گزارش کاراموزی بررسی ماشین های صفحه تراش در 21 صفحه ورد قابل ویرایش

ساختمان ، انواع ، طریقه تنظیم و عملیات مختلف

ماشین صفحه تراش یکی از ماشینهایی است که آنرا جزء ماشینهای ابزار می نامند . این نوع ماشین برخلاف ماشین تراش دارای حرکت اصلی رفت و برگشت خطی است . با حرکت رفت و برگشت متوالی که رنده را حمل می کند قطعه کارتراشیده می شود . در ماشینهای ابزار مشابه مثل ماشین صفحه تراش دروازه ای اختلاف آنها در حرکت ابزار می باشد . زیرا حرکت ابزار در ماشین صفحه تراش معمولی فقط طولی ولی در ماشین صفحه تراش دروازه ای حرکت ابزار عمودی یا عرضی است . در ماشین تراش معمولی قطعه کار را که روی میز ماشین می بندند دارای حرکت عرضی است که در این صورت بار برداشته شده بارنده بوسیله حرکت عرضی میز ماشین انجام میگیرد . بطور کلی عمل برش ماشینهای صفحه تراش معمولی و دروازه ای یکسان است . بنابراین اصول قوانینی که در صفحات آینده خواهد آمد برای هر دو نوع ماشین فوق صادق می باشد . عمل براده برداری فقط در زمان رفت قلم صورت میگیرد برای محافظت قلم در زمان برگشت قلم قدری از روی کار بسمت بالا حرکت کرده در این حالت با سطح کار فاصله خواهد داشت .
انواع ماشین های صفحه تراش

معمولاً برای تراش کارها از نظر فرم و اندازه ماشینهای صفحه تراش را بانواع مختلف بشرح زیر می سازند .

1ـ ماشین صفحه تراش معمولی (کورس کوتاه)

2ـ ماشین صفحه تراش دروازه ای (کورس بلند)

3ـ ماشین صفحه تراش عمودی (کله زنی)



ماشین صفحه تراش معمولی (کورس کوتاه)

امروزه در ساخت کارهای فلزی که مورد نیاز صنایع است صفحه تراش یکی از ماشینهای مفیدی می باشد که برای انواع مختلف کارها با سرعت های متفاوت و قابل تنظیم پیشنهاد و ساخته شده است .

ماشینهای صفحه تراش را در کارگاههای ابزار سازی و قالبسازی و کارگاههای تعمیراتی کارخانجات مختلف و نیز در کارهای کوچک بکار می برند . کارهائیکه با این ماشین میتوان انجام داد با سایر ماشینها تقریباً غیر عملی و با مقرون بصرفه نیست .

ماشین صفحه تراش ماشینی است که برای براده برداری از روی

سطوح مسطح با حرکت متوالی رفت و برگشت بکار میبرند . این نوع ماشین با حرکت کشاب در صفحه افقی بطور معمولی بسیار زیاد مورد استفاده قرار میگیرد .

اجزاء مختلف ماشین صفحه تراش

قسمتهای عمده ماشین صفحه تراش معمولی قطعاتی هستند که از سوار نمودن آنها روی یکدیگر تشکیل ماشین صفحه تراش را میدهند .

وظایف اصلی و موارد استفاده ماشین صفحه تراش عمودی (کله زنی) که یکی از انواع ماشین های صفحه تراش می باشد بعداً مورد بحث قرار میگیرد .

پایه ماشین صفحه تراش

پایه ماشین صفحه تراش که جنس آن از چدن و بصورت مکعب مستطیل است بطور مستقیم روی کف کارگاه و یا روی فنداسیون سیمانی که بستگی به نوع ماشین دارد قرار میگیرد و در بعضی از موارد که ماشین کوچک است آنرا روی میز قرار میدهند که معمولاً این نوع ماشین را ماشین

صفحه تراش رومیزی نامگذاری نموده اند .

