مقدمه

مرور پیشینه و ادبیات پژوهش، زمینه را فراهم می‌سازد تا محقق با شناسایی مؤلفه‌های علمی مسأله، و الهام‌گیری از مطالعات مشابه، ضمن طراحی ابزارمناسب پژوهش، از این مبانیِ علمی برای ارائه راهکارها و پیشنهادهای لازم، استفاده به عمل آورد. بر این اساس، در فصل دوم سعی بر آن است تا ضمن مروری اجمالی بر مفاهیم مورد بررسی شاملِ ریسک، کارایی و سرمایه، مطالعاتی که به ارزیابی ارتباط بین این متغیرها و یا مؤلفه‌های مشابه پرداخته‌اند، بیان گردد.

در فصل حاضر مبانی نظری و پیشینه‌ی پژوهش، تدوین و ارائه شده است. این فصل در دو بخش کلی تفکیک شده است. در بخش اول، ادبیات مرتبط با موضوع تحقیق با توجه به دانش موجود در رشته‌ی حسابداری و رشته‌ی مدیریت ارائه شده است و در بخش دوم، تحقیقات انجام شده‌ی قبلی خارجی و داخلی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع پژوهش مرتبط می‌باشند، بررسی شده است.

2-2 مبانی نظری

2-2-1 سرمایه

سرمایه از مهم­ترین عوامل تجارت بوده و بزرگ­ترین وسیله جلب منفعت است. هر شرکت باید دارای سرمایه باشد، تا بتواند نتیجه­ای از عملیات خود که تجارت است برده و منتفع شود. اهمیت شرکت­های تجارتی را از سرمایه آنها می­توان درک کرد. برای سرمایه حداکثری تعیین نشده و شرکاء به هر مقدار بتوانند ممکن است سرمایه را افزایش دهند. در بعضی از ممالک اروپا حداقلی جهت سرمایه شرکت­های سهامی معلوم شده، و در کشور ما هم به موجب ماده 5 اصلاحی اسفند 1347 مقرر گردیده در موقع تأسیس، سرمایه شرکت­های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت­های سهامی خاص، از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد مسلم است هیچ موقع سرمایه شرکت­های سهامی عام یا خاص از این مبالغ نباید کمتر باشد و اگر کمتر شد به شرحی که گذشت در صورتی که شرکاء تا یک سال جبران ننمایند یا شرکت را به نوع دیگر تبدیل نکنند حکم به انحلال شرکت داده خواهد شد. سرمایه شرکت سهامی عبارتست از جمع قیمت اسمی سهام آن شرکت. بنابراین سرمایه به سهام متساوی قسمت شده و هر یک از شرکاء یک یا چند سهم آن را خواهند داشت(کارگزار،1391).

2-2-1-1 پرداخت سرمایه

قانون اجازه داده است که در موقع تشکیل شرکت­های سهامی دارندگان سهام اقلاً سی و پنج درصد از مورد تعهد خود را پرداخت و بقیه را فقط تعهد نمایند. البته مدت تعهد باقی مانده از پنج سال تجاوز نخواهد کرد. ولی هرگاه آورده­های شرکاء غیر نقدی باشد باید تمام آن تأدیه شده باشد.

ارفاقی که درباره شرکت­های سهامی به عمل آمده بسیار به جا و با بصیرت کامل بوده است. زیرا اغلب شرکت­های سهامی که برای امور مهم تشکیل می­شوند تمام سرمایه را در موقع تشکیل احتیاج ندارند بلکه در عمل و پس از مدتی ممکن است به قسمتی از آن احتیاج پیدا کنند. مثلاً شرکتی که با سرمایه نهصد میلیون ریال برای ایجاد راه آهن از شهری به شهر دیگر تأسیس می­شود مسلم است تمام سرمایه را در ابتدای عمل به کار نخواهد انداخت و از این جهت لزومی ندارد شرکاء تمامی آن را پرداخته وجه را بلا استفاده در صندوق شرکت بگذارند. البته به تدریج که احتیاج به آن پیدا شد اغلب به چند قسط اخذ می­شود. بنا به شرح فوق سرمایه شرکت­های سهامی ممکن است به دو قسم تجزیه شود: 1. سرمایه پرداخت شده2. سرمایه تعهد شده،اهمیت سرمایه بیشتر مورد نظر معامله کنندگان با شرکت است و اشخاص با ملاحظه اعتبار و میزان سرمایه شرکت، قرارداد منعقد و یا معامله انجام می­دهند. به این جهت هر شرکت باید در هر گونه اسناد و صورت حساب و اعلانات و نشریات و غیره که به طور خطی یا چاپی صادر یا منتشر می­نماید میزان سرمایه خود و آن قسمتی که تأدیه شده است صریحاً قید کند. به این طریق میزان سرمایه در دسترس مراجعین و معامله کنندگان بوده و همیشه از آن مطلع خواهند شد(کارگزار،1391).

