبود و بحران آب هستیم که می تواند نه تنها خسارات اقتصادی بلکه تنش های اجتماعی- سیاسی و مخاطرات بهداشتی به بار آورد.



1


همانگونه که ذکر شد، متوسط نزولات جوی کشور 260 میلی متر در سال می باشد و این مقدار کم، توزیع مکانی بسیار ناهمگن دارد. به طوری‌که فقط 1% از مساحت ایران بارشی بیش از 1000 میلیمتر دارد، در حالی‌که 28% از سطح کشور، بارش سالیانه کمتر از 100 میلیمتر را دارد. از 415 میلیارد مترمکعب نزولات سالانه در ایران، حدود 70% آن تبخیر می شود. با ورود سالیانه دوازده میلیارد مترمکعب آب ورودی از مرزها به داخل کشور، کل منابع آبی تجدید پذیر کشور 135 میلیارد مترمکعب است که تا سال 1379، 95 میلیارد مترمکعب از این آب استحصال شده است. از این مقدار آب استحصال شده، به ترتیب 93، 5 و 2 درصد در بخشهای کشاورزی، شهری و صنعتی به مصرف رسیده است. علاوه بر محدودیت مقدار منابع آب، هزینه های استحصال آب و محدودیت منابع مالی نیز طرحهای توسعه منابع آب جدید را با مشکل و محدودیت مواجه کرده است.

بانک جهانی در گزارشی از کاهش سرانه آب قابل استحصال و از دست دادن کیفیت آن، استفاده ناکارآمد راندمان پایش مصرف در بخشهای کشاورزی، صنعتی و کشاورزی؛ شوری و زهدار شدن اراضی، وضعیت نامطلوب تعمیرات و نگهداری، محدودیت جبران هزینه ها و نبود هماهنگی بین سازمانهای ذیربط، بعنوان چالشهای پیش رو آب کشور نام برده است [2].

توزیع غیریکنواخت آب در طول مکان و زمان، وجود بیشترین تقاضای آب در زمان وقوع کمترین بارندگی، عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب و خصوصاً افزایش تقاضای آب به دلایل ذکر شده و محدودیت منابع آبی و در بعضی مکانها کاهش آن با تنزل کیفیت آب سفره های زیرزمینی به دلیل برداشت بیش از حد مجاز، پیشروی آبهای شور، دفع غیرصحیح فاضلابهای خانگی و پساب های صنعتی، بالابودن هزینه های تأمین آب جدید با رقابت شدید بین گروههای مصرف کننده آب به دلیل کم بودن منابع آبی، استفاده ناکارآمد از آب، اتلاف زیاد آب در بخش کشاورزی و بالابودن آب به حساب نیامده در بخش شهری، و مکانیزم قیمت گذاری ناکارآمد از جمله دیگر مشکلات آبی کشور می باشد که مدیریت منابع آب کشور را پیچیده کرده است.



2


با این مشکلات، یکی از اهداف بلندمدت مدیریت راهبردی آب کشور تعادل برقرار کردن بین تقاضای آب و منابع آب موجود با کمترین هزینه ممکن می باشد [3]. برای پاسخگویی به نیاز روز افزون تقاضای آب در کشور، توسعه منابع آبی جدید شامل بهره برداری بهینه از منابع آبی باقیمانده، استفاده مجدد از فاضلاب، شیرین کردن آب های شور و افزایش ظرفیت تولید منابع موجود، در نظر گرفتن راهبردهای صرفه جویی آب در بخشهای مختلف اقتصادی، و توسعه روشهای مدیریت کارآمد جدید می توان نام برد.

بیش از دو دهه است که جهان پی برده است که در مدیریت منابع آب باید بیشتر به مدیریت تقاضا تا مدیریت عرضه توجه کرد. بدین منظور دانشمندان مدیریت تلفیقی آب را مطرح نموده اند. مدیریت تلفیقی، دو سیاست کلی و یک هدف اصلی دارد. سیاستهای مدیریت تلفیقی عبارتند از: 1) با آب باید به عنوان یک کالای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برخورد شود و 2) سیاستها و گزینه هایی که مدیریت آب را هدایت می کند باید در چارچوبی یکپارچه تحلیل شود. هدف اصلی مدیریت تلفیقی این است که به واسطه مدیریت تلفیقی آب، توسعه پایدار، کارآمد و عادلانه منابع آب حاصل شود. بنابراین مبانی مدیریت تلفیقی بر پایه ترکیب پذیری مدیریت تأمین با مدیریت تقاضا استوار بوده که جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را درنظر می گیرد [4].