سطح روی پایه بطور دقیق و صحیحی تراشیده شده که بتوان سایر اجزاء ماشین را روی آن سوار کرد .

دور پایه دارای لبه برآمده ای می باشد که برای نگهداری روغنهای اضافی که ممکن است از سایر قسمتها ریزش کند در نظر گرفته شده است . روغنهای اضافی در ضمن عملیات براده برداری می چکند .



بدنه (ستون)

بدنه یا قاب صفحه تراش روی پایه قرار میگیرد که جنس آن از چدن و بصورت توخالی مانند یک جعبه ریخته شده است که از طرف بالا به پائین باز می باشد . دستگاه مکانیزم انتقال حرکت که کشاب را بحرکت درمیآورد در داخل آن قرار دارد و نیز دستگاه خودکار با در یک طرف آن سوار شده است.

روی بدنه در دو طرف آن شیارهای دم چلچله ای برای هدایت و راهنمائی فرم های دم چلچله ای که روی کشا قرار گرفته ایجاد شده است .

در قسمت جلو ستون دو سطح عمودی با فرمهای دم چلچله ای و در

بعضی از ماشینها فرم مکعب مستطیل شکل بطور دقیق تراشیده و سنگ زده شده است که برای هدایت میز ماشین در جهت بالا و پائین می باشد .

ریل عرضی

ریل عرضی میز ماشین که در جلو ستون سرتاسر آن قرار گرفته از جنس چدن ریخته و بصورتفرم دم چلچله ای یا فرم راست گوشه تراشیده و بطور دقیق سنگ زده شده اند . از این قسمت برای حرکت دادن میز ماشین بصورت افقی بسمت چپ و راست استفاده می شود . این قسمت که میز با آن درگیر است کلاً بوسیله پیچ و مهره که بصورت عمودی قرار گرفته اند میز را بسمت بالا یا پائین حرکت میدهند . ضمناً پیچ بار عرضی را پیچ هدایت می نامند که بطور افقی در وسط ریل عرضی قرار گرفته است . پیچ حرکت عرضی حرکت زین را که میز روی آن سوار است کنترل می نماید.

زین

زین ماشین که بصورت سطح صافی ونسبتاً نازک ازجنس چدن ریخته و تراشکاری و سنگ زده شده است . یک طرف آن روی ریل قرار گرفته و طرف دیگر آن میز سوار شده است . این قسمت بوسیله مهره ایکه روی پیچ ریل می باشد در عرض ماشین حرکت می نماید . دو طرف زین که روی ریل قرار گرفته برای جلوگیری از ورود کثافات داخل زین و ریل 4 عدد کاسه نمد قرار داده اند که با حرف B نشان داده شده است .

میز ماشین و پایه محکم کننده آن

میز این نوع ماشین ها از چدن بصورت تو خالی ریخته و بصورت مکعب مستطیل شکل بالا و پائین آن آزاد است . پیشانی میز به سطح پایه بوسیله پیچ و مهره محکم می شود . یک طرف میز در بیشتر از ماشینهای صفحه تراش بصورت قائم نسبت بسطح میز کاملاً تراشیده شده و در بعضی دیگر از ماشینها دو طرف میز نسبت بسطح آن بصورت زاویه قائمه ساخته شده اند . دو طرف میز دارای شیارهای T شکل برای بستن بعضی از کارها که امکان بستن آن روی میز نیست می باشد . البته باید تذکر داد که علاوه بر بستن مستقیم کار روی میز در دو طرف آن میتوان گیره رومیزی و یا قالبهای راهنما و یا صفحه گونیا را قرار داد و سپس کار را در آن وسائل جا داده و محکم نمود. برای بستن کارها و یا وسائل نگهدارنده کار از پیچ و مهره و نیز روبنده استفاده میگردد . پایه میز دارای شیارهای عمودی در طول آن بوده که محل قرار گرفتن پیچ جهت محکم نمودن آن می باشد . کف پایه نیز کاملاً دقیق تراشیده شده که می تواند بطور صحیحی روی سطح پایه قرار گیرد .