2-2-1-2 انواع سرمایه

2-2-1-2-1 سرمایه نقدی و غیر نقدی

سرمایه ممکن است نقدی باشد یا غیر نقدی. سرمایه نقدی که اکثر شرکت­های سهامی دارند وجه نقد است. سرمایه غیر نقدی مال یا امتیاز یا عملی است که شرکاء در ازاء قیمت سهام خریداری شده می­پردازند. مثلاً ممکن است در شرکتی که موضوع آن تجارت پنبه است شخصی یک کارخانه پنبه پاک کنی به ارزش یک میلیون ریال تسلیم در مقابل، صد سهم ده هزار ریالی قبول کند. و یا در شرکتی که به استخراج سرب مشغول است در ازاء امتیاز استخراج معدن سرب که متعلق به یکی از شرکاء می­باشد و کارشناس رسمی آن را به دویست هزار ریال تقویم نموده است بیست سهم ده هزار ریالی به نام برده داده شود. بنابراین مال یا امتیاز دارای ارزش و جزء سرمایه شرکت است و این معنی در تبصره 6 مواد الحاقی قانون تجارت تصریح شده است.

2-2-1-2-2 سرمایه احتیاطی یا اندوخته قانونی

از لحاظ این که ممکن است زیانی به شرکت وارد شود که در سرمایه حاصل و باعث دلسردی شرکاء گردد. در مواد اصلاحی قانون تجارت ضمن ماده 140 سرمایه دیگری به نام اندوخته قانونی پیش­بینی شده و هیئت مدیره شرکت را قانون ملزم نموده که از سود خالص شرکت را برای قانونی موضوع نماید که در خود شرکت به حساب مخصوصی نگه داری شود. الزام هیئت مدیره تا موقعی است که این اندوخته مساوی با یک دهم سرمایه اصلی شرکت گردد و اضافه بر آن را قانون به اختیار شرکت گذاشته است. اندوخته قانونی از موارد لازم و مورد احتیاج شرکت است زیرا در صورتی که زیانی حاصل شود که برای جبران آن احتیاج به پولی باشد ممکن است از آن استفاده شود. در ممالک اروپایی به اندوخته قانونی (سرمایه احتیاطی) اهمیت خاصی می­دهند و چند قسم سرمایه اضافی از منافع تشکیل می­دهند به نام سرمایه احتیاطی و سرمایه ذخیره و غیره.[1]

2-2-1-2-3 سرمایه در گردش

آن مقدار دارایی جاری که از محل منابع مالی بلند مدت تامین شده باشد را سرمایه در گردش می­نامند. سرمایه در گردش ناخالص به صورت کل دارایی­های جاری و سرمایه در گردش خالص به صورت مازاد دارایی جاری بر بدهی جاری تعریف می­شود. میزان سرمایه در گردش شاخصی است برای تشخیص درجه نقدینگی و عدم اعسار یک شرکت، به ویژه اگر در مقایسه با دیگر شاخص­ها و نسبت­های مالی به کار گرفته شود. [2]

2-2-1-2-4 سرمایه ثابت

در اقتصاد مارکسیستی آن بخش از سرمایه که به صورت وسایل تولید، ابزار کار و مواد خام نمود می­یابد را سرمایه ثابت می­نامند. این سرمایه، ثابت خوانده می­شود، چون نمی­تواند بیش از ارزش خود به ارزش محصول بیفزاید. البته در اینجا، ارزش به صورت زمان کار اجتماعاً لازم تعریف می­شود. سرمایه ثابت به دو قسمت سرمایه سیار و سرمایه مستقر تقسیم می­شود.[3]