به طور کلی تمامی اقداماتی که بر کیفیت و کمیت آب ورودی به یک سیستم مصرف مؤثرند، بخشی از مدیریت عرضه می باشد و هرآنچه که بر مصرف و یا اتلاف آب پس از آن مؤثر است مدیریت تقاضا می باشد. به عبارت دیگر مدیریت تقاضای آب به فعالیتهایی اطلاق می شود که کمک می کند تا تقاضای آب کاهش یابد، راندمان مصرف بهبود یافته و از آلوده شدن یا نابودشدن منابع جلوگیری شود [5].

در این مقاله ضمن طرح و بیان اهمیت موضوع مدیریت تقاضا و صرفه جویی آب در بخشهای شهری، کشاورزی و صنعتی به الگوی مصرف و تلفات آب شهری، عوامل مؤثر بر کاهش تقاضای آب شهری و وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت پرداخته شده و سپس به گوشه ای از مطالعات و اقدامات انجام شده در کاهش تلفات در این بخشها اشاره خواهد شد. در انتها روشهایی برای جلوگیری از کاهش مصرف و اسراف آب ارائه می گردد.



3



الگوی مصرف و تلفات آب شهری

در مطالعاتی که توسط سازمان ملل متحد در سنگاپور صورت گرفت، حداقل آب مصرفی هر شهروند برای حفظ بهداشت و سلامت جامعه 99 لیتر در روز تعیین گردیده است [6]. برطبق برنامه سوم توسعه، الگوی مصرف آب هر خانوار 5/22 مترمکعب در ماه تعیین شده که در نتیجه هر نفر بطور متوسط در شبانه روز می تواند 150 لیتر آب مصرف نماید (جدول 1) [7]. متأسفانه باتوجه به رشد بی رویه شهرنشینی در کشور، آمار چند ساله اخیر نیز نشان از مصرف سرانه بطور متوسط 250 تا 300 لیتر در شبانه روز می دهد. در سال 1373 متوسط تقاضای سرانه آب شهری در کشور 242 لیتر نفر روز بدست آمده است [8 و 9]. به عنوان مثال در سال 1379، فقط 47 درصد مشترکان کشور کمتر از الگوی مصرف، آب مصرف کرده و در مجموع 24 درصد آب شرب تولیدی در کشور را به کار بردند. در حالی‌که 11 درصد مشترکان، 24 درصد آب شرب تولیدی را مصرف کردند [10]. با توجه به هزینه های بالای تأمین، انتقال و توزیع آب، افزایش بی رویه مصرف و منابع محدود آب قابل دسترس، شهروندان با بحرانهای جدی جدیدی در آینده روبرو می باشند.

جمعیت شهری کشور از 6 میلیون نفر در سال 1335 به 31 میلیون نفر در سال 1370 و در حال حاضر به بیش از 46 میلیون نفر رسیده است. مصارف آب شهری در سال 1372 نسبت به سال 1362، 5/1 برابر شده است. در جدول 2 میزان رشد جمعیت، برداشت آب و سرانه مصرف آب شهری در طی سالهای 1345 تا 1375 برای شهر تهران به عنوان نمونه ارائه شده است [11، 12، 13 و 14].