همانطور که قبلاً بیان شد دو نوع میز برای ماشینهای صفحه تراش ساخته شده است که عبارتند از میز ساده و میز استاندارد شده که قادر است حرکت عمودی و افقی را که قبلاً توضیح داده شد انجام دهد . علاوه بر آنها نوع دیگری میز برای ماشین صفحه تراش ساخته اند که آنرا بنام میز گردان (یونیورسال) می نامند که مشاهده خواهید کرد . که این میز می تواند بر روی میز معمولی و یا مستقیم بجای میز معمولی بسته شود . این میز علاوه بر حرکت عرضی و عمودی نیز دارای حرکت دورانی خواهد بود که حرکت چرخشی آن بموازات حرکت کشاب (رنده) صورت میگیرد . از این میز
می توان برای تراشیدن صفحاتیکه دارای زاویه میباشند استفاده کرد.
حرکت بار یا دستگاه تنظیم بار

در ماشین صفحه تراش جهت ایجاد براده بایستی قطعه کار نسبت به لبه برش رنده بطرف چپ یا راست حرکت کند تا سبب برداشت براده توسط رنده شود . که در تراش صفحات بطور افقی قطعه کار که روی میز ماشین بسته شده با میز ماشین آهسته بسمت رنده حرکت کرده و در تراش قطعات بصورت عمودی بایستی رنده که روی دستگاه رند گیر بسته شده توسط دسته تنظیم بار عمودیبطرف قطعه کار حرکت داد که این عمل قبل از هر کورس بکار یعنی در زمان برگشت قلم انجام میگیرد ولی چنانچه عمل بار دادن چه در حالت عمودی و چه در حالت افقی با دست صورت گیرد در نتیجه حرکت نامرتب ونامنظم اهرم بار سطح قطعه کار نامرتب خواهد شد و اگر بار اجباری یا باصطلاح خودکار صورت گیرد دیگر این عمل صورت نخواهد گرفت و درنتیجه سطح کار صاف و پرداخت میگردد که البته این عمل بستگی بنوک رنده خواه داشت . بطور کلی در ساختمان تنظیم بار در ماشینهای مختلف متغیر بوده و در اکثر ماشینها دستگاه تنظیم بار فقط جهت خود کار نمودن بار عرضی (حرکت جنبی میز) ساخته شده و در برخی دیگر از ماشینها از این دستگاه برای بحرکت درآوردن میز در هر دو جهت افقی و عمودی استفاده می شود .

دستگاه تنظیم بار

دستگاه تنظیم بار تشکیل شده است از چرخ لنگی با شکاف T شکل که بوسیله محور چرخ دنده بزرگ بگردش در میآید . درداخل شکاف ایم چرخ دنده میله ای قابل حرکت است و در هر نقطه ای قابل تنظیم می باشد از طرفی دیگر پیچ میز حرکت عرضی بار در قسمت دو سر در داخل ریل عرض یا طاقان بندی شده است و امکان حکت آن بطرفین ممکن نمی باشد در روی این پیچ مهره ای قرار گرفته که بمیز ماشین محکم شده و هنگامیکه پیچ میز ماشین بوسیله دستگاه خودکار حرکت کند مهره میز ماشین را همراه خود بطرفین خواهد کشاند در یک طرف این پیچ استوانه ای که دارای شیارها و دندانه هائی می باشد که در آن شیار ها دندانه موشکی (خار) قرار میگیرد . میله ایکه در شیار چرخ لنگ دار حرکت میکند توسط میل رابطی بموشک (خار متحرک) وصل شده و این میل ربط زمانیکه بطرف جلو حرکت میکند بوسیله موشک چرخ دنده روی پیچ را یک یا چند دندانه بحرکت در میآورد که نتیجتاً این حرکت به پیچ میز ماشین منتقل میگردد ، زمانیکه چرخ لنگ حرکت خود را ادامه دهد میل رابط دوباره بعقب برمیگردد و موشک چنانچه گام پیچ برحسب اینچ یعنی 2/0 اینچ باشد رابطه فوق بصورت زیر نوشته
می شود.