[1] http://www. donya-e-eqtesad. com

[2]-www. TSe. ir

[3]- www. TSe. ir

پیشینه ومبانی نظری پژوهش سرمایه سازمانی

توضیحات: فصل دوم تحقیق کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

• همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو تحقیق
• توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
• پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
• رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
• منبع : دارد (به شیوه APA)
• نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

در محیط نامطمئن امروز، شرکت­ها باید برای رویارویی با رقابت جهانی وخواسته­ی به سرعت در حال تکامل مشتری، راه­حل­های مستمر را توسعه دهند. در چنین زمینه­ای، به احتمال زیاد دانش به جای منابع سنتی نظیر دارایی­های ثابت و یا فیزیکی یک منبع مهم برای دستیابی به مزیت رقابتی است. این استدلال قویاً اهمیت سرمایه­گذاری در دارایی­های به سختی تقلیدپذیر نظیر بازارگرایی، یادگیری سازمانی، وفاداری مشتری یا موقعیت نسبی در کانال توزیع را نشان می­دهد(کویین، آندرسون و فینکلستین، 2005). سرمایه سازمانی به منابع خاصی گفته می­شود که می­توانند دانش، مهارت و تخصص­های شخصی شده را به وسیله اعضای سازمان به تخصص سازمانی تبدیل و به طور متقابل منابع سازمانی را به اشتراک بگذارند(هایژیان و چوانمینگ، 2009). سرمایه ساختاری شامل سخت­افزار، نرم­افزار، پایگاههای داده، ساختار سازمانی، حق انحصاری اختراع، علامت­های تجاری و دیگر قابلیت­های سازمانی به منظور پشتیبانی از بهره­وری می­باشد. به عبارتی دیگر سرمایه سازمانی شامل دانش نهادیه شده و تجربه کدبندی شده ای است که در داخل پایگاه­های داده، ساختارها، ­ها و فرآیندهای سازمان می­باشد و مورد استفاده قرار می­گیرد(قلیچ لی و همکاران، 1388). شولتز و جوب(2001) بیان می­کنند که با ذخیره­سازی دانش شرکت­ها می­توانند ارتباط درون واحدی را تشویق کنند، تیم­های میان کارکردی ایجاد نمایند و زبان تخصصی را در میان دیگران توسعه دهند. سرمایه سازمانی یک تسهیل کننده بسیار مهم برای سرمیه اجتماعی است به این معنا که تمام فرصت­ها برای اشتراک­گذاری دانش می­تواند همکاری و تعامل میان افراد را بهبود بخشد و به شکل مثبت بر سرمایه اجتماعی اثر بگذارد.

2-2-9-2 بیان مسأله

رایت و همکاران(2001) سرمایه سازمانی را به عنوان دانش نهادینه شده در درون فرآیندهای سازمانی و پایگاه داده، اسناد و مدارک، حق ثبت اختراع و فرآیندها که سازمان برای ذخیره و حفظ دانش استفاده می­کند، تعریف کرده­اند. ایجاد سرمایه سازمانی نیازمند اطلاعات و مهارت­های بدست آمده از فعالیت­های نواورانه­ی بطور رسمی یکپارچه شده­است. این بیانگر یکپارچه­سازی دانش به عنوان یک فرآیند رسمی است که از طریق آن اطلاعات و مهارت­ها به جزئی جدانشدنی از روال­های عادی تبدیل شده که اقدامات آینده سازمان را هدایت می­کند. شرکت­ها با یکپارچه­سازی دانش، آنچه باید فراگرفته شود را تشخیص داده و همچنین تصمیم می­گیرند چگونه از آن استفاده کنند. سرمایه سازمانی نشان­دهنده حافظه سازمان است. والش و آنگسون(1999) حافظه سازمانی را به عنوان اطلاعات بایگانی شده در مورد گذشته شرکت تعریف می­کنند که ­تواند در فرایندهای تصمیم­گیری کنونی در نظر گرفته شود. سرمایه سازمانی به سیاست­گذاری­ها و هنجارهای شرکت اشاره دارد و در قابلیت­های شرکت نهفته است. این قابلیت­ها، تمایل به کارآفرینی و یادگیری سازمانی را در بر دارند و می­توانند باعث ایجاد مزایایی از جمله افزایش کارآیی و رقابت در شرکت­ها شود. مکانیسم­های یادگیری سازمانی شامل انباشتگی دانش نیز به نوبه خود قابلیت­های پویا را تحت تأثیر قرار می­دهند که این امر به نوبه خود هنجارهای سازمانی برای بهبود عملکرد را فراهم می­کنند(کارمونا-لاوادو وهمکاران، 2010).