فصل دوم :آشنایی کلی با مکان کارآموزی

بخش کنترل کیفی:

تعداد روستاهای تحت پوشش: 126 روستا

تعداد منابع :42 مورد چاه و 1 چشمه

تعداد منابع آب قابل بهره بهره برداری: 35 مورد

نوع پمپ مورد استفاده : الکترو پمپ شناور

دبی: 550M3

مساحت موتورخانه: 1043 m3

حجم مخازن هوایی آب: 2450 m3

حجم مخازن زمینی آب: 4130 m3

طول خطوط شبکه داخلی:

آزبست:14 کیلومتر

پلی اتیلن: 450 کیلومتر

پی وی سی: 55 کیلومتر

طول خطوط انتقال

5 کیلومتر آزبست و 230 کیلومتر پلی اتیلن



15


این تصفیه خانه مجهز به آزمایشگاه کنترل کیفی آب است که کلیه آزمایشات مربوط را در حد استاندارد انجام می دهد. از جمله وظایف آزمایشگاه می توان :
? کنترل عملکرد بهینه فرآیند تصفیه آب در کلیه مراحل.
? تعیین میزان تزریق گاز کلر و مواد شیمیائی برای تصفیه اب با توجه به میزان آب خام ورودی از سدها و انجام آزمایشات مربوطه.
? کنترل کیفیت آب تصفیه شده خروجی برابر استانداردهای جهانی را نام برد.

بررسی مشکلات و نواقص موجود:

کمبود آب در روستاها به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک به خصوص در منطقه نوار مرزی

راهکارها:

پروژه فجر نوار مرزی ،مجتمع شهید رجائی و شیر آباد برای 90 روستا اجرا خواهد شد.

کنترل کیفیت آب شرب در سطح آزمایشگاه های شرکت آب و فاضلاب کشور بر اساس استاندارد ملی شماره 1053 موسسه ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با عنوان ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آب شرب صورت می گیرد.

بر اساس الزامات موجود در این استاندارد کیفیت شیمیایی آب شرب باید در دو پریود زمانی شش ماهه در طول سال مورد ارزیابی قرار گیرد. از انجایی که در مقوله شیمی کیفیت آب استحصالی از منبع تامین مطرح است به همین دلیل این نمونه ها مستقیما از خروجی چاه قبل از کلر زنی اخذ می شود .

هدف از کنترل کیفیت آب آشامیدنی:

v تشخیص بموقع هر گونه تغییر در کیفیت آب آشامیدنی

v تشخیص آبهایی که در سیستم آبرسانی از کیفیت استاندارد مورد نظر برخوردار هستند.

v تشخیص نقاط یامناطق آلوده (درصورت وجود) بخصوص درمواقع اپیدمی .

v تعیین دامنه تاثیر آبهای آلوده ای که به منابع آب آشامیدنی افزوده میشوند.



16


v تعیین میزان آلودگی در آب.

v ارزیابی میزان تاثیر اقداماتی که در جهت بهبود کیفیت انجام میگیرد.

v تدوین دستورالعمل یا استاندارد برای آب بامصارف مختلف بهداشتی.

v تدوین ضوابط ومقرارت درزمینه کیفیت وکمیت آب آشامیدنی.

v اقدامات کنترلی برای رفع یاپیشگیری از آلودگی آب آشامیدنی.

v اقدامات هشدار دهنده در مواقع ضروری.

طبق قانون (( کنترل کیفیت آب آشامیدنی عمومی از نقطه آبگیر تامصرف به عهده وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی میباشد )) که دراین راستا اقدامات زیر توسط بهداشت محیط انجام میگیرد:

v نمونه برداری میکروبی از آب آشامیدنی شبکه های لوله کشی، منابع ، مخازن ذخیره آب شهرها وتصفیه خانه های آب.

v نمونه برداری میکروبی از منابع ،مخازن وشبکه های لوله کشی آب آشامیدنی روستاهای تابعه شهرستان .

v کنترل وسنجش کلر باقیمانده در مناطق شهری وروستایی بطوریکه میزان کلر باقیمانده ، درکلیه نقاط شبکه در حد استاندارد ( 5/ 0 - 8/0 ) PPMباشد.

v نمونه برداری شیمیایی ازکلیه منابع آب وشبکه های لوله کشی آب شهری. ( شش ماه یکبار )



17


v نمونه برداری شیمیایی ازکلیه منابع آب وشبکه های لوله کشی آب روستایی. ( دو سال یکبار )

v آموزش روشهای ساده گندزدایی آب آشامیدنی به کلیه روستائیان از طریق بهورزان. ( جوشاندن ، استفاده از کلر مادر )

v نظارت وکنترل بهداشتی آب آشامیدنی وآب مصرفی کارخانه های یخسازی و نمونه برداری ازیخسازی ها در در محل تولید و عرضه

v کنترل وپیگیری جهت نصب علائم هشدار دهنده در: پارکها ، ترمینالها ، گورستانها ، بلوارها ،خیابانها وسایر اماکن مشابه بمنظور عدم استفاده ازآب فضای سبز جهت مصارف شرب وپیگیری جهت تامین آب سالم وبهداشتی درمکانهای مذکور.