گام پیچ بر حسب اینچ

مقدار پیشروی میز

از طرفی دیگر ماشن های صفحه تراش ضامن تنظیم بار (موشک) بصورتهای مختلف ساخته شده که ر زیر مشاهده خواهید کرد . دردو نوع نشان دده شده نوع اول بصورت موشکی و نوع دوم بطریق ضامن دار
می باشد .

(خار لنگ) که یک طرف آن قدری مایل و طرف دیگر آن کاملاً مستقیم می باشد میله رابط موشک از داخل شیار بالا آمده و در اثر برگشت میله موشک با فشار فنر که در پشت آن است مجدداً در داخل شیار دیگری وارد می شود در اینحالت استوانه شیار دار یک دندانه حرکت دورانی کرده که با حرکت آن پیچ میز عرضی دارای گردش بوده که این گردش سبب حرکت عرض میز خواهد شد . چنانچه بخواهیم حرکت بار را عکس نمائیم لازم است که موشک را باندازه 180 درجه بگردانیم تا جهت گردش پیچ میز ماشین برعکس شود . و از طرفی برای تعیین مقدار ار (پیشروی میز ماشین) بایستی میله داخل چرخ لنگ دور نمائیم مقدار بار (پیشروی) بیشتر و هر چقد بمرکز چرخ لنگ نزدیک باشد مقدار بار لازم کمتر شده در نتیجه سطح تراشیده پرداخت خواهد شد برای این منظور معمولاً برای خشن تراشی باید خار هر دفعه از روی چند دندانه بگذرد در صورتیکه در هنگام پرداخت فقط باید یک دندانه تغییر مکان داده شود . از طرفی برای تعیین مقدار پیشروی میز در هر دور گردش پیچ در قسمت سرپیچ حلقه مدرجی قرار گرفته که هنگامگردش پیچ مقداری نیز خواهد گشت که این مقدار معمولاً بر حسب یکهزارم اینچ و یا دو صدم میلیمتر نشان داده شده است برای محاسبه مقدار پیشرفت میز (حرکت بار) از رابطه زیر میتوان استفاده کرد .

اگر مقدار پیشروی را با a و تعداد شیارها را با Z و گام پیچ ماشین را P نشان دهیم مقدار پیشروی برابر است با .

مقدار پیشروی میز بازاء یک دور گردش پیچ

مثال ـ گام پیچ ریل عرضی ماشین صفحه تراش 4 میلیمتر و استوانه روی پیچ دارای 40 شیار می باشد مقدار پیشروی را محاسبه نمائید .

علاوه بر دستگاههای تنظیم بار خودد کار گفته شده نوع دیگری از دستگاه تنظیم بار خودکار بصورت زیر توضیح داده می شود . این نوع دستگاه از نظر موشک یا خار و استوانه دندانه دار با نوع دیگر یکی است و تفاوت کلی آن دراینست که در این نوع دستگاه بجای چرخ دنده لنگ دار از وسیله ای از یک میله که یک سر آن به موشک (خار) و سر دیگر آن دارای مهره ای است که روی پیچی که یک سر آن در قسمت پائین دوشاخه ای یا طاقان بندی و سردیگر آن در قسمت بالای دو شاخه طاقان بندی شده وجود دارد که با گردش این قسمت مهره میله رابط را بسمت موشک یا خار حرکت
دستگاه زیر رنده