o

پیشینه ومبانی نظری پژوهش سرمایه انسانی

توضیحات: فصل دوم تحقیق کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

• همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو تحقیق
• توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
• پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
• رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
• منبع : دارد (به شیوه APA)
• نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

براساس دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت، منابع شرکت به عنوان مهم­ترین محرک رقابت و عملکرد محسوب می­شوند. این منابع شامل دارایی­های مشهود و همچنین دارایی­های نامشهود ایجاد شده در داخل شرکت است که به گونه ای کارآ و اثربخش در راستای اجرای راهبردهای سودآور و رقابتی خاص به کار گرفته می­شود. نوع اول دارایی­ها (از قبیل اموال، ماشین­آلات، تجهیزات و فناوری­های فیزیکی) عموماً مشهود، متداول، به راحتی تقلیدپذیر و قابل جایگزین است. به علاوه این نوع دارایی­ها به راحتی در بازار آزاد داد و ستد می­شود. نوع دوم دارایی­ها عموماً نامشهود، ارزشمند، نادر و اغلب بی­نظیر و غیرقابل جایگزین است. این نوع دارایی­ها، دارایی­های راهبردی است که می­تواند منجر به ایجاد مزیت رقابتی پایدار و عملکرد مالی برتر شود(ستایش و کاظم نژاد، 1388). در اقتصاد امروزی رشد و تولید ثروت عمدتاً از دارایی­های نامشهود سرچشمه گرفته و پیشرفت­های اقتصادی اکثر سازمان­های موفق نیز حاکی از این مطلب است که ارزش­افزایی بیشتر متکی به دارایی­های نامشهود است تا دارایی­های فیزیکی(شجاعی، بیگی و نظری پور، 1389). در ادامه مباحث چهار دارایی نامشهود سازمانی تحت عناوین سرمایه انسانی، سرمایه رابطه­ای، سرمایه سازمانی و سرمایه اطلاعاتی مورد بحث قرار خواهند گرفت.

سرمایه انسانی بالاترین و باارزش­ترین سرمایه و بزرگترین دارایی هر سازمان و کشور محسوب می­شود، و تنها سرمایه­ای است که با استفاده بیشتر کاهش نیافته و به صورت فزاینده توسعه پیدا می­کند. در حقیقت سرمایه انسانی مهم­ترین دارایی یک سازمان و منبع خلاقیت و نوآوری است که شامل تمامی قابلیت­های فردی، استعدادها، دانش و تجربه کارکنان و مدیران یک سازمان می­باشد. سرمایه انسانی عواملی نظیر دانش کارکنان، مهارت، توانایی و نگرش آنان را نیز شامل می­شود(بازبورا، 2004). نقش حیاتی سرمایه انسانی در تئوری­های رشد اقتصادی درون زا تشخیص داده شده و در طول دهه 1990 پیشنهاد شده ومورد بحث قرار گرفته است. این نقش بطور مکرر بر نهادهای بین­المللی و اعلامیه­های سیاسی تأکید کرده­است(لانزی، 2007) به گفته کاستانیس و هلفات(1991) تغییر در هر مهارت کارکنان نتایج مزیت رقابتی را تعیین می­کنند. این دیدگاه توسط پتراف و بارنی(2003) مورد تأیید قرار گرفته، و بیان شده که اگرچه مهارت مهم است، کارمندان شرکتی که مهارت­های خاص صنعتی کارآمدی دارند، مزیت رقابتی بیشتری ایجاد می­کنند. از زمانی که قانون مداران، قاطعانه آموزش مهارت منابع انسانی را به شرکت­ها تحمیل کرده­اند، این سرمایه انسانی مهم­ترین منبع حرفه­ای شرکت به شمار آمد(آیو، 2009).