v کنترل بهداشتی آبخوریهای داخل شهر،خیابانها ،معابر عمومی ومسیر راهها.

v کنترل بهداشتی جایگاهها ومراکز فروش یخ درکلیه نقاط شهر.

v کنترل کیفی آب قنوات ،چشمه هاوسایرمنابع آب مسیرراهها .

v کنترل کیفی آب آشامیدنی درترمینالها وپایانه ها .

v کنترل بهداشتی استخرهای شنا از نظر بهداشت محیط وکنترل کیفی آب مورد مصرف در استخرها.

v کنترل بهداشتی آبهای معدنی در جهت رعایت استادارد های تعیین شده برای آبهای معدنی

v کنترل بهداشتی آب دررستوران وبوفه قطارها، هواپیماها



18


v کنترل کیفی آب مورد استفاده دانش آموزان درمدارس .

کنترل کیفی کلیه مراکزی که از مخازن ذخیره خصوصی جهت تامین فشار آب استفاده می کنند.

کنترل کیفی آب کلیه کارخانجات تولید کننده مواد غذایی قبل از شروع به کار کارخانه

ژنراتور برق اضطراری

این تصفیه خانه مجهز به دیزل ژنراتور برق اضطراری به قدرت 280 کیلووات است که می تواند ظرف 50 ثانیه پس از قطع برق شبکه وارد مدار بهره برداری شود. در این مدت هیچ خللی به سیستم بهره برداری تصفیه خانه وارد نمی شود و سیستم می تواند بکار خود ادامه دهد



19


روش کلر زنی مخازن آب
کلرینه کردن آب مخازن: ابتدا حجم مخزن را معین نموده، سپس به ازای هر متر مکعب ( 1000لیتر ) آب از 3 تا 5 گرم پـــــــودرپرکلرین استفاده می شود. کلرینه کردن مخازن به روشهــای دستی و مکانیکی انجام می شود که در روش دستی لازم است حتماً پس از اضافه کردن محلول کلر آب مخزن به هم زده شود. بعد از گذشت نیم ساعت در صورت مناسب بودن نتیجه کلرسنجی آب قابل مصرف است قابل ذکر است که نتیجه کلرسنجی در کلیه ساعات شبانه روز و در نقاط مختلف شبکه لوله کشی باید در حد مطلوب باشد . حد مطلوب آخرین شیر مصرفی شبکه( ./ 8 تا 1 PPM (.
طرز تهیه و استفاده از محلول کلر مادر
از ترکیب سه قاشق مرباخوری- ( ?? گرم )از پودر پرکلرین??درصد در یک لیتر آب ، کلر مادر بدست می آید که باید در یک بطری تیره رنگ یا پوشیده با کاغذ آلومینیوم نگهداری شود . ? تا ? قطره از این محلول کلرمادر در یک لیتر آب بمدت ?? دقیقه آنرا بهداشتی و قابل شرب می نماید .

نحوه گندزدایی مخازن تعمیر شده و یا جدیدالاحداث:
طبق جدول زیر مقدار کلر مورد لزوم محاسبه گردد.

حجم مخزن به متر مکعب 100 200
درصد خلوص کلر 70 70
کلر مورد مصرف به کیلو گرم 3/4 6/8
ساعت ماند کار 12 12
قبل از گند زدائی، جدار داخلی مخازن با برس سیمی تمیز و شست وشو گردد و با توجه به حجم مخزن به ازای هر متر مکعب 43 گرم پرکلرین 70 درصد به صورت محلول آماده نمود. بعد از این مرحله چندین بار با آب مخزن را شستشو می دهیم



-کلرور:

با استفاده از روش تیتراسیون بوسیله دیجیتال تیتراتور اندازه می گیریم روش کار به این صورت می باشد که ابتدا از نمونه مورد نظرcc 50 در ارلنی می ریزیم بعد به آن ریجنت cl را می افزاییم که در بسته کوچک می باشد این ریجنت Diphenyl Carbazone می باشد محلول آماده را بوسیله دیجیتال تیتراتور تیتر می کنیم ابتدا تیترانت را به سر وسیله وصل می کنیم تیترانت ماN 05 0 /0± 2،25 Mercuric Nitrate می باشد. دیجیتال تیتراتور ما محلول را بر حسب meq/lit تیتر می کند به محض تغییر رنگ محلول به صورتی، نمونه عدد مورد نظر را روی دیجیتال تیتراتور میخوانیم و یادداشت می کنیم.

سولفات :



33


_سولفات را با استفاده از Colorimer 700 DR اندازه می گیریم. ابتدا دستگاه 700 DR را در طول 680 تنظیم کرده سپس در سل مربوطه cc از10 نمونه ریخته و ریجنت( 4 sulfaver ) را به آن می افزاییم و به مدت پنج دقیقه صبر میکنیم و در سل مربوط به شاهد cc10 آب مقطر می ریزیم. حال سل شاهد را در دستگاه گذاشته و با زدن دکمه ZERO صفر می کنیم سپس سل شاهد را بیرون آورده سل نمونه را در دستگاه می گذاریم و دکمه READ را می زنیم عدد روی دستگاه را می خوانیم میزان سولفات را نشان می دهد بر اساس mg /l .

هنگامی که دستگاه پیغام Over range می دهد باید نمونه با آب مقطر به نسبت 4 به 1 رقیق شود ( 4 سی سی آب مقطر و 1 سی سی نمونه ) چون حجم برداشتی باید cc10 باشد پس هر دو نسبت را دو برابر می کنیم یعنی 8 سی سی آب مقطر + 2 سی سی نمونه .دقت کنید شرایط شاهد هم باید عینا همین طور باشد . در گزارش یک ضریب 5 (5× ) کنار عدد می نویسیم که مشخص شود رقیق سازی شده است .

- میزان بیکربنات :

قلیایت را نیز با استفاده از دیجیتال تیتراتور یعنی روش تیتر کردن مانند cl تعیین می کنیم با این تفاوت که ریجنت ما در اینجا

Bromcresol Green – Methyl Red indicator powder می باشد و تیترانت ما : Sulfuric Acid 1/6 N می باشد که تا تغییر رنگ صورتی تیتر می کنیم (meq /l ).

- نیتریت :

دستگاه را در طول موج 371 تنظیم کرده 2 عدد سل تمیز برمیداریم حال cc10 از نمونه را در هر دو سل می ریزیم به یکی از سلها ریجنت 3Nitriver را می افزائیم و به مدت 20 دقیقه زمان می گیریم این همان نمونه ما می باشد بعد از گذشت 20 دقیقه شاهد را در دستگاه گذاشته دستگاه را صفر می کنیم سپس سل نمونه را در دستگاه گذاشته دکمه Read را می زنیم عدد روی دستگاه را می خوانیم که میزان نیتریت است (mg /l ) .

- نیترات :



روش تعیین میزان نیترات همانند نیتریت می باشد با این تفاوت که دستگاه را در طول موج 355 تنظیم کرده و ریجنت مورد استفاده 5 Nitraver است و نمونه را به مدت 5 دقیقه می گذاریم (mg /l ) .

فسفات :

دستگاه را در طول موج 490 تنظیم کرده و به سل نمونه cc10 از نمونه ریخته و یک بسته ریجنت فسفات را به آن می افزاییم و 5 دقیقه زمان می گیریم شاهد cc10 از نمونه است دستگاه عدد را بر مبنای (mg /l) می خواند .

سیلیکات :

دستگاه را در طول موج 656 تنظیم کرده به سل نمونه cc10 از نمونه را ریخته ریجنت شماره یک و دو که به صورت پودر می باشد در سل نمونه می ریزیم سپس بعد از 10 دقیقه پودر شماره 3 را ریخته دو دقیقه زمان می گیریم شاهد خود نمونه است دستگاه عدد را بر مبنای (mg / l ) نشان می دهد .