بطور کلی دستگاه زیر رنده از دو قسمت کلی تشکیل شده است. این قسمت مهمترین قسمت دستگاه حامل قلم گیر (سوپرت دستی) است . هنگامیکه کشاب بسمت جلو حرکت میکند یعنی برش صورت میگرد از طرف رنده که در روی زیررنده قرار گرفته است به پیشانی آن فشار وارد می نماید بنابراین لازم است که دستگاه زیر رنده بطور مناسبی روی دستگاه سوپرت دستی بوسیله پیچ و مهره مخصوص بخود محکم شود تا از تغییر مکان جلوگیری گردد . از طرفی دیگر در روی دستگاه زیر رنده که با حرف D نشان داده شده است قطعه مکعب مستطیل شکلی که با E مشخص شده با استفاده از محوری در طرفین دستگاه زیر رنده قرار گرفته محکم می شود . این قطعه روی محور بطور آزاد می تواند حرکت چرخشی داشته باشد . حال با استفاده از حرکت هنگام برگشت کشاب یعنی برگشت رنده از روی قطعه کار قطعه مورد نظر با رنده بسمت بالا حرکت کرده و در نتیجه از شکستن و صدمه دیدن رنده جلوگیری بعمل می آید .

قسمت زیر رنده روی دستگاه حامل قلم گیر با استفاده از پیچ و مهره محکم شده و نیز می توان آنرا نسبت بسطح قائم تحت هر زاویه که برای تراش قطعات لازم است قرار داد . که البته جهت گردش می تواند موافق و یا مخالف حرکت عقربه ساعت باشد . که با استفاده انحراف دستگاه زر رنده در نگام برگشت کشاب رنده بطور آزاد و راخت تری بسمت بالا رنده می شود . این عمل بیشتر در مواقعی صورت میگیرد که می بایستی بغل تراشی و یا زاویه تراشی نمود . معمولاً دستگاه زیر رنده عمودی بر روی دستگاه حامل قلم گیر قرار میگیرد .

رنده صفحه تراش مانند رنده تراش دارای فرم مخصوص بکار می باشد این رنده ها در داخل دستگاه قلم گیر بسته می شود . همانطور که قبلاً نیزگفته شد در هنگام حرکت رنده بسمت جلو یعنی در عمل برش از طرف رنده به پیشانی دستگاه قلم یا پایه سطح رنده فشار وارد میآورد . که
می بایستی در این باره بسیار دقت نمود .
ظرفیت و اندازه ماشینهای صفحه تراش

اندازه صفحه تراش را بر مبنای حداکثر طول کشاب (رنده) مشخص می نماید که این اندازه ممکن است بر حسب اینچ و یا بر حسب میلیمتر در نظر گرفته شود . حداکثر طول حرکت کشاب در ماشینهای صفحه تراش رومیزی 6 اینچ و در ماشینهای صفحه تراش بزرگ 36 اینچ می باشد . ولی در ماشینهای صفحه تراش که بر مبنای سیستم متریک ساخته می شود طول حرکت کشاب از 200 تا 900 میلیمتر یا یکمتر در نظر گرفته شود . مثلاً ماشین صفحه تراش 16 اینچی ماشینی است که میتواند قطعاتی که درای طول و عرض بین صفر تا 16 اینچ است بتراشد .

ابعاد لازم برای طول حرکت برش بدین منظور در نظر گرفته می شود که با ماشین صفحه تراش مناسب قطعه را تراشید و یا طول حرکت برش رنده را بر حسب طول و یا عرض قطعه تنظیم کرد . از طرفی دیگر ماشین صفحه تراش را بر مبنای سه بعد قطعه یعنی یک مکعبی که دارای طول و عرض و ارتفاع مساوی است در نظر میگیرند. که در این حالت مقدار حرکت برش (رفت) و برگشت با حرکت عرضی میز و حرکت عمودی میز یا رنده برابر
می باشد . در ماشین فوق که در طول حرکت کشاب برابر 16 اینچ بود . یعنی این ماشین می تواند قطعه ایکه بصورت مکعب به ابعاد 16×16×16 است بتراشد . جدول شماره (1) ظرفیت و اندازه ماشینهای صفحه تراش ضمیمه کتاب می باشد .