2-2-7-2 بیان مسأله

توسعه تئوری سرمایه انسانی در سال 1960 اغاز شد، هنگامی که تئودور شولتز این ایده را که ((مهارت و دانش شکلی از سرمایه هستند)) معرفی نمود. شولتز همچنین ارتباط بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی را با مرتبط کردن سرمایه­گذاری با هدف بهبود ((قابلیت­های انسانی برای انجام کار مولد)) با افزایش در بهره­وری انها، برجسته نمود. بِکِر تعریف و تئوری سرمایه انسانی را توسعه داده و بر سرمایه­گذاری در سرمایه انسانی تمرکز نمود ، که این ((فعالیت­هایی که درآمد حقیقی آینده را از طریق تعبیه منابع در افراد تحت تأثیر قرار می­دهد))(داوسون، 2012). تئوری سرمایه انسانی بیان می­کند که بین سرمایه انسانی و عملکرد رابطه وجود دارد که می­تواند از انباشت سرمایه انسانی ارزشمند و ویژه سازمان بهره ببرد. سرمایه انسانی نشانگر موجودی دانشی افراد یک سازمان است که در وجود کارکنان آن نهفته است(بونتیس، 1999، 2001). سرمایه انسانی به عنوان مجموع مهارت­ها، تجربیات، قابلیت­ها و دانش ضمنی کارکنان تعریف می­شود(ادوینسون و مالون، 1997 : 5-34). داونپورت و پروساک(1998 : 49) اضافه می­کنند که (( سرمایه انسانی شامل منابع نامشهودِ توانایی­ها، تلاش و زمانی که کارکنان برای سرمایه­گذاری در کارشان به همراه می­آورند، می­شود)). بونتیس(1998) سرمایه انسانی را به عنوان قابلیت­های جمعی سازمان برای استخراج بهترین راه حل از دانش افراد خود تعریف می­کند. هادسون(1993) سرمایه انسانی را به عنوان مجموعه­ای از ژنتیک وراثتی ، آموزش، تجربه و شیوه زندگی و کسب و کار تعریف کرده است. سرمایه انسانی دانش، مهارت، تجربیات افراد و همچنین تمایل آنها برای تسهیم این ویژگی­ها با سازمان برای خلق ارزش است(بونتیس و همکاران، 2001). سرمایه انسانی شامل اجزایی نظیر دانش، تخصص، مهارت، تجربه، شایستگی، خلاقیت، توانایی کار­گروهی، وفاداری، آموزش و تحصیلات، توانایی حل مسأله، نگرش، وفاداری و انگیزش افراد است(سیدلر، هیفلیگرو پروکسا، 2013). ارزش سرمایه انسانی ذاتاً وابسته به توانایی­های بالقوه آن برای مشارکت در مزیت رقابتی یا شایستگی­های اصلی است(لیپاک و اسنِل، 1999). سرمایه انسانی یکی از اجزای اصلی سرمایه فکری است و در بسیاری از صنایع نظیر توسعه نرم­افزار، مشاوره­های مدیریتی و خدمات مالی منبع حیاتی می­باشد(بونتیس و همکاران، 2007). روس و همکاران(1997) اظهار می­کنند که کارکنان سازمان از طریق شایستگی، نگرش و تیزهوشی­شان سرمایه فکری ایجاد می­کنند. شایستگی شامل مهارت­ها و تحصیلات است، در حالی که نگرش نحوه رفتار کارکنان در حین کار توصیف می­کند. هوش نیز فرد را قادر می­سازد تا فعالیت­های روزمره را تغییر دهد و از طریق تفکر خلاق مسائل را حل کند(بونتیس و همکاران، 2001). برآوردها نشان داده­اند که دارایی­های نامشهود بطور متوسط 60 تا 75 درصد ارزش سازمان را تشکیل می­دهند. موجودی سرمایه انسانی(شامل مهارت­ها، دانش و توانایی­های افراد)، سرمایه اجتماعی(شامل ارتباطات ارزشمند بین افراد) و سرمایه سازمانی(شامل فرآیندها و جریان عادی سازمان)، سرمایه فکری را تشکیل می­دهند(پابلس، 2002). سرمایه انسانی شامل عواملی نظیر دانش کارکنان، مهارت، توانایی و نگرش آنان است. در نتیجه این عوامل، کارکنان به عملکردی ترغیب می­شوند، که مشتریان بابت آن حاضرند پول بپردازند.

os et al